Aby pomóc chorym na cukrzycę w wyborze odpowiedniego rodzaju lodów i umożliwić dostosowanie dawki insuliny, obliczono zawartość kcal, węglowodanów, białek, tłuszczów, a także wymienniki węglowodanowe (WW) i białkowo-tłuszczowe (WBT) w 100 gramach produktu.
Fot. pixabay.com
Lody są jedną z ulubionych przekąsek, szczególnie w gorące, letnie dni. Po ten smakołyk z przyjemnością sięgają zarówno dzieci, jak i dorośli bez względu na wiek. Ale rodzi się pytanie, czy lody rzeczywiście stanowią dobrą przekąskę dla każdego? Który rodzaj wybrać? Na co zwracać uwagę? Czy lody powinny być uważane za bombę kaloryczną? Czy da się wkomponować lody w dietę chorego na cukrzycę?
Najpierw przyjrzyjmy się bliżej składowi dostępnych na rynku lodów. Lody przygotowywane w tradycyjny, domowy sposób zawierają w swoim składzie naturalne składniki, m.in.: mleko, śmietankę, cukier, jaja, owoce lub inne naturalne dodatki. Taki rodzaj zimnej przekąski możemy znaleźć w dobrych lodziarniach, oferujących lody wykonane według tradycyjnej receptury. Natomiast lody produkowane na skalę przemysłową, dostępne w sklepach, w swoim składzie mogą zawierać wiele chemicznych dodatków, m.in. śmietankę czy mleko w proszku, jaja w proszku, tłuszcze utwardzane, olej palmowy, stabilizatory (guma guar, mączka chleba świętojańskiego), emulgatory, syrop glukozowo-fruktozowy i wiele innych sztucznych aromatów czy barwników. Dlatego należy sprawdzać etykiety – im krótsza lista składników, zwłaszcza naturalnych, tym lepiej.
Czy można wkomponować lody w dietę chorego na cukrzycę?
Wszelkiego rodzaju desery, ciasta, słodycze i lody bogate są w cukry proste, które powodują znaczne zwiększenie stężenia glukozy we krwi, a następnie szybkie jego zmniejszenie, co w konsekwencji jest przyczyną wahań glikemii. Lody produkowane według tradycyjnej receptury zawierają nie tylko dużo cukru, ale także przygotowywane są na bazie śmietanki, a więc dużej ilości tłuszczów nasyconych pochodzenia zwierzęcego, które powinny być ograniczane w codziennym jadłospisie ze względu na ich wpływ na podwyższenie stężenia cholesterolu, co w konsekwencji stanowi ryzyko rozwoju miażdżycy i chorób sercowo-naczyniowych. Dlatego też powinny być spożywane z umiarem.
Nie oznacza to jednak, że chory na cukrzycę typu 1 nie może sobie pozwolić na porcję lodów. Dotyczy to wyłącznie pacjentów z wyrównaną chorobą i prawidłową masą ciała. Jeśli chory na cukrzycę ma nadwagę, należy dążyć do stopniowej redukcji masy ciała przez ograniczenie podaży kalorii, zwłaszcza pochodzących z węglowodanów prostych i tłuszczów. Dlatego w przypadku nadwagi lody nie są zalecane.
Który rodzaj lodów jest lepszym wyborem dla chorego na cukrzycę?
Najlepiej wybierać lody bez zbędnych dodatków. Im jest ich więcej, np. w postaci bitej śmietany, syropów, słodkiej polewy, kolorowych posypek, wiórków czekoladowych, bakalii, owoców kandyzowanych czy wafelków, tym większa wartość energetyczna lodów, stanowiących tym samym prawdziwą „bombę kaloryczną”. Dlatego należy wybierać porcję lodów w pucharku lub ewentualnie w samym wafelku. Standardowy średni wafelek zawiera 16,7 kcal (w tym 3,2 g węglowodanów, 0,3 g tłuszczów i 0,3 g białka). Mały wafelek zawiera 8,1 kcal (w tym 1,6 g węglowodanów, 0,2 g białka, 0,1 g tłuszczów). Standardowa gałka lodów waży ok. 40–50 g.
