Helsińska Fundacja Praw Człowieka zajmuje się sprawą osoby cierpiącej na przewlekły ból, której odmówiono refundacji leku zawierającego susz z konopi.
Pacjentka cierpi na schorzenie objawiające się silnymi bólami nóg, które uniemożliwiają normalne funkcjonowanie i zmusza ją do poruszania się o kulach. W sprawie została skierowana skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego na decyzję Ministra Zdrowia. Na prośbę HFPC pomocy prawnej pro bono udziela adw. Paulina Kieszkowska-Knapik.
W skardze do WSA wskazano, że Minister Zdrowia odmówił skarżącej refundacji leku kojącego ból, mimo że lekarze prowadzący leczenie widzieli konieczność jego stosowania. Decyzji zarzucono m.in. brak indywidualnego podejścia do sprawy pacjentki i ignorowanie własnego, zadeklarowanego publicznie stanowiska co do dostępności i celowości leczenia marihuaną. W skardze podkreślono, że Minister wydał zgodę na sprowadzenie leku i tym samym potwierdził, że jest on niezbędny dla skarżącej. Jednocześnie odmówił jego refundacji, co w praktyce, ze względu na sytuację finansową pacjentki, uniemożliwia jego użycie.
W opinii skarżącej decyzja ministerstwa powinna brać pod uwagę gwarancje konstytucyjne, w świetle których decydującą przesłanką w przypadku refundacji indywidualnej powinna być skuteczność danego leku u konkretnego pacjenta.
W skardze wskazano także, że odmowa refundacji jedynego leku przynoszącego ulgę pacjentce w konkretnej sytuacji finansowej jest faktycznym odebraniem jej prawa do leczenia bólu. Taka decyzja jest nie tylko sprzeczna z prokonstytucyjną wykładnią ustawy o refundacji, ale również ze znowelizowaną niedawno ustawą o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, która przyznaje wszystkim prawo do leczenia bólu.
HFPC pragnie przypomnieć, że dostęp do odpowiedniej terapii przeciwbólowej stanowi istotny element realizowania zobowiązań państwa z zakresu podstawowych praw i wolności. Brak efektywnego systemu leczenia bólu jest równoznaczny z niewywiązaniem się państwa z obowiązku zapewnienia prawa do ochrony zdrowia. Może także oznaczać naruszenie zakazu tortur i nieludzkiego lub poniżającego traktowania.
Na problem nieskutecznego leczenia bólu zwrócił uwagę Specjalny sprawozdawca ONZ ds. tortur i okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania, który w lutym 2013 r. opublikował raport poświęcony m.in. naruszeniom praw człowieka, do których dochodzi w placówkach ochrony zdrowia. Odmowa dostępu do skutecznej terapii bólu została wymieniona jako przykład tego rodzaju naruszeń.
