Jak należy aktualnie realizować profilaktykę krwawienia z niedoboru witaminy K u noworodków i niemowląt?

22-12-2016
prof. dr hab. n. med. Janusz Książyk
Klinika Pediatrii, Żywienia i Chorób Metabolicznych Instytutu „Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka” w Warszawie

Skuteczna profilaktyka krwawienia z niedoboru witaminy K (VKDB) sprowadza się optymalnie do podania jednorazowej dawki witaminy K1 domięśniowo (i.m.) wszystkim noworodkom w ciągu 6 godzin po urodzeniu, bez dalszej dodatkowej suplementacji witaminy K doustnie (p.o.). W stanowisku Committee on Nutrition European Society for Paediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition (ESPGHAN) podsumowano zasady zalecanej profilaktyki VKDB, opierając się na aktualnej wiedzy:

  • ze względu na większą skuteczność, eliminację problemu nieprzestrzegania zaleceń przez rodziców i prostotę realizacji preferuje się podanie każdemu noworodkowi (z wyjątkiem rzadkich przeciwwskazań, jak uzasadnione podejrzenie hemofilii) 1 mg witaminy K1 i.m. jednorazowo po urodzeniu – metoda ta nie wymaga już dalszej profilaktycznej suplementacji witaminy K p.o.

  • alternatywnie (np. jeśli rodzice nie wyrażają zgody na podanie witaminy K i.m. lub istnieją rzadkie przeciwwskazania do wstrzyknięć i.m. [hemofilia]):
    – 3 razy 2 mg witaminy K1 p.o. (wkrótce po urodzeniu + w 4.–6. dż. + w 4.–6. tż.)
    – lub 2 mg witaminy K1 p.o. wkrótce po urodzeniu + 1 mg p.o. co tydzień do końca 3. miesiąca życia.

W razie regurgitacji lub wymiotów w ciągu godziny po podaniu preparatu p.o. zasadne jest powtórzenie dawki.

Zaproponowane powyżej postępowanie jest zgodne z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego (czerwiec 2016 r.), a także aktualnymi (październik 2016 r.) zaleceniami Konsultanta Krajowego w dziedzinie pediatrii oraz Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego (PTP), którzy rekomendują jako podstawową metodę zapobiegania VKDB podanie jednorazowej dawki witaminy K1 i.m. w ciągu pierwszych 6 godzin po urodzeniu każdemu noworodkowi (dawka 1 mg i.m. u urodzonych w fizjologicznym terminie), bez konieczności dodatkowej suplementacji witaminy K p.o. Profilaktykę p.o. zalecono jedynie w wyjątkowych przypadkach (odmowa zgody rodziców na podanie witaminy K i.m. lub przeciwwskazania [p. wyżej]), proponując u dzieci karmionych piersią jeden z dwóch zalecanych przez ESPGHAN schematów dawkowania (p. wyżej). Zalecono również, aby neonatolodzy wpisywali do książeczki zdrowia dziecka konkretną dawkę witaminy K i drogę jej podania (i.m. lub p.o.), co jest ważną informacją dla pediatrów i lekarzy rodzinnych.

Zadaniem pediatry i lekarza rodzinnego jest przede wszystkim jak najszybsze sprawdzenie w dokumentacji medycznej (np. książeczka zdrowia dziecka, karta wypisowa ze szpitala), czy dziecko otrzymało zalecaną dawkę witaminy K1 i.m. (1 mg u dzieci urodzonych o czasie, a u wcześniaków w zależności od urodzeniowej masy ciała [p. Jaką dawkę witaminy K1 i.m. po urodzeniu zaleca się wcześniakom w profilaktyce krwawienia z niedoboru witaminy K?]), co w świetle aktualnej wiedzy jest równoznaczne z zakończeniem profilaktyki VKDB. Jeśli natomiast ze względu na przeciwwskazania do wstrzyknięć i.m., braku zgody rodziców dziecka lub z powodu innych przyczyn dziecku nie podano zalecanej dawki i.m., a zdecydowano się na profilaktykę drogą doustną, lekarz powinien zadbać, aby koniecznie otrzymało ono kolejne dawki witaminy K1 p.o. zgodnie z zalecanymi schematami lub – jeśli nie ma przeciwwskazań – odpowiednią dawkę witaminy K1 i.m. (p. Co zrobić, gdy noworodek po urodzeniu otrzymał domięśniowo zbyt małą dawkę witaminy K?).

Piśmiennictwo

  1. Mihatsch W., Braegger C., Bronsky J. i wsp.: Prevention of Vitamin K deficiency bleeding in newborn infants: a position paper by the ESPGHAN Committee on Nutrition. J. Pediatr. Gastroenterol. Nutr., 2016; 63: 123–129
  2. Jackowska T., Peregud-Pogorzelski J.: Profilaktyka krwawienia z niedoboru witaminy K. Zalecenia Konsultanta Krajowego w dziedzinie pediatrii i Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego. Ped. Pol., 2016; 91: 602–605

Napisz do nas

Zadaj pytanie ekspertowi, przyślij ciekawy przypadek, zgłoś absurd, zaproponuj temat dziennikarzom.
Pomóż redagować portal.
Pomóż usprawnić system ochrony zdrowia.

Placówki

Szukasz poradni, oddziału lub SOR w swoim województwie? Chętnie pomożemy. Skorzystaj z naszej wyszukiwarki placówek.

Doradca medyczny

Twój pacjent ma wątpliwości, kiedy powinien zgłosić się do lekarza? Potrzebuje adresu przychodni, szpitala, apteki? Poinformuj go o Doradcy Medycznym Medycyny Praktycznej