A może lepiej wybrać lody sorbetowe?
Sorbety, inaczej lody wodne, stanowią deser składający się z wody, wsadu owocowego (owoców lub soku) i cukru. Wydaje się, że to zdrowy deser. Czy aby na pewno? Sorbety wykonywane w sposób domowy przygotowywane są ze świeżych, mrożonych owoców, z dodatkiem wody i cukru. Natomiast sorbety produkowane na skalę przemysłową w swoim składzie często zawierają wodę, syrop glukozowo-fruktozowy, substancje wzmacniające smak, aromat i kolor, a na samym końcu – śladowy dodatek owoców bądź soku owocowego.
Sorbety zdecydowanie odznaczają się mniejszą kalorycznością niż tradycyjne lody mleczne, jednak są bogate w cukry proste, które w bardzo szybkim tempie mogą zwiększyć stężenie glukozy we krwi. Dlatego też lepszym wyborem dla chorego na cukrzyce są te rodzaje lodów, które zawierają białko lub trochę tłuszczów. Białko oraz tłuszcze opóźniają opróżnianie żołądka, a tym samym zwalniają proces trawienia i tempo wchłaniania węglowodanów. Dlatego też spożycie lodów zawierających w swoim składzie białko i niewielką ilość tłuszczów nie zwiększy zbyt szybko stężenia glukozy we krwi. Należy jednak pamiętać, że im większa liczba kalorii pochodzących z tłuszczów, tym większy może mieć wpływ na przebieg glikemii poposiłkowych. Dodatkowo nadmiar tłuszczów może nasilać poposiłkową insulinooporność.
Podsumowując, spożywanie słodkich lodów powinno być ściśle kontrolowane. Poza tym chory na cukrzyce powinien spożywać lody zaraz po głównym posiłku, np. obiedzie. Należy jadać lody w umiarkowanej ilości, aby nie przekroczyć liczby WW przeznaczonych na dany posiłek. Pacjent powinien zwracać uwagę nie tylko na kaloryczność lodów, ale głównie na zawartość cukrów prostych i tłuszczów. Na przykład wydawałoby się, że lody jogurtowe z truskawkami są lepszym wyborem niż lody czekoladowe, a w rzeczywistości lody jogurtowe zawierają zdecydowanie więcej cukrów i tłuszczów niż czekoladowe. Podobnie sorbety, które co prawda nie zawierają tłuszczów, ale zawierają zdecydowanie więcej cukrów prostych niż lody mleczne. Im bardziej kwaśne owoce, tym więcej dodanych cukrów. Na przykład sorbet pomarańczowy ma 27 g cukrów prostych, lody śmietankowe zaś 16 g.
Aby pomóc chorym na cukrzyce w wyborze odpowiedniego rodzaju lodów i umożliwić dostosowanie odpowiedniej ilości insuliny, obliczono zawartość kcal, węglowodanów, białek, tłuszczów, a także wymienniki węglowodanowe (WW) i białkowo-tłuszczowe (WBT) w 100 gramach produktu, które przedstawiono w poniższej tabeli.
