Co ma zrobić lekarz POZ, jeśli noworodek dostał profilaktycznie po urodzeniu witaminę K doustnie?

18-10-2016
prof. dr hab. n. med. Janusz Książyk
Klinika Pediatrii, Żywienia i Chorób Metabolicznych Instytutu „Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka” w Warszawie

Pytanie nadesłane do redakcji

Co ma zrobić lekarz rodzinny lub pediatra w POZ, jeśli trafia do niego noworodek lub niemowlę karmione piersią, które otrzymało po urodzeniu witaminę K doustnie w dawce 2 mg? Jakie preparaty polecić do kontynuacji profilaktyki doustnej zgodnie z aktualnie obowiązującymi wytycznymi?

Odpowiedź

Zgodnie z aktualną wiedzą i nowymi wytycznymi doustną (p.o.) profilaktykę krwawienia z niedoboru witaminy K (VKDB) powinno się stosować wyłącznie w wyjątkowych sytuacjach przeciwwskazań do wstrzyknięć domięśniowych (i.m.) lub gdy rodzice odmówią zgody na podanie witaminy K i.m.1,2,3 W takim przypadku, aby profilaktyka późnej postaci VKDB była skuteczna, noworodki i niemowlęta karmione piersią wymagają dodatkowo przedłużonej suplementacji witaminy K p.o. do ukończenia 3. miesiąca życia, według jednego z dwóch zalecanych schematów (p. Jak należy aktualnie realizować profilaktykę krwawienia z niedoboru witaminy K u noworodków i niemowląt?):

  • 1 mg witaminy K p.o. 1 raz w tygodniu (tzn. co 7 dni)1,2,3

  • 2 mg witaminy K p.o.: jeden raz w 4.–6. dnia życia oraz drugi raz w 4.–6. tygodnia życia.1,2

W przypadku choroby grożącej tak poważnymi konsekwencjami, jak krwawienie do ośrodkowego układu nerwowego i zgon, w zapobieganiu należy wykorzystywać preparaty witaminy K zarejestrowane jako leki (podlegające zewnętrznej kontroli jakości), a nie suplementy diety lub żywność specjalnego przeznaczenia (ich jakość i skład nie podlega kontroli niezależnych instytucji krajowych). Lekami, które są przeznaczone do profilaktyki VKDB u noworodków i niemowląt, nadającymi się do podawania i.m., i.v., jak i p.o., są preparaty Konakion MM lub Konakion Prima Infanzia dopuszczone do obrotu w Polsce na podstawie okresowo odnawianego czasowego zezwolenia Ministra Zdrowia. W 1 ampułce w objętości 0,2 ml znajduje się dawka 2 mg witaminy K w postaci micelarnej. W tym przypadku precyzyjne odmierzenie dawki 1 mg lub 2 mg jest łatwe i bezpieczne, wystarczy bowiem zastosować dołączoną do opakowania specjalną strzykawkę-aplikator. Jest ona przeznaczona do podawania witaminy K p.o. Koszt opakowania Konakionu MM (5 ampułek po 2 mg) wynosi ponad 40 zł, a lek wydawany jest na receptę z odpłatnością 100% (nie jest refundowany).

W aptekach w Polsce dostępny jest także preparat lekowy witaminy K w postaci tabletki drażowanej po 10 mg (Vitacon). Podzielenie takiej tabletki na proszki zawierające dawkę 1 mg lub 2 mg witaminy K jest teoretycznie możliwe, ale zależy od decyzji farmaceuty w aptece (a wobec braku oficjalnej informacji producenta o takiej możliwości, decyzje są różne). Na pewno absolutnie przeciwwskazane jest samodzielne dzielenie tabletki w domu. Opakowanie Vitaconu (30 tabl.) kosztuje 3,20 zł (opłata ryczałtowa), ale do tego trzeba doliczyć opłatę za przygotowanie proszków. W sytuacji, gdy w sprzedaży bez problemów (po wcześniejszym uprzedzeniu apteki przez lekarza) jest dostępny niewiele droższy preparat z aplikatorem specjalnie przeznaczony do podawania p.o. noworodkom i niemowlętom, „kombinowanie” z ucieraniem tabletki drażowanej na proszki wydaje się być ryzykownym sposobem, którego osobiście nie polecam.

Piśmiennictwo

  1. Prevention of Vitamin K deficiency bleeding in newborn infants: a position paper by the ESPGHAN Committee on Nutrition. DOI: 10.1097/MPG.0000 000 000 001 232
  2. Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego: Zapobieganie krwawieniu z niedoboru witaminy K u noworodków. Med. Prakt. Pediatr. 4/2016, s. 154 (http://www.mp.pl/pediatria/artykuly-wytyczne/wytyczne/148943,zapobieganie-krwawieniu-z-niedoboru-witaminy-k-u-noworodkow)
  3. Jackowska T. Peregud-Pogorzelski J.: Profilaktyka krwawienia z niedoboru witaminy K. Zalecenia Konsultanta Krajowego w dziedzinie pediatrii i Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego. Ped. Pol. 2016; 91: 602–605

Napisz do nas

Zadaj pytanie ekspertowi, przyślij ciekawy przypadek, zgłoś absurd, zaproponuj temat dziennikarzom.
Pomóż redagować portal.
Pomóż usprawnić system ochrony zdrowia.

Placówki

Szukasz poradni, oddziału lub SOR w swoim województwie? Chętnie pomożemy. Skorzystaj z naszej wyszukiwarki placówek.

Doradca medyczny

Twój pacjent ma wątpliwości, kiedy powinien zgłosić się do lekarza? Potrzebuje adresu przychodni, szpitala, apteki? Poinformuj go o Doradcy Medycznym Medycyny Praktycznej