Kardiologia. 57-letni mężczyzna ze stabilną dławicą piersiową obciążony dużym ryzykiem zgonu

11.01.2010

dr med. Robert Zymliński, prof. dr hab. med. Waldemar Banasiak
Klinika Kardiologii, Ośrodek Chorób Serca, Wojskowy Szpital Kliniczny we Wrocławiu

Skróty: ACEI – inhibitor konwertazy angiotensyny, ASA – kwas acetylosalicylowy, BKW – bloker kanału wapniowego, BMI – wskaźnik masy ciała, CABG – pomostowanie aortalno-wieńcowe, CCS – Canadian Cardiovascular Society, ChW – choroba wieńcowa, DTS – Duke Treadmill Score, ESC – Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne, HbA1c – hemoglobina glikowana, HDL-C – cholesterol HDL, IDF – International Diabetes Federation, IFG – nieprawidłowa glikemia na czczo, IGT – nieprawidłowa tolerancja glukozy, LAD – gałąź międzykomorowa przednia tętnicy wieńcowej lewej, LDL-C – cholesterol LDL, LVEF – frakcja wyrzutowa lewej komory, OGTT – doustny test tolerancji glukozy, PCI – przezskórna interwencja wieńcowa

Opis przypadku

57-letni mężczyzna od 12 lat chorujący na nadciśnienie tętnicze zgłosił się ponownie do lekarza rodzinnego z powodu nawracających dolegliwości bólowych w klatce piersiowej o charakterze ucisku za mostkiem po szybkim przejściu 150–300 m lub po wejściu na 2. piętro, ustępujących po około minutowym odpoczynku lub po doraźnie przyjętej nitroglicerynie. Ponadto chory zgłasza kłucie za mostkiem pojawiające się przy zmianie pozycji ciała, czasem też w trakcie wysiłku. Dolegliwości te pojawiły się przed 4 miesiącami. Lekarz rodzinny zlecił wówczas do przyjmowania regularnego kwas acetylosalicylowy (75 mg 1 × dz.), peryndopryl (10 mg 1 × dz.) i metoprolol (25 mg 2 × dz.; próba zwiększenia dawki skończyła się wystąpieniem objawowej bradykardii) oraz doraźnie nitroglicerynę w postaci tabletki podjęzykowej. Mimo zaleceń chory nie zmodyfikował trybu życia (nie zwiększył aktywności fizycznej i nie ograniczył spożycia soli kuchennej i tłuszczów zwierzęcych, nie zaprzestał palenia papierosów [palił od kilkunastu lat 10–15/d), nie zmniejszył masy ciała.

