Dieta cukrzycowa zakłada ograniczenie spożycia węglowodanów. Dotyczy to szczególnie węglowodanów prostych, które chory powinien ograniczyć do minimum. Według Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego 40–50% wartości energetycznej diety powinny zapewnić węglowodany, głównie o niskim indeksie glikemicznym. W swojej codziennej pracy szkolę chorych na temat diety cukrzycowej. W czasie rozmowy pacjent dowiaduje się, jakie produkty zawierają węglowodany i jak ich spożycie wpływa na stężenie glukozy we krwi po posiłku, a także co to jest wymiennik węglowodanowy (WW). Uczę świadomego jedzenia, bo odpowiednio zbilansowana dieta jest podstawą efektywnej terapii. A jakie są statystyki? Według niektórych badań po słodycze sięgamy codziennie, a zdecydowana większość respondentów co najmniej raz na kilka dni. I tu zaczyna się problem, bo niełatwo porzucić złe nawyki żywieniowe. Nie ma też szkolenia dietetycznego bez pytania: „czy już nigdy nie będę mógł zjeść ciasta?”. Dlatego dziś wybrałam kilka przykładów. Załóżmy, że w terapii cukrzycy stosujemy osobistą pompę insulinową, poniższe słodycze spożywamy w godzinach popołudniowych i wskaźnik insulina/WW wynosi 1/1.
Fot. pixabay.com
1. Tort czekoladowy
Głównym punktem programu wesel, urodzin, komunii jest tort. Pycha! Tak? Ale czy wiemy, co zjadamy?
Skład: czekolada gorzka 70%, masło ekstra, kawa rozpuszczalna, mąka pszenna, kakao o obniżonej zawartości tłuszczu (gospodarze chcieli dietetycznie), cukier brązowy, jaja, maślanka, śmietanka 30%, wiśnie ze słoika, spirytus, płatki migdałowe.
Średnia porcja to ok. 170 g (646 kcal).
| węglowodany | tłuszcz+białko | |
| waga | 64,1 g | 35,9 g tłuszczu+7,3 g białka |
| obliczenia | 6,41 WW | 35,9*9+7,3*4=323,1+29,2=352,3 kcal=3,5 WBT |
| podaż insuliny | 6,4 j. natychmiast | 1,75 j. rozłożone na 5 godzin |
| WBT – wymienniki białkowo-tłuszczowe WW - węglowodany j. - jednostki | ||
2. Sernik wiedeński
Popołudniowa kawa i sernik. A co kryje się w środku?
Skład: kilogram twarogu półtłustego, kostka masła, szklanka cukru, 6 jaj, 3 łyżki mąki ziemniaczanej, skórka pomarańczowa; lukier: szklanka cukru pudru, 3 łyżki soku z cytryny.
Średnia porcja to ok. 120 g (305 kcal).
| węglowodany | tłuszcz+białko | |
| waga | 28,7 g | 14,9 g tłuszczu+13,9 g białka |
| obliczenia | 2,8 WW | 14,9*9+13,9*4= 134,1+55,6= 189,7 kcal=2 WBT |
| podaż insuliny | 2,8 j. natychmiast | 1 j. rozłożone na 4 godziny |
3. Ciasto drożdżowe z owocami
Deser po obiedzie u babci.
Skład: 500 g mąki pszennej, drożdże, 100 g cukru, szklanka mleka, 70 g masła, szczypta soli, 1 jajko, kruszonka: 150 g mąki pszennej, 60 g cukru, 90 g masła, dodatkowo: ok. 1,6 kg śliwek, 2 łyżki cukru.
Średnia porcja to 120 g (460 kcal).
| węglowodany | tłuszcz+białko | |
| waga | 70,2 g | 16,3 g tłuszczu+9,6 g białka |
| obliczenia | 7 WW | 16,3*9+9,6*4= 146,7+38,4= 185,1 kcal= 2 WBT |
| podaż insuliny | 7 j. natychmiast | 1 j. rozłożona na 4 godziny |
Przykłady ciast z podaną wagą
Ciastko drożdżowe z truskawkami i kruszonką (90 g)
Torcik malinowy (130 g)
Po słodycze sięgamy z różnych względów: dla przyjemności, dla towarzystwa. Gorzej jeśli z pośpiechu, stresu, samotności, smutku – wtedy trudniej skupić się na przeliczeniu wskaźnika, ile jednostek insuliny/WW. Cukrzyca lubi dobrą organizację. Bilans energetyczny będzie korzystniejszy, gdy zamiast kupować słodycze w sklepie czy cukierni, od czasu do czasu upieczmy ciasto sami. A jeśli nie czujemy się na tyle mocni w kuchni, by samodzielnie coś upiec, po kawie wyjdźmy na spacer.
PS: Na szczęście jest kalkulator bolusa!
Obliczenia na podstawie Thurm U., Gehr B.: Osobiste pompy insulinowe i ciągłe monitorowanie glikemii. Poznań, Termedia 2014
