Co to jest białko całkowite?
Białko całkowite we krwi to wszystkie białka krążące w organizmie człowieka. Można wyróżnić dwa główne rodzaje białek: albuminy i globuliny. Stężenie białka całkowitego we krwi może ulegać zmianom. Stężenie białka całkowitego poniżej normy jest spowodowane przede wszystkim zmniejszeniem stężenia albumin. Natomiast stężenie białka całkowitego powyżej normy najczęściej powstaje w wyniku zwiększonej produkcji globulin (immunoglobulin). Dodatkowo we krwi krążą fibrynogen, glikoproteiny, lipoproteiny oraz inne białka, które pojawiają się okresowo w osoczu krwi z powodu choroby (np. tzw. białka ostrej fazy). Większość białek osocza syntetyzowana jest w wątrobie.
Podstawowe funkcje białek w organizmie człowieka to:
- utrzymanie prawidłowego ciśnienia wewnątrz naczyń krwionośnych,
- udział w procesach krzepnięcia krwi,
- rola w mechanizmach ochronnych organizmu (immunoglobuliny, przeciwciała),
- transport hormonów,
- utrzymanie równowagi kwasowo-zasadowej (pH).
Jakie są wskazania do oznaczenia stężenia białka całkowitego we krwi?
Do głównych wskazań do wykonania oznaczenia stężenia białka całkowitego należą:
- choroby wątroby, nerek,
- zaburzenia odżywiania (wyniszczenie, anoreksja),
- choroby nowotworowe,
- urazy, oparzenia, krwotoki,
- zaburzenia wchłaniania,
- obecność procesu zapalnego,
- nieprawidłowości funkcjonowania układu odpornościowego,
- stany przewodnienia lub odwodnienia organizmu.
Jak przygotować się do badania?
Pacjent do badania powinien zgłosić się na czczo.
Jakie są przeciwwskazania do badania białka całkowitego?
Nie ma przeciwwskazań do badania białka całkowitego we krwi. Wystarczy pobranie niewielkiej ilości krwi żylnej.
Jak interpretować wynik badania?
Norma stężenia białka całkowitego we krwi: 60–80 g/l (6–8g/dl)
Przyczyny zmniejszonego stężenia białka całkowitego:
- zmniejszenie wytwarzania białek z powodu:
- chorób wątroby (marskość wątroby, toksyczne uszkodzenie wątroby, przerzuty nowotworowe do wątroby, nowotwory wątroby, wirusowe zapalenia wątroby)
- niedożywienia (niedostateczna podaż białka w diecie)
- zaburzenia trawienia i wchłaniania (zakażenia przewodu pokarmowego, np. bakteryjne, lamblie; celiakia, zespoły złego wchłaniania po operacji usunięcia fragmentu jelita) - zwiększony metabolizm białek:
- posocznica
- choroby nowotworowe
- stany pooperacyjne
- gorączka - utrata z organizmu:
- krwotok
- rozległe urazy
- choroby nerek (znaczna utrata białek z moczem w zespole nerczycowym, kłębuszkowym zapaleniu nerek, w cukrzycy, skrobiawicy)
- utrata przez skórę: oparzenie, pęcherzyca, łuszczyca - stan przewodnienia organizmu.
Stężenie białka całkowitego poniżej 45 g/l (albumina poniżej 20 g/l) uznaje się za wartość krytyczną.
Wzrost stężenia białka całkowitego we krwi powyżej 80 g/l spowodowany jest zazwyczaj zwiększeniem stężenia immunoglobulin (przeciwciał).
Przyczyny zwiększenia stężenia białka całkowitego we krwi:
- zwiększona produkcja przeciwciał w jednej klasie, charakterystyczna dla nowotworów układu chłonnego:
- szpiczak mnogi
- makroglobulinemia Waldenströma
- choroba ciężkich łańcuchów
- choroba lekkich łańcuchów - zwiększona produkcja wielu klas immunoglobulin:
- przewlekłe stany zapalne
- choroby autoimmunologiczne
- przewlekłe choroby wątroby - stan odwodnienia organizmu.