Czy protokół ERAS ma wpływ na liczbę ponownych przyjęć do szpitala

22.08.2017
Omówienie artykułu: Is enhanced recovery enough for reducing 30-d readmissions after surgery?
A.C. Fabrizio i wsp.:
J. Surg. Res., 2017 Apr 22. doi: 10.1016/j.jss.2017.04.007. [Epub ahead of print]

Opracowała lek. Magdalena Pisarska

Skróty: ERAS – protokół kompleksowej opieki okołooperacyjnej dla poprawy wyników leczenia

Metody: retrospektywne jednoośrodkowe badanie obserwacyjne pacjentów poddanych operacji jelita grubego; porównanie wyników leczenia pacjentów, których opieka okołooperacyjna prowadzona była zgodnie z protokołem kompleksowej opieki okołooperacyjnej dla poprawy wyników leczenia (enhanced recovery after surgery – ERAS) z wynikami leczenia pacjentów prowadzonych w trybie tradycyjnej opieki okołooperacyjnej, zanim wdrożono protokół ERAS

Populacja: 676 pacjentów poddanych operacjom jelita grubego

Grupa 1: opieka zgodna z protokołem ERAS (n = 330) prowadzona od lutego do grudnia 2014 roku

Grupa 2 (kontrolna): tradycyjna opieka okołooperacyjna (n = 346) prowadzona od lutego do grudnia 2013 roku

Wyniki:
W grupie 1. w stosunku do grupy 2. odnotowano istotne statystycznie:

  • większy odsetek pacjentów operowanych laparoskopowo (31,2% vs. 23,4%, p = 0,023)
  • krótszy czas pobytu w szpitalu (5,3 dnia vs. 7 dni, p <0,001) zarówno w grupie operowanej z dostępu laparoskopowego jak i klasycznego
  • mniejszą liczbę zakażeń miejsca operowanego (7,3% vs. 16,6%, p = 0,013).

Nie odnotowano istotnych statystycznie różnic pomiędzy grupą 1. a 2. pod względem:
  • czynników demograficznych: wieku, płci, rasy, wskazań do zabiegu, rodzaju zabiegu oraz czasu jego trwania
  • czasu trwania hospitalizacji po ponownym przyjęciu do szpitala (5,7 dnia vs. 5,2 dnia, p = 0,64)
  • całości czasu pobytu w placówce lecznictwa zamkniętego, z czasem trwania hospitalizacji po ponownym przyjęciu do szpitala włącznie (12,1 dnia vs. 13,5 dnia, p = 0,298)
  • średniego czasu od wypisu do ponownego przyjęcia (9 dni vs. 8,7 dnia, p = 0,83)
  • średniego czasu od dnia zabiegu do ponownego przyjęcia do szpitala (15,4 dnia vs. 17 dni, p = 0,34).

Między grupami istniały również różnice pod względem przyczyn powrotów pacjentów do szpitala. W grupie 1. w stosunku do grupy 2. odnotowano istotnie statycznie większy odsetek ponownych hospitalizacji z powodu zakażenia miejsca operowanego (31% vs. 50,7%, p = 0,015). Odsetek pacjentów z przedłużającą się pooperacyjną niedrożnością jelit w grupie 1. był mniejszy niż w grupie 2. (19,1% vs. 31%, p = 0,133), różnica ta nie była jednak istotna statystycznie. Natomiast pod względem częstości pozostałych przyczyn ponownych przyjęć, między innymi krwawienia, zakrzepicy czy obficie wydzielającej stomii wymagającej pobytu na oddziale nie zaobserwowano różnic między obiema grupami.
Większy stopień realizacji protokołu nie wiązał się z mniejszym ryzykiem ponownego przyjęcia do szpitala (p = 0,381).

Wnioski

Mimo innych pozytywnych efektów stosowania protokołu ERAS nie wykazano, aby zwiększał lub zmniejszał częstość ponownych przyjęć do szpitala. Zaobserwowano natomiast istotne zmniejszenie częstości ponownych przyjęć spowodowanych zakażeniem miejsca operowanego.
Zobacz także