Według danych International Diabetes Federation w 2015 roku na cukrzycę chorowało na świecie 415 mln dorosłych w wieku 20–79 lat. Szacuje się także, że do 2040 roku liczba ta zwiększy się do 642 milionów.
Fot. Pixabay.com
Do czynników ryzyka cukrzycy typu 2 zalicza się: nadmierną masę ciała, brak aktywności fizycznej, niewłaściwe nawyki żywieniowe, uwarunkowania genetyczne, obciążający wywiad rodzinny, cukrzycę ciążową (u kobiet) oraz starszy wiek.
W aspekcie nieprawidłowych nawyków żywieniowych ostatnio coraz bardziej zwraca się uwagę na rolę cukru dodanego do żywności w rozwoju otyłości i cukrzycy.
Z definicji cukier dodany to cukier, który został dodany do żywności podczas produkcji lub podczas przygotowywania potraw i napojów w domu. Takim cukrem może być m.in. cukier biały i brązowy, syrop kukurydziany i fruktozowy, melasa cukrowa oraz miód. Ostatnio obserwuje się znaczące zwiększenie spożycia cukru dodanego, w szczególności spożywanego wraz ze słodkimi napojami bezalkoholowymi.
Cukrzyca i zespół metaboliczny
Zależność między spożyciem napojów słodzonych a występowaniem cukrzycy typu 2 i zespołu metabolicznego potwierdzają liczne badania. Z metaanalizy 11 badań, z których 8 dotyczyło cukrzycy typu 2, a 3 ryzyka zespołu metabolicznego, wynika że u osób, które spożywały 1–2 napojów dziennie, ryzyko cukrzycy było większe o 26% w porównaniu z osobami, które spożywały mniej niż 1 napój na miesiąc. Podobnie w przypadku zespołu metabolicznego – u osób, które spożywały 1–2 napoje dziennie ryzyko zespołu metabolicznego było o 20% większe niż u osób spożywających mniej niż 1 napój na miesiąc.
W kolejnym badaniu Nurses Health Study II obejmującym ponad 91 tys. kobiet zaobserwowano, że w grupie, która spożywała ≥1–2 porcje napojów słodzonych dziennie ryzyko cukrzycy typu 2 było o 83% większe w porównaniu z grupą kobiet, spożywających mniej niż 1 napój na miesiąc.
Podobnie w badaniu Framingham Heart Study zaobserwowano, że u osób spożywających ≥1 porcję napojów słodzonych dziennie częstość nowych przypadków zespołu metabolicznego jest o 44% większa w porównaniu z osobami niepijącymi tych napojów.
Jak w takim razie zmniejszyć ilość cukru dodanego w diecie?
Aby ograniczyć ilość cukru dodanego w diecie, należy:
- ograniczyć spożycie słodkich napojów i zastąpić je wodą,
- zrezygnować z dosładzania kawy i herbaty. Osoby dosładzające do tej pory, powinny stopniowo zmniejszać ilość dodawanego cukru,
- samodzielnie przygotowywać musli śniadaniowe. Kupne produkty zawierają zazwyczaj znaczące ilości cukru. Aby przygotować domowe musli, wystarczy kupić płatki owsiane nie błyskawiczne, ulubione owoce suszone, orzechy oraz otręby pszenne, a następnie wszystko wymieszać i zamknąć w szczelnym słoiku (podstawą tego produktu powinny być płatki owsiane, nie owoce suszone),
- ograniczyć spożycie jogurtów owocowych. Lepiej zastąpić je jogurtem naturalnym i wkrojonymi świeżymi owocami.
Stosując gotowe przepisy, np. przy przygotowaniu ciast, warto zmniejszyć dodatek cukru nawet o połowę. Można także wykorzystać naturalnie słodkie produkty, takie jak banany, daktyle lub suszone morele.
Niestety, cukier dodawany jest także do wielu produktów, które nie są nawet postrzegane jako słodkie. Są to np. keczupy, musztardy i gotowe sosy. Nie pozostaje nic innego, jak czytać etykietki produktu, zawierające jego skład.
Piśmiennictwo
Dhingra R., Sullivan L., Jacques P.F. i wsp.: Soft drink consumption and risk of developing cardiometabolic risk factors and the metabolic syndrome in middle-aged adults in the community. Circulation 2007; 116: 480–488Kłosiewicz- Latoszek L., Cybulska B.: Cukier a ryzyko otyłości , cukrzycy i chorób sercowo-naczyniowych. Probl. Hig. Epidemiol. 2011; 92 (2):1 :181-186
MalikV.S., Popkin B.M., Bray G.A. i wsp.: Sugar-sweetened beverages and risk of metabolic syndrome and type 2 diabetes. A meta-analysis. Diabetes Care 2010, 33: 2477–2483
Schulze M.B., Manson J.E., Ludwig DS. i wsp.: Sugar-sweetened beverages, weight gain, and incidence of type 2 diabetes in young and middle-aged women. JAMA 2004, 292: 927–934