72 na 100 punktów – tyle uzyskała Polska w rankingu oceniającym, czy kraje realizują cele zdrowotne określone w nowej, ONZ-owskiej Strategii Zrównoważonego Rozwoju. Tym samym, zajęliśmy 39 miejsce wśród ocenianych krajów, ex aequo z Urugwajem.
Fot. pixabay.com
Badanie „Globalne Obciążenie Chorobami” (GBD) ukazało się w piśmie „Lancet”. Ma nietypową metodologię, bo ocenia nie tyle stan zdrowia danej populacji, co postępy państw w osiąganiu celów założonych przez ONZ. Państwa zostały ocenione indeksem SDG (Sustainable Development Goals), a następnie, na podstawie uzyskanej liczby punktów, podzielone na te, które są najbliżej i najdalej osiągnięcia celów strategicznych celów zdrowotnych określonych przez ONZ. Państwa zadeklarowały, że cele te osiągną do 2030 roku.
Z badania dowiadujemy się więc, że najbliżej osiągnięcia tych celów są Islandia, Singapur i Szwecja – wszystkie uzyskały 85 na 100 możliwych do osiągnięcia punktów. Najdalej do osiągnięcia celów mają Południowy Sudan, Somalia i Republika Środkowej Afryki – nie uzyskały więcej niż 22 punkty.
Polska znalazła się na 39 miejscu. Spośród krajów europejskich, gorszy od naszego wynik mają Łotwa (45 miejsce, 69 punktów), Litwa (47 miejsce, 68 punktów) i kraje bałkańskie (w tym Bułgaria – 67 miejsce, 64 punkty i Rumunia - 74 miejsce, 63 punkty). Gorzej wypadają też Mołdawia (80 miejsce), Turcja (103), a także Ukraina, Rosja, Białoruś, zajmujące miejsca 118-120.
Poza tym jednak Europa wypada od nas lepiej. Zbliżone do Polski pod względem rozwoju gospodarczego Węgry i Słowacja mają też podobne wyniki: 73 punkty na 100 (zajmują 36 i 37 miejsce). Czechy zdobyły 74 punkty i zajęły 34 miejsce. Nasz zachodni sąsiad, Niemcy, zamyka pierwszą piętnastkę rankingu dzięki uzyskaniu 80 punktów.
Oprócz już wcześniej wymienionych krajów Islandii, Szwecji i Singapuru, w czołówce krajów wyróżnionych za dobre wyniki zdrowotne znalazły się też Andora, Wielka Brytania, Finlandia, Hiszpania, Holandia, Kanada, Australia, Norwegia, Luksemburg, Irlandia, Malta. I jako piętnaste – Niemcy.
Jak było prowadzone badanie? Spośród celów rozwojowych ONZ zostały wybrane te, które, nawet nie wprost, odnoszą się do zdrowia. Na przykład cel dotyczący zabezpieczenia ludności przed skutkami katastrof naturalnych można mierzyć wskaźnikiem zdrowotnym, czyli sprawdzić, ile osób w danym kraju przedwcześnie ginie wskutek katastrof.
Wyodrębniono ponad 30 celów związanych ze zdrowiem. Wszystkie – jak zadeklarowały państwa – mają być osiągnięte do 2030 roku.
Cel ONZ dotyczący dobrego żywienia dotyczy zarówno walki z niedożywieniem, jak nadwagą i otyłością. Koncentruje się przy tym na zapewnieniu właściwej wagi dzieciom w wieku poniżej pięciu lat, oraz właściwej diety nastolatkom, kobietom w ciąży i matkom w okresie karmienia, a także osobom starszym.
Do najważniejszych, więcej niż inne ważących wskaźników, należą wciąż te odnoszące się do zdrowia matek i dzieci. W celach strategicznych jest ograniczenie umieralności okołoporodowej do 70 na 100 tys. urodzeń (stopień osiągnięcia celu jest mierzony liczbą porodów, przy których jest asysta medyczna), a także obniżenie umieralności noworodków na świecie do 12 na 1000 żywych urodzeń, a dzieci do lat 5 do 25 na 1000. Ocenianym wskaźnikiem jest w tym wypadku umieralność dzieci poniżej 5 lat.
Celem strategicznym jest też zakończenie epidemii AIDS, gruźlicy, malarii i chorób tropikalnych oraz walka z WZW typu B, chorobami przenoszonymi przez wodę oraz innymi chorobami zakaźnymi.
Naukowcy sprawdzili też, jak wygląda osiągniecie celów zdrowotnych w ciągu ostatnich 15 lat – czy państwa zbliżają się do ich osiągnięcia, czy przeciwnie, oddalają się od nich. Tutaj rezultaty są bardziej optymistyczne. Badane kraje odnotowują wyraźną poprawę wskaźników niemal na wszystkich polach: od walki z chorobami tropikalnymi, poprawę dostępu do profesjonalnej opieki okołoporodowej, walkę z gruźlicą po ograniczanie śmiertelności spowodowanej wirusem HIV.
Jest jednak kilka czynników, które w ciągu ostatnich 15 lat pogarszają się, zamiast poprawiać – należy do nich – w sposób zdecydowany nadwaga. Nierozwiązany, coraz poważniejszy problem we wszystkich badanych grupach państw. Według naukowców negatywnie wpływa to na osiągnięcie celu ONZ dotyczącego właściwego dostępu do żywności.
