Norma: 0,23–4,0 µU/ml
Co to jest TSH?
TSH jest hormonem produkowanym przez przysadkę mózgową stymulującym tarczycę do produkcji i wydzielania hormonów tarczycy (trójjodotyroniny – T3 oraz tyroksyny – T4). Przysadka mózgowa zwiększa wydzielanie TSH w odpowiedzi na małe stężenie hormonów tarczycy, zimno oraz na działanie adrenaliny i wazopresyny. Zmniejszone wydzielanie TSH obserwujemy w przypadku nadmiaru hormonów tarczycy.
Jakie są wskazania do oznaczenia stężenia TSH?
- Podejrzenie nadczynności tarczycy – obecność objawów, takich jak przyspieszony rytm serca, podwyższone ciśnienie tętnicze krwi, nietolerancja gorąca, spadek masy ciała, bezsenność, pobudzenie, wzmożona potliwość, osłabienie, drżenie rąk
- Podejrzenie niedoczynności tarczycy – obecność objawów, takich jak zwiększenie masy ciała, obniżenie nastroju, osłabienie, łatwe marznięcie, zaparcia, wolna akcja serca.
- Kontrola leczenia zastępczego hormonami tarczycy (w przypadku niedoczynności tarczycy)
Jakie są przeciwwskazania do oznaczenia stężenia TSH?
Do oznaczenia stężenia TSH wystarcza pobranie niewielkiej ilości krwi, dlatego nie ma przeciwwskazań do wykonania tego badania.
Przyczyny zwiększonego stężenia TSH
- choroby tarczycy:
- zapalenie tarczycy typu Hashimoto – w tej chorobie dochodzi do produkcji przeciwciał przeciwko enzymowi biorącemu udział w syntezie hormonów tarczycy – mamy zatem do czynienia z ich niedoborem, co przekłada się na zwiększenie stężenia TSH. Choroba Hashimoto jest najczęstszą przyczyną niedoczynności tarczycy, występuje u 2% populacji, z czego 95% u płci żeńskiej.
- leczenie zastępcze hormonami tarczycy w niewystarczającej dawce.
- nadczynność przysadki mózgowej (rzadko), spowodowana gruczolakiem wydzielającym TSH
Przyczyny zmniejszonego stężenia TSH
- choroby tarczycy:
- choroba Gravesa i Basedowa – jest to choroba autoimmunologiczna, polegająca na obecności w organizmie przeciwciał przeciwko receptorowi dla TSH, które łącząc się z tym receptorem powodują jego nadmierną aktywację prowadzącą do wzmożonego wydzielania hormonów tarczycy (nadczynności tarczycy). Z powodu nadmiaru hormonów tarczycy, przysadka mózgowa zmniejsza lub całkowicie przestaje wydzielać TSH. Choroba Gravesa i Basedowa stanowi najczęstszą przyczynę nadczynności tarczycy.
- wole guzkowe toksyczne – w tej chorobie dochodzi do rozwoju nadczynności tarczycy spowodowanej jej guzkowym rozrostem. Jest on wynikiem niedoboru jodu przed 15–30 laty.
- choroby przysadki mózgowej (rzadko):
- guz przysadki mózgowej lub tkanek otaczających przysadkę – w wyniku ucisku masy guza na przysadkę, wydzielanie TSH i innych hormonów przysadki jest zaburzone
- zespół Sheehana – jest to martwica przysadki z powodu jej niedokrwienia będącego następstwem utraty dużej ilości krwi podczas porodu.