Andrzej Jacyna, pełniący obowiązki prezesa NFZ, obstaje przy zgłoszonej blisko pół roku temu koncepcji pozostawienia NFZ, a nawet jego wzmocnienia przez częściowe połączenie z ZUS. Czy na dziesięć miesięcy przed „godziną zero”, czyli zapowiedzianym przejściem do budżetowego finansowania systemu ochrony zdrowia, takie postulaty mają jeszcze sens? I o czym świadczy ich zgłaszanie?
Andrzej Jacyna / Fot. akademia.nfz.gov.pl
Jacyna po raz pierwszy publicznie zgłosił pomysł przekierowania części środków z ZUS do NFZ jesienią, podczas jednej z konferencji poświęconych zapowiadanym zmianom w ochronie zdrowia. Z naszych informacji wynika, że przez kilka miesięcy urzędnicy NFZ prowadzili wyliczenia, w części prac mieli uczestniczyć również przedstawiciele resortu finansów.
Być może to było powodem optymistycznych wypowiedzi Andrzeja Jacyny podczas styczniowej konferencji „Priorytety w Ochronie Zdrowia 2017”. Prezes NFZ deklarował wtedy, że przekona ministra finansów, wicepremiera Mateusza Morawieckiego do zwiększenia nakładów na ochronę zdrowia. Połączenie NFZ z częścią budżetu ZUS - np. tą, z której finansowane są zasiłki chorobowe - pozwoliłoby na prowadzenie bardziej racjonalnej polityki w zakresie prewencji chorób. Poprawa dostępu do lekarzy (na przykład w obrębie chorób narządu ruchu, które są jedną z najczęstszych przyczyn absencji chorobowej) pozwoliłoby zmniejszyć wydatki związane z nieobecnością w pracy, a docelowo – z wydatkami na renty. Na przykład krótsze kolejki do endoprotezoplastyki to oszczędności na długich zwolnieniach lekarskich, podczas których pacjent musi odwiedzać specjalistów (kolejny koszt), a gdy już zabieg ma miejsce, rehabilitacja – najczęściej – również trwa dłużej, niż gdyby operacja odbyła się krótko po tym, jak zostanie stwierdzona potrzeba jej przeprowadzenia.
Andrzej Jacyna zdaje się być jednym z niewielu polityków, odpowiedzialnych za system ochrony zdrowia, który na poważnie traktuje przekaz, zawarty w ostatnim podsumowaniu badania „Europejski Konsumencki Indeks Zdrowia 2016”: Systemy ochrony zdrowia, w których nie ma kolejek, są tańsze niż te, w których kolejki do leczenia są codziennością.
W ostatnim numerze „Menedżera Zdrowia” Jacyna przedstawia wizję systemu ubezpieczeniowo-budżetowego (taką samą koncepcję forsowali eksperci z rozwiązanego latem zespołu ds. zmian systemowych). Podstawowy strumień pieniędzy na ochronę zdrowia płynąłby, jak w tej chwili, ze składki zdrowotnej, natomiast budżet państwa dofinansowałby system – proporcjonalnie do potrzeb i możliwości.
Zdaniem Jacyny ta koncepcja, mimo twardego stanowiska Ministerstwa Zdrowia, dotyczącego likwidacji Narodowego Funduszu Zdrowia, jest ciągle prawdopodobna. Choć resort zdrowia regularnie ogłasza, że wszystko jest przesądzone, NFZ przestaje istnieć 1 stycznia 2018 roku (co w praktyce oznacza wchłonięcie centrali NFZ do resortu zdrowia), Jacyna przypomina, że ciągle nie ma szczegółów tych rozwiązań. „Z uwagą przyglądamy się wszystkim pomysłom, które się pojawiają. Jest między innymi taki pomysł, by cześć obecnego NFZ połączyć z częścią ZUS. To ma sens, bo w jednym ręku znalazłyby się środki na leczenie i wypłatę zasiłków czy pokrywanie kosztów zwolnień lekarskich i kompleksową rehabilitację leczniczą społeczną i zawodową” – mówi w rozmowie z miesięcznikiem.
Pomysł Jacyny od razu poparła organizacja Pracodawcy RP, która w oświadczeniu przypomniała, że już kilka lat temu zebrała grupę ekspertów reprezentujących większość stron interesujących się kondycją systemu ochrony zdrowia (pacjentów, akademików, przedstawicieli samorządów, szpitali klinicznych) – jednym ze zgłoszonych przez nich postulatów było powołanie urzędu Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej, co pozwoliłoby na funkcjonalne (niekoniecznie organizacyjne) zintegrowanie Narodowego Funduszu Zdrowia i Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. W opinii ekspertów umożliwiłoby to koordynację wydatków na leczenie z wydatkami na renty, rehabilitację czy zasiłki chorobowe, a to bardzo istotne pozycje w wydatkach Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Jednak sam fakt, że na tym etapie – za dziesięć miesięcy ma nastąpić zmiana płatnika, wcześniej, bo już w lipcu, mają wejść w życie zmiany związane z finansowaniem i organizacją świadczeń zdrowotnych – możliwe są rozważania co do fundamentalnych kierunków przeprowadzanych reform oraz stwierdzenia z ust prominentnych urzędników, że „nic nie jest przesądzone”, „szczegóły rozwiązań nie są znane”, może niepokoić. Zarówno polityków, ekspertów, jak i bezpośrednio zainteresowanych wszystkimi zmianami, czyli pracowników systemu. – Zarówno zamieszanie wokół sieci szpitali, gdy jest jasne, że w rządzie nie ma jednego stanowiska, jak i głosy o możliwych alternatywnych scenariuszach dotyczących przyszłości NFZ, bardzo osłabiają pozycję Konstantego Radziwiłła – przyznaje w rozmowie z nami jeden z polityków PiS.
Mimo to minister zdrowia wydaje się odporny na sygnały, że proponowane przez niego rozwiązania niekoniecznie cieszą się poparciem nawet jego bliskich współpracowników, o kolegach z rządu nie wspominając. – Radziwiłł jest przekonany, że ostatecznie otrzyma jasne poparcie premier Beaty Szydło i wszystko pójdzie w takim kierunku, jaki zaplanował. Nawet jeśli na końcu okaże się, że nie był to kierunek optymalny, bo minister finansów nie zgodzi się na dokładanie rocznie po 3-4 miliardy złotych do systemu ochrony zdrowia i Fundusz „Zdrowie” zostanie z przychodami na poziomie obecnej składki do NFZ – komentuje nasz rozmówca.
