Skróty: COX-2 – cyklooksygenaza 2, GOPP – górny odcinek przewodu pokarmowego, NLPZ – niesteroidowe leki przeciwzapalne, NRS – numerical rating scale, p.o.– doustnie, OR – iloraz szans, TTS – transdermal therapeutic system
W czym może pomóc pacjentowi i lekarzowi poradnia leczenia bólu?
Poradnie leczenia bólu mogą funkcjonować w wielu różnych systemach – może to być poradnia ukierunkowana na jeden rodzaj chorób (np. poradnia leczenia chorób kręgosłupa), na jeden rodzaj leczenia (np. akupunktura) lub też poradnia zapewniająca możliwość leczenia wielokierunkowego z uwzględnieniem biopsychospołecznego modelu bólu przewlekłego. Tych ostanich działa w Polsce obecnie 26 i są to poradnie posiadające certyfikat Polskiego Towarzystwa Badania Bólu (informacje o poradniach dostępne na stronie http://www.mp.pl/bol/home/mapabolu.html).Wielokierunkowe postępowanie u pacjenta z bólem przewlekłym obejmuje następujące aspekty:
- kliniczna ocena bólu – ocena nie tylko samego bólu, ale także aspektu emocjonalnego, funkcjonowania fizycznego, społecznego, jakości życia (wielowymiarowy aspekt bólu)
- przekazanie pacjentowi informacji na temat przyczyn dolegliwości bólowych; ustalenie oczekiwań pacjenta, przedstawienie planu leczenia, realistycznych możliwości leczenia, realistycznego efektu terapii
- diagnostyka zespołów bólowych – postawienie innego rozpoznania lub potwierdzenie rozpoznania, z jakim pacjent jest kierowany do poradni leczenia bólu
- wdrożenie wielokierunkowego leczenia – farmakoterapia według zaleceń ekspertów (silne opioidy, leki adiuwantowe), możliwość zabiegów inwazyjnych (blokady, neurodestrukcja, neuromodulacja), fizjoterapia, psychoterapia
- okresowa kontrola skuteczności leczenia bólu przewlekłego
- leczenie objawów niepożądanych stosowanych leków przeciwbólowych i adiuwantowych
- wdrożenie innej alternatywnej drogi podawania analgetyków (np. dokanałowo).
Skierowanie pacjenta do poradni leczenia bólu można rozważać w następujących przypadkach:
- nieskuteczność standardowego leczenia w warunkach POZ
- nasilone objawy niepożądane po stosowanych analgetykach
- szybkie narastanie zapotrzebowania na opioidy
- potrzeba zastosowania inwazyjnych metod leczenia
- konieczność leczenia wielokierunkowego
- na życzenie pacjenta.
Podstawowym celem terapeutycznym w leczeniu bólu przewlekłego jest zmniejszenie cierpienia pacjentów oraz powrót do optymalnego funkcjonowania w codziennym życiu.