×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Zalecenia International Diabetes Federation dotyczące higieny jamy ustnej u chorych na cukrzycę

lek. Anna Firek
NZOZ Szpital Miejski w Rabce-Zdroju
Na podst: Guideline on oral health for people with diabetes., 2009

Utrzymanie właściwej higieny jamy ustnej jest elementem zdrowego stylu życia. Niewłaściwa higiena jamy ustnej może prowadzić nie tylko do poważnych problemów stomatologicznych, jak stany zapalne dziąseł, przyzębia, miazgi, ale także być źródłem infekcji ogólnoustrojowych. U pacjenta chorego na cukrzycę ten problem jest bardziej złożony. Niewłaściwa kontrola glikemii może powodować częstsze stany zapalne w jamie ustnej, co skutkuje zmniejszeniem wrażliwości na insulinę i w konsekwencji pogarsza wyrównanie cukrzycy. Głównym problemem stomatologicznym u pacjentów chorych na cukrzycę są choroby przyzębia.

Higiena jamy ustnej u chorych na cukrzycę
Fot. Pixabay.com

W ostatnich latach obserwuje się zmniejszenie częstości występowania poważnych chorób przyzębia, co może mieć związek z poprawą higieny jamy ustnej, mniejszą częstością palenia papierosów, które jest niezależnym czynnikiem ryzyka, lepszą wykrywalnością i leczeniem stomatologicznym.

Nie tylko próchnica

Regularne wizyty u stomatologa służą nie tylko ocenie samego uzębienia, ale także są okazją do oceny stanu zdrowia tkanek otaczających i podtrzymujących zęby. Pacjenci zgłaszający ból zęba często nie są świadomi, że jego przyczyną może być np. zapalenie dziąseł, które jest stanem odwracalnym i dzięki właściwemu postępowaniu nie pozostawia żadnych przykrych następstw, zbagatelizowane zaś może prowadzić nawet do utraty uzębienia.

Płytka nazębna

Na powierzchni naszych zębów występuje płytka nazębna - swoisty biofilm, który może zawierać do 600 różnych gatunków bakterii. Większość z nich oczywiście jest elementem fizjologicznej flory jamy ustnej, natomiast niektóre gatunki (głównie Gram-plus) powodują stany zapalne, głównie dziąseł. W niektórych przypadkach proces zapalny może szerzyć się w głąb kieszonek zębowych znajdujących się między zębem a dziąsłem, które kolonizują głównie bakterie Gram-minus.

Szczotka i pasta to za mało

W czasie wizyty u stomatologa lekarz na podstawie oceny płytki nazębnej będzie w stanie określić, czy nasze działania mające na celu utrzymanie właściwej higieny jamy ustnej są wystarczające. U niektórych pacjentów, aby utrzymać właściwy stan zwłaszcza dziąseł, konieczne jest stosowanie nici dentystycznej. Niekiedy konieczne staje się mechaniczne usuwanie płytki nazębnej w gabinecie dentystycznym. Badanie stomatologiczne obejmuje także ocenę stanu dziąseł oraz ocenę głębokości kieszonek okołozębowych. Im bardziej proces chorobowy obejmuje tkanki okołozębowe, tym luźniejsze staje się przyleganie tkanek miękkich do zębów, kieszonki zębowe się pogłębiają, a w skrajnych przypadkach dochodzi do wypadania zębów.

Choroby przyzębia u diabetyków

Na podstawie metaanalizy 23 badań przeprowadzonych w latach 1970-2003 zaobserwowano podobną częstość występowania chorób przyzębia u pacjentów chorych na cukrzycę jak u osób zdrowych, natomiast ich przebieg u diabetyków był cięższy.

Już u dzieci chorych na cukrzycę w wieku 6-18 lat obserwowano stany zapalne dziąseł i bardziej zaawansowaną płytkę nazębną, niż u ich zdrowych rówieśników. Reakcja zapalna na zmianę flory bakteryjnej w jamie ustnej była również bardziej nasilona u pacjentów chorych na cukrzycę typu 1. Jeżeli analizowano związek między wyrównaniem glikemii a częstością i ciężkością chorób przyzębia, meta-analiza przeprowadzona przez Khadera nie wykazała istotnej statystycznie różnicy w zaawansowaniu krwawienia z dziąseł, ilości płytki nazębnej i obecności nadmiernie głębokich kieszonek okołozębowych u osób z właściwą i złą kontrolą glikemii. Nie wykazano, aby leczenie chorób przyzębia w sposób istotny statystycznie skutkowało redukcją hemoglobiny glikowanej, natomiast leczenie to w sposób istotny poprawiało stan uzębienia, jego funkcję oraz zapobiegało utracie zębów.

Do bardzo ciekawych wniosków doszedł Saremi i wsp., którzy badali Indian Pima powyżej 35. roku życia, którzy chorowali na cukrzycę typu 2, zmarłych w latach 1983-1998. Zaobserwowano, że u osób, które miały zaawansowane choroby przyzębia, ryzyko zgonu z powodu choroby niedokrwiennej serca i cukrzycowej choroby nerek było 3,2 razy większe w porównaniu z osobami bez zmian w tkankach okołozębowych lub ze zmianami o niewielkim nasileniu. Częstość występowania makroalbuminurii i schyłkowej niewydolności nerek także zwiększała się wraz ze stopniem nasilenia zapalenia tkanek okołozębowych, a największa była w grupie pacjentów, u których w wyniku stanu zapalnego tkanek okołozębowych doszło do całkowitej utraty uzębienia.

Inne problemy stomatologiczne u diabetyków

Do częstych problemów dotyczących jamy ustnej zgłaszanych przez chorych na cukrzycę należy nadmierna suchość w jamie ustnej (kserostomia). Zwykle ma związek z utrzymującą się hiperglikemią lub może być działaniem niepożądanym niektórych leków. Nie wiadomo jednak, czy ma ona związek z rozwojem lub progresją stanów zapalnych przyzębia.

Podsumowanie

1. Codziennie dbaj o właściwą higienę jamy ustnej za pomocą szczoteczki i pasty do zębów, nici dentystycznej oraz płynów do płukania jamy ustnej.
2. Regularnie zgłaszaj się na okresowe kontrole stomatologiczne.
3. Jeżeli zauważysz pojawiające się przy szczotkowaniu zębów krwawienia z dziąseł lub jeżeli wystąpi bolesny obrzęk lub zaczerwienienie dziąsła, nie bagatelizuj problemu, zgłoś się do stomatologa.

21.06.2017
Zobacz także
Wybrane treści dla Ciebie
  • Utrwalona cukrzyca noworodkowa
  • Cukrzyca MODY
  • Cukrzyca typu 1 – LADA
  • Zmiany w układzie ruchu związane z cukrzycą
  • Cukrzyca u dzieci
  • Kwasica mleczanowa
  • Makulopatia cukrzycowa
  • Kwasica ketonowa
  • Cukrzyca u kobiet w ciąży
  • Hiperglikemia poranna
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta