Prawidłowa odpowiedź: zespół wrzodu samotnego odbytnicy (SRUS)
Komentarz
Zespół wrzodu samotnego odbytnicy (solitary rectal ulcer syndrome – SRUS) jest rzadką chorobą odbytnicy (częstość występowania: 1/100 000/rok) o złożonym obrazie klinicznym. Choroba dotyczy osób młodych (30.–40. rok życia) i występuje nieznacznie częściej u kobiet.
Przyczyna SRUS nie jest w pełni wyjaśniona. Główne hipotezy uwzględniają bezpośrednie uszkodzenie odbytnicy oraz miejscowe niedokrwienie. Chorobie najczęściej towarzyszą zaburzenia aktu defekacji, długotrwałe zaparcie i wypadanie błony śluzowej odbytu, tak jak u chorego przedstawionego w opisie. Często współistnieje również wypadanie odbytnicy.
Wbrew swojej nazwie SRUS jedynie w 40% przypadków przybiera formę rzeczywistego owrzodzenia i niekoniecznie jest zmianą pojedynczą. Choroba lokalizuje się najczęściej na ścianie przedniej odbytnicy (głębokość 3–10 cm), a w obrazie endoskopowym może przybierać różnorakie formy – od płaskiej zaczerwienionej błony śluzowej do wyniosłej zmiany polipowatej włącznie. Przedstawiony przypadek jest dobrym przykładem złożonego obrazu, jaki w endoskopii może przyjmować SRUS – zmiana położona jest typowo, natomiast ma ona formę dwóch płytkich owrzodzeń, pomiędzy którymi widoczne jest polipowate uwypuklenie błony śluzowej. Właśnie z uwagi na nietypowy obraz choroba często bywa pomijana, a średni czas od początku objawów do rozpoznania wynosi 5 lat.
Rozpoznanie następuje na podstawie badania histopatologicznego wycinków pobranych ze zmiany. Włóknienie blaszki właściwej błony śluzowej odbytnicy, przerost włókien błony mięśniowej z ich charakterystycznym wnikaniem w obręb krypt i zaburzenie układu krypt jest patognomoniczne dla SRUS.
Leczenie choroby jest równie trudne, jak rozpoznanie. Miejscowe leczenie preparatami sukralfatu może prowadzić do wygojenia owrzodzenia u części chorych. Terapia behawioralna uwzględniająca trening defekacji z wykorzystaniem biologicznego sprzężenia zwrotnego (biofeedback) wydaje się przynosić największe korzyści kliniczne. Leczenie chirurgiczne jest wskazane u pacjentów z wypadaniem odbytnicy oraz gdy postępowanie zachowawcze nie przynosi poprawy klinicznej, a objawy istotnie wpływają na jakość życia chorego. Nie ma standardów dotyczących leczenia chirurgicznego SRUS, a szeroki zakres metod operacyjnych obejmuje wycięcie owrzodzenia, leczenie wypadania odbytnicy oraz resekcję odbytnicy i kolostomię włącznie.
Piśmiennictwo:
1. Zhu Q.C., Shen R.R., Qin H.L. i wsp.: Solitary rectal ulcer syndrome: clinical features, pathophysiology, diagnosis and treatment strategies. World J. Gastroenterol., 2014; 20 (3): 738–744
