Jak przeprowadzić szczepienie DTP?

Chłopiec urodzony w 2003 r. został zaszczepiony 2 dawkami DTP (27.1.2004 r. i 22.2.2005 r.) oraz 1 dawką Td (5.1.2012 r.). Czy można uznać, że dziecko otrzymało schemat podstawowy i doszczepić je 5 lat po podaniu ostatniej dawki szczepionki?

Z przedstawionych informacji wynika, że chłopiec ma obecnie 12 lat i otrzymał łącznie 3 dawki szczepionki przeciwko tężcowi: najprawdopodobniej w 1. roku życia (nie znamy dokładnej daty urodzenia), w 2. oraz 9. roku życia. W pierwszych latach życia podano mu zatem 2 dawki szczepienia podstawowego DTP, ale nie ukończono pełnego cyklu, gdyż szczepienie pierwotne u dzieci do 7. roku życia obejmuje 4 dawki. Zgodnie z zaleceniami amerykańskimi („Pink Book”), ważny jest wiek podania pierwszej dawki – jeżeli w chwili szczepienia chłopiec miał przynajmniej 12 miesięcy, do ukończenia cyklu podstawowego wystarczyły 3 dawki DT, przy czym trzecią należało podać 6–12 miesięcy po drugiej dawce. Z przedstawionych danych wynika, że w chwili podania pierwszej dawki chłopiec raczej miał mniej niż 12 miesięcy (musiałby się urodzić w styczniu 2003 r.). Nie otrzymał też bardzo ważnej dawki przypominającej DTPa w 6. roku życia, natomiast podano mu dawkę przypominającą Td (o zmniejszonej zawartości antygenów błoniczych) w 9. roku życia, od której minęło już ponad 3 lata.

Chłopiec nie ukończył zatem szczepień przeciwko tężcowi, błonicy, krztuścowi i prawdopodobnie przeciwko polio. Obecnie z racji wieku nie można mu już podać szczepionki zawierającej pełną dawkę składnika błoniczego i krztuścowego, może natomiast, a nawet powinien otrzymać szczepionkę skojarzoną bezkomórkową o zmniejszonej zawartości antygenów, która zgodnie z PSO 2015 zalecana jest u dzieci po ukończeniu 7. roku życia (dTpa lub dTpa/IPV – jeżeli uzupełnienia wymaga także szczepienie przeciwko polio). Szczepionkę dTpa powinno się podać w ramach szczepień obowiązkowych (bezpłatnych), jako zaległe szczepienie przeciwko krztuścowi z 6. roku życia. Kolejne dawki przypominające należy podawać co 10 lat. Alternatywnie można oznaczyć stężenie swoistych przeciwciał przeciwko toksynie tężcowej (badanie wykonuje np. PZH w Warszawie) i jeżeli będzie ono zabezpieczające (>0,1 IU/ml) – można odroczyć szczepienie. Jednak takie postępowanie zwykle trudno jest zrealizować, dlatego jest ono mało praktyczne.

Podsumowując, w opisanym przypadku chłopcu należy możliwie jak najszybciej podać szczepionkę przeciw tężcowi, błonicy lub lepiej tężcowi, błonicy i krztuścowi, ewentualnie polio (Td lub dTpa lub dTpa/IPV). Szczepienia podstawowe przeciwko tężcowi można by uznać za zakończone, gdyby chłopiec otrzymał pierwszą dawkę szczepionki ≥12. miesiąca życia lub miał zabezpieczające stężenie swoistych przeciwciał (>0,1 IU/ml).