Prawidłowa odpowiedź: Zwykle są uchyłkami prawdziwymi (składającymi się z wszystkich warstw ściany jelita)
Komentarz
Dwunastnica jest najczęstszym miejscem występowania uchyłków górnego odcinka przewodu pokarmowego. W większości przypadków (ok. 90%) są one zlokalizowane w bliskim sąsiedztwie (2-3 cm) ujścia brodawki Vatera (tak jak na przedstawionym nagraniu - patrz zdjęcie poniżej) i wówczas nazywane uchyłkami przybrodawkowymi (juxtapapillary diverticula – JP). Zdarza się, że brodawka Vatera znajduje się wewnątrz uchyłka i wówczas nazywana jest brodawką wewnątrzuchyłkową (intradiverticular papilla), ale jest to sytuacja rzadsza.
Mechanizm powstawiania JP jest wieloczynnikowy, postuluje się jednak, że powstają one wskutek wgłobienia się warstwy błony śluzowej i podśluzowej w miejscu wnikania przewodu żółciowego wspólnego i trzustkowego, gdzie warstwa mięśniowa ściany dwunastnicy jest nieco słabsza. Uchyłki dwunastnicy są zatem uchyłkami nabytymi i składają się jedynie z warstwy błony śluzowej i podśluzowej (są zatem uchyłkami rzekomymi - odpowiedź 5 jest błędna).
W większości przypadków JP są bezobjawowe i przypadkowo stwierdzane podczas badania endoskopowego. Często dopiero przy konieczności wykonania ECPW udaje się dobrze uwidocznić JP - uchyłki te występują u 9-27% osób poddawanych tej procedurze, a częstość ich występowania wzrasta z wiekiem.
Pomimo bezobjawowego przebiegu JP są związane ze zwiększonym ryzykiem chorób przewodów żółciowych i trzustkowych, takich jak żółtaczka zaporowa, zapalenie dróg żółciowych czy ostre zapalenie trzustki. Są zatem czynnikiem ryzyka tych chorób, jak również zwiększają ryzyko nawrotu kamicy przewodowej po jej wyleczeniu.
W przeszłości panował pogląd, że uchyłek przybrodawkowy zwiększa prawdopodobieństwo nieudanej kaniulacji dróg żółciowych oraz ryzyko powikłań podczas ECPW. Nowe badania sugerują jednak, że o ile udaje się uwidocznić brodawkę Vatera, jej kaniulacja i zabiegi w jej obrębie nie są utrudnione pomimo obecności uchyłka przybrodawkowego.
W znacznej większości przypadków JP nie wymagają dalszego postepowania, a leczenie (przeważnie chirurgiczne) jest wskazane głównie w przypadku powikłań, takich jak zapalenie uchyłka, perforacja, owrzodzenie czy krwawienie - są to jednak sytuacje rzadkie.
Piśmiennictwo:
1. Tomizawa M., Shinozaki F., Motoyoshi Y. i wsp.: Association between juxtapapillary diverticulum and acute cholangitis determined using laboratory data. Clin. Exp. Gastroenterol., 2014; 20 (7): 447-451
2. Błachut K., Poniewierka E., Kempinski R.: Znaczenie kliniczne uchyłków górnego odcinka przewodu pokarmowego. Gastroenterologia Polska, 2004; 11: 355-364
3. Tham T.C.K., Kelly M.: Association of periampullary duodenal diverticula with bile duct stones and with technical success of endoscopic retrograde cholangiopacreatography. Endoscopy, 2004; 36: 1050-1053
4. Panteris V., Vezakis A., Filippou G. i wsp.: Influence of juxtapapillary diverticula on the success and difficulty of cannulation and complication rate. Gastrointest. Endosc., 2008; 68: 903-910
5. Zoepf T., Zoepf D.S., Arnold J.C. i wsp.: The relationship between juxtapapillary duodenal diverticula and disorders of the biliopancreatic system: analysis of 350 patients. Gastrointest. Endosc., 2001; 54 (1): 56-61
6. Boender J., Nix G.A., de Ridder M.A. i wsp.: Endoscopic papillotomy for common bile duct stones: factors influencing the complication rate. Endoscopy, 1994; 26: 209-216
7. Tsujino T., Sugita R., Yoshida H. i wsp.: Risk factors for acute suppurative cholangitis caused by bile duct stones. Eur. J. Gastroenterol. Hepatol., 2007; 19 (7): 585-588