×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Badanie stężenia acetonu we krwi

dr hab. n. med. Piotr Kopiński
NZOZ „Atopia” Kraków
Krakowska Wyższa Szkoła Promocji Zdrowia

Co to jest badanie stężenia acetonu i na czym polega?

Aceton należy do tzw. ciał ketonowych, czyli związków chemicznych będących produktami przemian kwasów tłuszczowych, głównie w wątrobie. Prawidłowo tylko niewielkie ilości ciał ketonowych są uwalniane do krwi. Ich ilość wzrasta podczas zaburzeń metabolicznych.

Badanie stężenia acetonu we krwi wykonuje się względnie rzadko, najważniejszym wskazaniem jest cukrzyca typu 1, w szczególności podejrzenie tzw. śpiączki ketonowej, jednak wówczas aceton oznacza się przeważnie w moczu, zaś w samej krwi, jeśli to konieczne (np. chory nie oddaje moczu), oznacza się zwykle nie sam aceton, ale jego pochodną, tzw. acetooctan.

Jakie są wskazania do badania stężenia acetonu?

Są dwie sytuacje kliniczne, gdy lekarz może zlecić badanie stężenia acetonu.

Po pierwsze, gdy pojawiają się lub nasilają objawy cukrzycy typu 1, a więc, gdy w organizmie brakuje insuliny. W skrajnych przypadkach obecne we krwi ciała ketonowe mogą spowodować tzw. ketonową kwasicę cukrzycową i prowadzić do śpiączki. Do diagnostyki tego stanu wystarcza zwykle badanie moczu. W ciężkich stanach, gdy chory nie produkuje moczu, badanie krwi na obecność ciał ketonowych jest jednak niezwykle pomocne.

Po drugie, należy ocenić stężenie acetonu we krwi w razie podejrzenia zatrucia tą substancją. Wdychanie oparów acetonu wywołuje odurzenie, stan zbliżony do upojenia alkoholowego (towarzyszy mu często zapalenie spojówek). Czasem zdarza się także omyłkowe spożycie acetonu. Nie ma określonej dawki wywołującej zatrucie, jednak w skrajnych przypadkach dochodzi do śpiączki. Zwykle nietrudno o podejrzenie zatrucia acetonem, gdyż zapach z ust chorego jest dobrze wyczuwalny i charakterystyczny (zapach jabłek). Badanie krwi potwierdza podejrzenie zatrucia acetonem. W tym przypadku – inaczej niż w cukrzycy – konieczne jest oznaczenie samego acetonu, a nie innych ciał ketonowych.

Badanie stężenia acetonu we krwi w podejrzeniu ketonowej śpiączki cukrzycowej zleca się doraźnie i zwykle w warunkach szpitalnych - np. u przywiezionego nieprzytomnego chorego. W przypadku cukrzycy ma znaczenie pomocnicze: do ustalenia rozpoznania wystarcza bowiem zwykle oznaczenie stężenia glukozy we krwi i w moczu. Jednak jako powikłanie cukrzycy może wystąpić kilka rodzajów śpiączek i ustalenie rozpoznania właśnie kwasicy i śpiączki ketonowej w przebiegu cukrzycy (a nie innej śpiączki występującej w cukrzycy) jest ważne dla dalszego postępowania.

W uproszczeniu polega ono na natychmiastowym przyjęciu chorego do szpitala (najlepiej na oddział intensywnej opieki medycznej) i między innymi jego nawodnieniu, podaniu dożylnym insuliny, przeciwdziałaniu objawom wstrząsu, kwasicy i zaburzeniom elektrolitowym. Z reguły po podaniu odpowiedniej dawki insuliny stan chorego szybko się poprawia. Należy pamiętać, że nieleczona cukrzycowa śpiączka ketonowa bezpośrednio zagraża życiu.

W podejrzeniu zatrucia acetonem badanie ma znaczenie zasadnicze: potwierdza je lub wyklucza. Jednak nie ma swoistej odtrutki i postępowanie lekarza ma na celu podtrzymanie funkcji życiowych chorego, zwykle na oddziale intensywnej opieki medycznej.

Jak przebiega badanie stężenia acetonu?

Próbkę krwi do badania stężenia acetonu pobiera się z żyły, zwykle w okolicy dołu łokciowego.

Jak przygotować się do badania stężenia acetonu?

Prawie zawsze badanie wykonuje się w stanach nagłych, nie ma więc osobnych zaleceń, co do przygotowania chorego.

Jakie powikłania mogą wystąpić po wykonaniu badania stężenia acetonu? Jak postępować po badaniu stężenia acetonu?

W zasadzie nie ma powikłań. Jak po każdym pobraniu krwi żylnej, może wystąpić wydłużone krwawienie (należy odpowiednio ucisnąć miejsce wkłucia po pobraniu krwi) lub podskórne podbiegnięcia krwawe (krwiak) wskutek nieprawidłowego nakłucia żyły.

03.10.2017
Zobacz także
  • Badanie stężenia acetonu w moczu
  • Leczenie cukrzycy typu 1 – pytania i odpowiedzi
  • Kwasica ketonowa
  • Cukrzyca typu 1
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta