Zmieniająca się epidemiologia zachorowań na świnkę

06.09.2017
López-Perea N. i wsp.: Shift within age-groups of mumps incidence, hospitalizations and severe complications in a highly vaccinated population. Spain, 1998–2014. Vaccine, 2017; 35: 4339–4345

Hiszpańscy naukowcy przeanalizowali, jak w okresie 17 lat zmieniła się zapadalność na świnkę, częstość hospitalizacji z jej powodu oraz powikłań w populacji o dużym wskaźniku wyszczepialności przeciwko tej chorobie.

W Hiszpanii powszechne szczepienia dzieci przeciwko śwince (szczepionką skojarzoną przeciwko odrze, śwince i różyczce [MMR]) rozpoczęto w 1981 roku, pojedynczą dawką w wieku 15 miesięcy. Następnie w 1995 roku program szczepień rozszerzono o drugą dawkę MMR podawaną w wieku 11 lat. Od 2012 roku pierwszą dawkę szczepienia podaje się w 12. miesiącu życia, a drugą w wieku 3–4 lat. W całym tym okresie wykorzystywano szczepionki zawierające różne szczepy wirusa świnki. Od 2000 roku w Hiszpanii stosowane są tylko szczepionki zawierające szczep Jeryl-Lynn oraz RIT 4385. Wskaźniki wyszczepialności były duże, przekraczając wartość 95% dla 1 dawki szczepionki i 90% dla 2 dawek. Od roku 1985 do 2012 zapadalność na świnkę zmniejszyła się o około 95%, podobnie jak w innych krajach prowadzących powszechne szczepienia przeciwko tej chorobie. Mimo dużego odsetka zaszczepionych w okresie zanotowano 5 epidemii świnki.

W czasopiśmie „Vaccine” opublikowano wyniki hiszpańskiego badania populacyjnego, w którym opisano i porównano epidemiologię świnki w trakcie trzech epidemii tej choroby, które wystąpiły w Hiszpanii w latach 1998–2014.

Naukowcy z Instituto de Salud Carlos III w Madrycie wykorzystali dane zbierane rutynowo i raportowane do narodowych rejestrów hospitalizacji i szczepień. W badaniu wyodrębniono trzy przedziały czasowe odpowiadające okresom, w których wystąpiły epidemie świnki: 1998–2003, 2004–2009 oraz 2010–2014 i dla każdego z nich opisano zapadalność na świnkę, częstość hospitalizacji oraz powikłań – ogólnie i w podgrupach wiekowych.

W okresie analizowanych 17 lat zarejestrowano łącznie 88 598 zachorowań na świnkę, z czego 2395 chorych wymagało hospitalizacji, a u prawie 40% z nich rozwinęły się powikłania. Ogólna zapadalność wyniosła 12,3/100 000, a największa dotyczyła dzieci w wieku 1–4 oraz 5–9 lat, odpowiednio 41,1 oraz 40,1/100 000.

López-Perea i wsp. zauważyli jednak istotne równice w epidemiologii świnki pomiędzy trzema analizowanymi okresami. W latach 1998–2003 największa zapadalność na świnkę dotyczyła dzieci w wieku 1–4 oraz 5–9 lat, ale już w latach 2004–2009 oraz 2010–2014 najwięcej zachorowań notowano u nastolatków i młodych dorosłych w wieku 15–24 lat. W latach 2004–2009 oraz 2010–2014, w porównaniu z latami 1998–2003, zapadalność na świnkę zmniejszyła się o 68 i 55% w populacji dzieci w wieku 1–4 lat oraz o 58 i 54% populacji dzieci w wieku 5–9 lat. Natomiast u młodych dorosłych w wieku 25–34 lat zapadalność na świnkę zwiększyła się 2-krotnie w latach 2004–2009 oraz 4-krotnie w latach 2010–2014.

W latach 1998–2014 ogólny współczynnik hospitalizacji z powodu powikłań świnki wyniósł 3,2/1 000 000. Podobnie jak w przypadku zapadalności na świnkę, nastąpiło przesunięcie hospitalizacji na starsze grupy wiekowe. W latach 2004–2009 oraz 2010–2014, w porównaniu z latami 1998–2003, częstość hospitalizacji z powodu świnki w grupie wiekowej 25–34 lat zwiększyła się ponad 2-krotnie.

Powikłania świnki rozwinęły się u prawie 40% hospitalizowanych. Najczęściej występującymi powikłaniami było zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych (15,2% hospitalizowanych) oraz zapalenie jąder (14,8% hospitalizowanych mężczyzn). W latach 2004–2009 oraz 2010–2014, w porównaniu z latami 1998–2003, częstość powikłań świnki zmniejszyła się o 95 i 93% u dzieci w wieku 5–9 lat, a zwiększyła się prawie 2,5-krotnie u dorosłych w wieku 25–34 lat. W całym analizowanym okresie zaobserwowano również zmniejszenie częstości występowania powikłań neurologicznych świnki – o 69% w latach 2004–2009 oraz o 65% w latach 2010–2014.

Autorzy badania zwracają uwagę, że mimo dużego odsetka zaszczepionych przeciwko śwince w hiszpańskiej populacji nadal obserwuje się okresy zwiększonej zapadalności na tę chorobę. W ciągu ostatnich 15 lat świnka z choroby wieku dziecięcego stała się chorobą dotycząca głównie nastolatków i młodych dorosłych. López-Perea i wsp. wskazują również, że zaobserwowane zmiany w epidemiologii świnki korelują ze zmianami, jakie kolejno wprowadzano w programie powszechnych szczepień – kohorty, w których notowano największą zapadalność, były tymi, które albo charakteryzowały się małym odsetkiem zaszczepionych, otrzymały tylko jedną dawkę szczepionki lub były zaszczepione dwiema dawkami preparatu o mniejszej skuteczności (zawierającym szczep Rubini wirusa świnki, ostatecznie wycofany z użytku). Należy jednak podkreślić, że w całym analizowanym okresie zapadalność na świnkę oraz częstość jej powikłań (w tym ciężkich powikłań neurologicznych) zmniejszyły się istotnie po rozpoczęciu szczepień, a utrzymanie dużego (>95%) odsetka zaszczepionych dwiema dawkami szczepionki przeciwko śwince stanowi klucz do całkowitego opanowania zachorowań na świnkę i występowania jej powikłań.

Reklama

Napisz do nas

Zadaj pytanie ekspertowi, przyślij ciekawy przypadek, zgłoś absurd, zaproponuj temat dziennikarzom.
Pomóż redagować portal.
Pomóż usprawnić system ochrony zdrowia.

Przegląd badań