Czy w leczeniu ANN donosowe GKS należy stosować przewlekle czy dopiero w momencie wystąpienia objawów (zaostrzeń)?

Zgodnie z aktualnymi wytycznymi, w celu uzyskania jak najlepszej kontroli alergicznego nieżytu nosa (ANN) i całkowitego (lub prawie całkowitego) ustąpienia objawów glikokortykosteroidy (GKS) donosowe należy stosować przewlekle.

GKS donosowe zaczynają działać 3–5 lub nawet 36 godzin po podaniu pierwszej dawki. Pełną kontrolę objawów uzyskuje się jednak dopiero po około 7 dniach ich regularnego stosowania. W celu osiągnięcia maksymalnej skuteczności donosowych GKS i jednocześnie uniknięcia działań niepożądanych, niezbędna jest jeszcze odpowiednia edukacja pacjenta odnośnie do prawidłowej techniki inhalacji (aplikacja po oczyszczeniu nosa, na boczną ścianę nosa, a nie na przegrodę nosa).

Ze względu na ryzyko działań niepożądanych w przypadku przewlekłego stosowania donosowych GKS warto rozważyć opcję ich podawania „na żądanie” przede wszystkim u pacjentów z okresowym lub przewlekłym ANN o łagodnym lub umiarkowanym przebiegu, zalecając ewentualnie stosowanie jednocześnie donosowego leku α-mimetycznego lub przeciwhistaminowego. Takie postępowanie proponują autorzy badania opublikowanego w 2017 roku na łamach „Allergy”. Porównali oni skuteczność przewlekłego stosowania donosowych GKS z ich doraźnym podawaniem (na żądanie) lub ze stosowaniem doustnego leku przeciwhistaminowego w leczeniu łagodnego i umiarkowanego ANN u pacjentów uczulonych m.in. na pyłek traw w sezonie pylenia. Wyniki badania wskazują, że regularne, codzienne stosowanie GKS donosowych nie było skuteczniejsze w łagodzeniu objawów alergicznego zapalenia błony śluzowej nosa i spojówek od doraźnego stosowania GKS donosowych lub doustnego leku przeciwhistaminowego.

Podsumowując, wybór metody leczenia – przewlekle lub na żądanie – proponuję uzależnić od rodzaju uczulenia, ciężkości przebiegu ANN, wieku dziecka oraz preferencji pacjenta/rodziców.

Piśmiennictwo

1. Seidman M.D., Gurgel R.K., Lin S.Y. i wsp.: Clinical Practice Guideline: Allergic Rhinitis. Otolaryngol. Head Neck Surg., 2015; 152 (1S): S1–S43
2. Scadding G.K.: Optimal management of allergic rhinitis. Arch. Dis. Child., 2015; 100: 576–582
3. Wartna J.B., Bohnen A.M., Elshout G. i wsp.: Symptomatic treatment of pollen-related allergic rhinoconjunctivitis in children: randomized controlled trial. Allergy, 2017; 72: 636–644