Wybrane treści dla pacjenta

Ostre zespoły wieńcowe (OZW) Ostre zespoły wieńcowe są rodzajem choroby wieńcowej, czyli stanów niedokrwienia mięśnia sercowego związanych ze zmianami w tętnicach wieńcowych. Tętnice wieńcowe to drobne tętnice, których zadaniem jest zaopatrywanie serca (mięśnia sercowego) w tlen i składniki odżywcze.
Dławica piersiowa związana z mostkami mięśniowymi Skutkiem tej wrodzonej anomalii anatomicznej jest ucisk i zmniejszenie przepływu krwi, a tym samym tlenu i składników odżywczych, przez daną gałąź tętnicy w czasie skurczu serca. Zmniejsza się wówczas tzw. rezerwa wieńcowa, co odczuwane jest w postaci bólu w klatce piersiowej, pojawiającego się głównie podczas wysiłku fizycznego oraz stresu.
Nadciśnienie „białego fartucha” Efekt białego fartucha to wpływ sytuacji w gabinecie lekarskim na zwiększenie wartości ciśnienia tętniczego u pacjenta. Część pacjentów podczas mierzenia ciśnienia przez lekarza odczuwa stres, który przekłada się na zbyt wysoką wartość ciśnienia tętniczego podczas pomiaru. Osoby te podczas samodzielnych pomiarów w domu mają prawidłowe ciśnienie tętnicze, dlatego to zjawisko jest nazywane nadciśnieniem białego fartucha.
Nadciśnienie tętnicze Nadciśnienie tętnicze to trwałe podniesienie ciśnienia tętniczego, którego wartość wynosi wówczas 140/90 mm Hg lub więcej. Nadciśnienie tętnicze zwykle przez wiele lat nie powoduje objawów i jeśli wartość ciśnienia tętniczego nie jest regularnie kontrolowana, zostaje wykryte w momencie pojawienia się powikłań dotyczących różnych narządów (np. serca, nerek, mózgu). Leczenie polega na modyfikacji stylu życia – odpowiedniej aktywności fizycznej i utrzymywaniu prawidłowej masy ciała, a także przyjmowaniu leków obniżających ciśnienie.
Dieta DASH W profilaktyce i leczeniu nadciśnienia tętniczego istotną rolę odgrywa terapeutyczna zmiana stylu życia. Ważnym jej elementem jest zmiana nawyków żywieniowych. Wśród modeli żywienia korzystnych w kontekście obniżenia ciśnienia tętniczego wymienia się dietę DASH.
Ciśnienie prawidłowe wysokie Ciśnienie prawidłowe wysokie to wartości ciśnienia tętniczego, które mieszczą się w zakresie: RR skurczowe 130–139 mm Hg i/lub RR rozkurczowe 85–89 mm Hg. Ciśnienie prawidłowe wysokie nie jest chorobą, ale u osób, które mają ciśnienie prawidłowe wysokie może dojść do rozwoju nadciśnienia tętniczego. Osoby z ciśnieniem prawidłowym wysokim powinny regularnie mierzyć ciśnienie.
Dobry cholesterol i zły cholesterol Cholesterol jest niezbędnym do funkcjonowania organizmu związkiem chemicznym – między innymi buduje błony komórkowe, jest prekursorem niektórych hormonów, przyczynia się do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego. Zbyt duże stężenie niektórych frakcji cholesterolu („zły cholesterol”) może jednak przyczyniać się do wystąpienia miażdżycy i jej powikłań. Badaniem, które ocenia stężenie cholesterolu całkowitego i jego frakcji jest lipidogram.
Zawał serca z uniesieniem odcinka ST (STEMI) Zawał serca z uniesieniem odcinka ST jest najczęściej spowodowany zakrzepem zamykającym tętnicę wieńcową i powstającym w miejscu uszkodzenia blaszki miażdżycowej, najczęściej jej pęknięcia. Tętnica wieńcowa, której zadaniem jest dostarczanie krwi do mięśnia sercowego, jest wtedy „zatkana”. Mięsień sercowy nie dostaje wystarczającej ilości krwi, ulega niedokrwieniu, niedotlenieniu i obumiera.
Choroba wieńcowa Choroba wieńcowa polega na tworzeniu się blaszek miażdżycowych w tętnicach wieńcowych (tętnicach doprowadzających krew do mięśnia sercowego). Choroba wieńcowa skutkuje niedokrwieniem mięśnia sercowego i może powodować – w zależności od nasilenia i stopnia niedokrwienia mięśnia sercowego – przewlekłe zespoły wieńcowe (dławica piersiowa stabilna) oraz ostre zespoły wieńcowe (zawały serca). Profilaktyka choroby wieńcowej opiera się na zapobieganiu miażdżycy, która jest najczęstszą przyczyną choroby wieńcowej.
Statyny Statyny to leki zmniejszające stężenie cholesterolu we krwi, są powszechnie stosowane w leczeniu hipercholesterolemii. Statyny są także skuteczne w profilaktyce chorób układu sercowo-naczyniowego, ponieważ hipercholesterolemia sprzyja miażdżycy, która z kolei jest czynnikiem powodującym niekorzystne zmiany w układzie krążenia.