Jakie są objawy alarmujące u dziecka z wodogłowiem i założoną zastawką komorowo-otrzewnową? Jakie badania należy wykonać?

Przepływ PMR przez układ zastawkowy gwarantuje trwałe utrzymanie ciśnienia wewnątrzczaszkowego. Niesprawność tego układu wywołuje objawy nadciśnienia wewnątrzczaszkowego, które wymagają szybkiej interwencji medycznej. Co powinno zwrócić uwagę rodziców i lekarzy POZ? Niemowlę z niesprawnym układem zastawkowym jest niespokojne, nie ma łaknienia, zaczyna wymiotować, ciemię staje się trwale napięte, szwy poszerzone, a obwód głowy przyrasta skokowo. Starsze dzieci zaczynają się skarżyć na nasilający się ból głowy, pojawiają się też wymioty. To właśnie te dwa objawy – ból głowy i poranne wymioty – są uważane za typowe wskaźniki nadciśnienia wewnątrzczaszkowego. Czasami PMR gromadzi się nad elementami zastawki. Tętno zaczyna zwalniać, pojawia się senność. Dwuręczne badanie zastawki poprzez uciskanie jej elementów zwykle pozwala potwierdzić niedrożność układu zastawkowego. Jeżeli objawom niesprawności układu zastawkowego (w przeciekach dootrzewnowych) towarzyszy gorączka i ból brzucha z objawami otrzewnowymi, należy podejrzewać zakażenie przecieku. Taki stan stanowi duże zagrożenie zdrowia i życia dziecka. Konieczne jest bardzo pilne skierowanie dziecka do najbliższego oddziału (nie do poradni!) chirurgii dziecięcej lub neurochirurgii. Badania obrazowe (USG u niemowląt, TK u starszych dzieci) w nagłych przypadkach wykonuje się już w szpitalu, ponieważ u tych pacjentów nie ma już czasu na przeprowadzenie badań diagnostycznych zleconych w warunkach POZ (p. pyt.). (luty 2014 nowe)

Piśmiennictwo

1. Barkovisch A.: Pediatric neuroimaging. Lippincott Williams & Wilkins, 2000
2. Browd S., Gottfied O., Ragel B. i wsp.: Failure of cerebrospinal fluid shunts. Part II. Obstruction and mechanical failure. Pediatr. Neurosurg., 2006; 34: 171–176
3. Kestle J.: Pediatric hydrocephalus. Current management. Neurol. Clin., 2003; 21: 883–889
4. Iskandar B., Sansone J., Medov J.: The use of quick-brain magnetic resonanse imaging in the evaluation of shunt-treated hydrocephalus. J. Neurosurg., 2004; 101: 147–151