Lody – 100 g produktu | Kcal | Białko | Tłuszcze | Węglowodany | WW | WBT |
---|---|---|---|---|---|---|
lody śmietankowe | 166 | 3 | 10 | 16 | 1,6 | 1 |
lody czekoladowe | 153,7 | 3,1 | 7,7 | 18 | 1,8 | 0,8 |
lody waniliowe | 161,8 | 2,8 | 9,8 | 15,6 | 1,6 | 1 |
lody kawowe | 158 | 2,8 | 9,2 | 16 | 1,6 | 0,9 |
lody „Biała czekolada” | 170 | 3 | 10 | 17 | 1,7 | 1 |
lody truskawkowe | 137,8 | 2,2 | 7,4 | 15,6 | 1,6 | 0,8 |
lody jogurtowe z truskawkami | 205 | 3,4 | 11 | 23,1 | 2,3 | 1,1 |
lody jogurtowe z wiśniami | 122 | 2 | 6,4 | 14,1 | 1,4 | 0,7 |
lody bakaliowe | 165 | 2,9 | 9,4 | 17,2 | 1,7 | 1 |
lody chałwowe | 150,5 | 3,1 | 8,9 | 14,5 | 1,5 | 0,9 |
lody kokosowe | 170,4 | 2,5 | 11,6 | 14 | 1,4 | 1,1 |
lody „Orzech włoski” | 159 | 2,6 | 10,2 | 14,2 | 1,4 | 1 |
lody pistacjowe | 157 | 3 | 9 | 16 | 1,6 | 0,9 |
lody owoce leśne | 149,7 | 1,9 | 8,5 | 16,4 | 1,6 | 0,8 |
lody straciatella | 176,2 | 2,9 | 10,6 | 17,3 | 1,7 | 1 |
lody tiramisu | 256,3 | 4,6 | 13,5 | 29,1 | 2,9 | 1,4 |
lody zabaione | 155 | 2,7 | 9,4 | 14,9 | 1,5 | 1 |
lody truflowe | 249,6 | 4,5 | 15,2 | 23,7 | 2,4 | 1,6 |
lody malaga | 162 | 2,7 | 8,8 | 18 | 1,8 | 0,9 |
lody miętowe z czekoladą | 162,6 | 2,7 | 9,8 | 15,9 | 1,6 | 1 |
SORBETY: | ||||||
lody sorbet z czarnych porzeczek | 72 | 0 | 0 | 18 | 1,8 | - |
lody sorbet cytrynowy | 96 | 0 | 0 | 25 | 2,5 | - |
lody sorbet z mango | 76 | 0,1 | 0 | 18,9 | 1,9 | - |
lody sorbet z truskawek | 80 | 0 | 0 | 20 | 2 | - |
lody sorbet z malin | 72 | 0 | 0 | 18 | 1,8 | - |
lody sorbet pomarańczowy | 116,1 | 0,9 | 0,5 | 27 | 2,7 | - |
lody sorbet z grejpfrutów | 76,8 | 0,2 | 0 | 19 | 1,9 | - |
POPULARNE LODY – standardowe porcje: | ||||||
Big Milk śmietankowy (62 g) | 87,8 | 2,2 | 3 | 13 | 1,3 | 0,4 |
Big Milk z polewą czekoladową (60 g) | 194,4 | 2,1 | 15,6 | 11,4 | 1,1 | 1,5 |
Big Milk Cookie (50 g) | 125,5 | 2,0 | 3,5 | 21,5 | 2,2 | 0,4 |
Oreo Sandwich (33 g) | 110,6 | 1,9 | 4,2 | 16,3 | 1,6 | 0,5 |
Chocolate Vanilla Milka (101 g) | 241,4 | 3,1 | 11,8 | 30,7 | 3,1 | 1,2 |
McFlurry Lion – McDonald (190 g) | 335,5 | 6,5 | 10,3 | 54,2 | 5,4 | 1,2 |
Magnum Classic (86 g) | 259,9 | 3,4 | 16,3 | 24,9 | 2,5 | 1,6 |
Magnum White (86 g) | 264,4 | 3,4 | 16 | 26,7 | 2,7 | 1,6 |
Magnum Pink (86 g) | 281,4 | 2,6 | 19,8 | 23,2 | 2,3 | 1,9 |
Magnum Almond z migdałami (86 g) | 282 | 4,2 | 18 | 25,8 | 2,6 | 1,8 |
lody Koral kubeczek 4 smaki (82 g) | 149,9 | 2,1 | 7,1 | 19,4 | 1,9 | 0,7 |
lody z karmelem Mars (42 g) | 140,1 | 1,7 | 7,7 | 16 | 1,6 | 0,8 |
lody kakaowe „Śnieżna kostka” (87 g) | 164 | 3,7 | 7,2 | 21,1 | 2,1 | 0,8 |
rożek Princessa kokosowa (66 g) | 195 | 2 | 11 | 22 | 2,2 | 1 |
rożek Kit Kat (69g) | 221,8 | 2,4 | 10,6 | 29,2 | 2,9 | 1 |