Badanie płynu opłucnowego

lek. Kornel Gajewski
Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii
SP CSK im. prof. K. Gibińskiego SUM w Katowicach

Co to jest badanie płynu opłucnowego i na czym polega?

Opłucna to składający się z dwóch blaszek rodzaj ochronnego worka otaczającego płuca. Między blaszkami fizjologicznie, czyli prawidłowo, znajduje się niewielka ilość płynu, tzw. płyn opłucnowy. W niektórych chorobach dochodzi do nadmiernej produkcji tego płynu. Wtedy należy wykonać badanie płynu opłucnowego. Jest ono możliwe po wykonaniu punkcji, czyli nakłucia jamy opłucnowej. Po pobraniu płynu i wysłaniu go do laboratorium, na podstawie dokładnej oceny jego składu i cech można określić jego charakter, ustalić rozpoznanie i wdrożyć odpowiednie leczenie.

Jakie są wskazania do badania płynu opłucnowego?

Badanie płynu opłucnowego jest wskazane wtedy, gdy objawy sugerują jego nadmierną obecność między blaszkami opłucnej. Sytuację taką podejrzewa lekarz po zbadaniu pacjenta i czasem także po wykonaniu badań dodatkowych, takich jak RTG klatki piersiowej, USG opłucnej oraz TK klatki piersiowej.

Płyn w jamie opłucnej może gromadzić się w wielu chorobach. Należą do nich m.in. nowotwory, choroby zakaźne (bakteryjne, wirusowe, gruźlicze, pasożytnicze, grzybicze), niewydolność serca, marskość wątroby, zatorowość płucna, zapalenie trzustki, perforacja przełyku, reumatoidalne zapalenie stawów i krwiak opłucnej.

Jak przygotować się do badania płynu opłucnowego?

Przed pobraniem płynu opłucnowego lekarz zazwyczaj zleca wykonanie badań obrazowych, które pomogą ustalić dokładne jego położenie. Najczęściej wykonuje się RTG klatki piersiowej. Przed samym pobraniem płynu za pomocą USG opłucnej obrysowuje się skórę pacjenta w miejscu, w jakim znajduje się płyn, aby dokładnie wyznaczyć miejsce nakłucia. Przed punkcją pacjent powinien w miarę możliwości być na czczo. Badanie wykonuje się w pozycji siedzącej, najczęściej okrakiem na krześle, z wygodnie opartymi ramionami.

Jak przebiega badanie płynu opłucnowego?

Przed przystąpieniem do nakłucia pielęgniarka zakłada pacjentowi dostęp dożylny, czyli wenflon. Punkcja rozpoczyna się od zdezynfekowania miejsca planowanego nakłucia. Następnie lekarz znieczula miejscowo skórę i opłucną ścienną, dzięki czemu dalsza część zabiegu jest bezbolesna. Po znieczuleniu nakłuwa opłucną, najczęściej wenflonem. Po nakłuciu usuwa igłę. Następnie zaciąga płyn do strzykawki połączonej z wenflonem. Po pobraniu płynu, materiał zostaje przekazany do laboratorium do oceny.

Parametry, jakie można ocenić w trakcie analizy płynu opłucnowego to stężenie białka, aktywność LDH w płynie, ciężar właściwy płynu, stężenie cholesterolu, pH płynu, skład komórkowy płynu (erytrocyty, granulocyty obojętnochłonne, limfocyty, eozynofile), badanie cytologiczne płynu, badanie mikrobiologiczne płynu, aktywność amylazy, badanie immunologiczne.

Jeżeli ilość płynu jest duża, należy go usunąć z opłucnej. Wtedy do wenflonu podłącza się kranik, przez który płyn będzie upuszczany. W trakcie tego zabiegu pacjent powinien siedzieć spokojnie, ograniczając gwałtowne ruchy. W momencie wyciągania wenflonu należy na sygnał lekarza nabrać głęboko powietrze i na chwilę je zatrzymać, aby zapobiec powstaniu odmy.

Jakie są przeciwwskazania do badania płynu opłucnowego?

Do najważniejszych przeciwwskazań do pobrania płynu opłucnowego należą zaburzenia krzepnięcia, skazy krwotoczne, stosowanie antykoagulantów, zakażenie skóry, w miejscu planowanego wkłucia, niewystarczająca ilość płynu (ryzyko nakłucia płuca).

Jakie powikłania mogą wystąpić po wykonaniu badania płynu opłucnowego? Jak postępować po badaniu płynu opłucnowego?

Po pobraniu płynu mogą wystąpić następujące powikłania odma opłucnowa, krwawienie, ból w miejscu nakłucia, ropniak, uszkodzenie nerwu międzyżebrowego, zakażenie w miejscu wkłucia.

Po pobraniu płynu należy zostać pod obserwacją lekarza.

22.03.2017
Zobacz także
  • Scyntygrafia wentylacyjna
  • Drenaż opłucnej
  • „Ślepa” biopsja opłucnej
  • Punkcja opłucnej
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta