×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Rola indeksu glikemicznego i zawartości białka i tłuszczów w diecie chorego na cukrzycę typu 1

lek. Damian Ucieklak
Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych UJ CM, Kraków

Skład posiłków i rodzaj węglowodanów mają istotny wpływ na glikemię poposiłkową.

posiłek

Fot. pixabay.com

Zalecenia dietetyczne dla chorych na cukrzycę typu 1 nie różnią się znacząco od zaleceń dla zdrowej populacji, ale poza koniecznością liczenia WW, są jeszcze pewne ograniczenia. Wynikają one z ciągle istniejących niedoskonałości farmakokinetycznych stosowanych obecnie insulin. Kluczową barierą jest szybkość działania insuliny. Powszechnie stosowane szybko działające analogi insuliny, mimo iż znacznie szybciej działające niż jedyne dostępne wcześniej krótko działające insuliny ludzkie, nadal dalece nie dorównują szybkością prawidłowo działającej trzustce. Początek działania szybko działających analogów zaczyna się dopiero po 15–20 minutach, a szczyt działania osiągają one po ok. 1–1,5 godzinie.

W związku z tym posiłki składające się jedynie z szybko wchłanialnych węglowodanów (o wysokim indeksie glikemicznym – IG) nie mogą być spożywane przez chorego jako samodzielne przekąski. Tempo ich wchłaniania jest znacznie szybsze niż działanie podskórnie podanego analogu insuliny. Podobnie również czas metabolizmu cukrów prostych z krwi jest znacznie krótszy niż czas działania analogu szybko działającego insuliny (do 4–5 godzin). Przy spożyciu 200 ml soku pomarańczowego (ok. 2 WW) i podaniu szybko działającego analogu insuliny możemy z pewnością oczekiwać początkowej hiperglikemii, a następnie możliwości hipoglikemii (tym większej, jeśli chory poda sobie dodatkową dawkę insuliny [korektę] w reakcji na zmierzoną znaczną hiperglikemię po wypiciu soku).

Podstawą diety są posiłki o niskim indeksie glikemicznym. Chory musi wiedzieć, od czego zależy indeks glikemiczny i jak duży wpływ na jego wartość ma on sam, przyrządzając posiłki w odpowiedni sposób. Po pierwsze, im bardziej przetworzony produkt (mechanicznie, termicznie itp.), tym większego indeksu glikemicznego należy się spodziewać. Po drugie, na indeks glikemiczny całego posiłku ma wpływ obecność w nim tłuszczów, białkabłonnika – zwalniają one bowiem opróżnianie żołądka, spowalniają wchłanianie węglowodanów i przez to zmniejszają indeks glikemiczny posiłku. Podstawą powinno być racjonalne zbilansowane komponowanie posiłków – unikanie posiłków zawierających jedynie węglowodany, zwłaszcza szybko przyswajalne.

Chorzy leczeni za pomocą osobistej pompy insulinowej często szkoleni są dodatkowo z liczenia wymienników białkowo-tłuszczowych. Największe znaczenie mają posiłki bogatotłuszczowe, takie jak np. pizza, lasagna itp., w których wchłanianie węglowodanów może być przedłużone znacznie poza czas działania bolusa analogu szybko działającego insuliny – nawet do 8 godzin. Podobne przedłużone wchłanianie ma miejsce podczas tzw. biesiadowania, podczas którego spożywanie posiłku jest rozłożone w długim czasie. Wówczas wskazane jest wykorzystanie funkcji bolusa przedłużonego. Możliwości te daje jedynie leczenie za pomocą osobistej pompy insulinowej. Chorzy leczeni za pomocą intensywnej insulinoterapii z wykorzystaniem penów insulinowych powinni być świadomi możliwości wydłużenia czasu wchłaniania węglowodanów przy posiłkach bogatotłuszczowych i bogatobiałkowych i pouczeni o konieczności podania kolejnej dawki insuliny po 2–3 godzinach od początku posiłku (np. pizzy). W edukacji tych pacjentów nie kładzie się jednak nacisku na umiejętność biegłego liczenia wymienników białkowo-tłuszczowych. Niezbędną podstawą pozostaje umiejętność prawidłowego liczenia wymienników węglowodanowych.

29.04.2016
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta