Leczenie napadów dny moczanowej

Tłumaczył lek. Marcin Pustkowski

Konsultowały: prof. dr hab. n. med. Irena Zimmermann-Górska, dr n. med. Aleksandra Tuchocka-Kaczmarek, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

Republished with permission from The Practitioner 2014, 258 (1777), Rees F., Doherty M.: Patients with gout can be cured in primary care. Copyright © The Practitioner 2014.

Napady uznaje się za jedne z najbardziej bolesnych doświadczeń znanych człowiekowi i należy je szybko leczyć. Wszystkim chorym należy zaproponować leczenie przeciwbólowe przez cały okres napadu i rozpocząć je tak wcześnie, jak to tylko możliwe po pojawieniu się pierwszych objawów. Należy zalecić okłady z torebek z lodem na okolicę zajętego stawu.¹

Zalecane leczenie pierwszego rzutu obejmuje podawaną doustnie kolchicynę w małych dawkach lub niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ).² Kolchicyna nie wykazuje bezpośredniego działania przeciwbólowego, ale jednym z jej wielu mechanizmów działania jest zmniejszenie interakcji pomiędzy kryształami a składowymi nieswoistej odpowiedzi immunologicznej (za pośrednictwem inflamasomu).

Kolchicyna działa skutecznie, tylko jeżeli rozpocznie się jej podawanie w ciągu 12–24 godzin od początku objawów. Można zacząć od dawki 0,5 mg 2 razy na dobę, a jeżeli jest tolerowana – zwiększać dawkę do 3 razy na dobę, a następnie maksymalnie do 4 razy na dobę. U chorych z upośledzoną czynnością nerek należy stosować dawkę 0,5 mg na dobę. Taki sposób dawkowania powinien zminimalizować ryzyko wystąpienia działań niepożądanych, a w szczególności biegunki, która często występuje przy podawaniu większych dawek kolchicyny.³

Opcjonalnie można zastosować schemat leczenia, w którym w pierwszym dniu podaje się dawkę nasycającą wynoszącą 1 mg, a następnie po godzinie dodaje się 0,5 mg (w kolejnych dniach stosuje się 0,5 mg 2–4 razy na dobę).

Kolchicyna wchodzi w interakcje z inhibitorami izoenzymu 3A4 cytochromu P450 (cyklosporyna, ketokonazol, rytonawir, klarytromycyna, erytromycyna, werapamil w postaci o przedłużonym uwalnianiu oraz diltiazem w postaci o przedłużonym uwalnianiu)⁴, dlatego u osób przyjmujących wymienione leki należy zachować ostrożność podczas leczenia kolchicyną.

Osoby przyjmujące statyny powinny je odstawić na czas stosowania kolchicyny

NLPZ należy podawać w maksymalnych zalecanych dawkach i w skojarzeniu z inhibitorem pompy protonowej (proton pump inhibitor – PPI), ale powinno się je stosować ostrożnie u osób z upośledzeniem czynności nerek lub chorobami układu sercowo-naczyniowego. Dane naukowe sugerują, że wszystkie NLPZ są jednakowo skuteczne.^5-8

Jako alternatywę można również stosować inhibitory cyklooksygenazy-2 (COX-2),⁹ także w skojarzeniu z PPI. Ich stosowanie jest jednak także ograniczone u chorych z zaburzeniami czynności nerek lub chorób układu sercowo-naczyniowego.

W leczeniu drugiego rzutu u chorych z przeciwwskazaniami do stosowania NLPZ lub kolchicyny albo nietolerancją tych leków można zastosować glikokortykosteroidy doustnie^10,11 albo w postaci iniekcji domięśniowych¹² lub dostawowych.¹³

Brak jest danych naukowych określających optymalne dawkowanie glikokortykosteroidów, ale w jednym z badań stwierdzono, że u chorych z napadem dny podawany doustnie prednizolon w dawce 35 mg na dobę był równoważny pod względem skuteczności z podawanym doustnie naproksenem w dawce 500 mg 2 razy na dobę.¹¹