×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Badania czynnościowe dolnego odcinka przewodu pokarmowego

U pacjentów, którzy odczuwają dolegliwości związane z dolnym odcinkiem przewodu pokarmowego, które nie są związane w nieprawidłową budową ani zmianami w przewodzie pokarmowym, a więc badanie lekarskie ani badania dodatkowe obrazowe nie wykazują znaczących odchyleń od normy, zastosowanie znajdują czynnościowe badania dolnego odcinka przewodu pokarmowego.

Jakie badania wykonuje się w diagnostyce chorób czynnościowych dolnego odcinka przewodu pokarmowego i jak one przebiegają?

Manometria anorektalna – badanie ocenia wydolność zwieraczy (wewnętrznego i zewnętrznego) odbytu w postaci zapisu ciśnienia generowanego przez nacisk zwieraczy na sondę założoną przez odbyt. W trakcie tego badania ocenia się też tzw. odruchy anorektalne, tzn. odruchową czynność zwieraczy przy wypełnianiu odbytnicy, kaszlu, parciu itp. Najczęściej wykonuje się również tzw. badanie barostatyczne – ocenę podatności ściany odbytnicy na wypełnianie.

Badanie wykonuje się w ułożeniu na lewym boku, z podkurczonymi kolanami. Lekarz wykonujący badanie zakłada przez odbyt cienki cewnik (ok. 3–4 mm średnicy) zakończony balonem. W trakcie badania wykonywany jest zapis napięcia spoczynkowego zwieraczy (bez zaciskania), następnie lekarz poprosi o zaciskanie odbytu, kaszel, parcie, cały czas rejestrując zmiany ciśnienia w kanale odbytu. Na koniec wykonuje się badanie czucia na brzegu odbytu (delikatne ukłucie) oraz wypełniony zostanie balon w odbytnicy, co pacjent może odczuć jako parcie na stolec.

Wskazania do wykonania manometrii anorektalnej obejmują między innymi:

Elektromiografia zwieraczy odbytu (EMG) – w badaniu tym ocenia się funkcjonowanie zwieraczy. Umożliwia ocenę unerwienia zwieraczy, zaburzenia przewodnictwa nerwowego i mięśniowego. Badanie wykonuje się wielokanałową elektrodą powierzchniową i jest całkowicie bezbolesne.

Badanie wykonuje się w ułożeniu na boku, a elektroda ma postać krótkiej pałeczki o średnicy ok. 15 mm, którą zakłada się przez odbyt – więc odczucia pacjenta nie różnią się wiele od badania palcem. W trakcie badania lekarz wykonuje zapis spoczynkowy, a następnie kilkakrotnie prosi o zaciskanie zwieraczy na sondzie.

Wskazania do EMG zwieraczy odbytu to m.in.:

  • nietrzymanie stolca,
  • kwalifikacja do elektrostymulacji zwieraczy lub terapii behawioralnej (biofeedback),
  • ocena unerwienia zwieraczy przed planowanymi zabiegami rekonstrukcyjnymi zwieraczy w przypadku ich uszkodzenia.

Defekografia – badanie na pograniczu badań obrazowych i czynnościowych. Defekografia jest badaniem radiologicznym, które umożliwia ocenę ułożenia i funkcjonowania odbytnicy i odbytu w trakcie wypróżnienia, co daje lekarzowi cenne informacje o mechanizmie zaburzeń u chorych z czynnościowymi zaparciami czy nietrzymaniem stolca. W specjalistycznym gabinecie wykonywany jest doodbytniczy wlew radiologicznego środka kontrastowego, drugą porcję pacjent wypija. Następnie wykonywane są zdjęcia rentgenowskie, na których widać wypełnione kontrastem jelito. Pacjent proszony jest następnie o wydalenie kontrastu na specjalnym siedzisku, jak stolca na toalecie. W trakcie wypróżniania wykonywane są kolejne zdjęcia.

Wskazania do defekografii obejmują:

  • zaburzenia wypróżniania (zaparcia, niemożność „wydalenia” stolca, wypróżnienia „na raty”),
  • bolesne, naglące parcia,
  • nietrzymanie stolca,
  • wypadanie odbytnicy.

Jak należy się przygotować się do badań czynnościowych dolnego odcinka przewodu pokarmowego?

Badania czynnościowe wykonuje się w warunkach jak najbardziej „naturalnych”, nie należy więc wykonywać żadnych wlewek ani przyjmować środków przeczyszczających. Wystarczające jest fizjologiczne, naturalne wypróżnienie przed badaniem. W przypadku zalegającego stolca w odbytnicy dopuszczalne jest wykonanie lewatywy z letniej wody bez dodatków w dniu poprzedzającym badanie.

Jakie są możliwe powikłania badań czynnościowych dolnego odcinka przewodu pokarmowego?

Manometria anorektalna i elektromiografia powierzchniowa są badaniami bezpiecznymi i powikłania po tych badaniach praktycznie nie występują. Mogą zdarzyć się reakcja alergiczna na lateks, z którego wykonany jest balon cewnika, z reguły są to jednak reakcje w postaci przejściowego świądu i nie stanowią zagrożenia. Przed badaniem defekograficznym należy poinformować osoby wykonujące badanie o uczuleniu na kontrast jodowy.

Jakie są przeciwwskazania do wykonania badań czynnościowych dolnego odcinka przewodu pokarmowego?

Przeciwwskazaniem do badań czynnościowych jest ciąża.

02.06.2017
Zobacz także
  • Szczelina odbytu
  • Nietrzymanie stolca
  • Badanie kontrastowe górnego odcinka przewodu pokarmowego
  • Zaparcia - objawy, przyczyny, leczenie i leki na zaparcia
Wybrane treści dla Ciebie
  • Elektromiografia
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta