Czy małopłytkowość może wystąpić ponad 8 tygodni po szczepieniu MMR?

Czy małopłytkowość może wystąpić ponad 8 tygodni po szczepieniu MMR? Czy należy je uwzględnić w analizie przyczyn małopłytkowości po tym czasie, jeśli dodatkowo dziecko przyjmowało 2 antybiotyki (Ospen, potem Ceclor), a w ChPL preparatu Ceclor małopłytkowość wymieniono wśród działań niepożądanych? Z wywiadu wynika, że w drugiej dobie leczenia u dziewczynki wystąpiła osutka skórna, ale nie były to wybroczyny. Zdecydowano się przerwać antybiotykoterapię, a w wykonywanych w kolejnych dniach badaniach obserwowano szybko zwiększającą się liczbę płytek. Wyniki morfologii były w kolejnych latach prawidłowe.

Małopłytkowość może stanowić zdarzenie niepożądane po MMR. Znane są także jej przypadki po szczepieniu przeciwko ospie wietrznej, tężcowi, błonicy i krztuścowi, grypie oraz WZW typu A, choć nie potwierdzono jej związku przyczynowego z tymi szczepionkami. Najczęściej małopłytkowość obserwuje się po podaniu MMR. Prawdopodobnie dzieje się tak, ponieważ szczepionka MMR zawiera atenuowane wirusy odry i różyczki – drobnoustroje wywołujące choroby zakaźne, w przebiegu których małopłytkowość występuje stosunkowo często. Im więcej czasu upłynie od podania szczepionki, tym jej związek ze szczepieniem jest mniej prawdopodobny. Małopłytkowość związana ze szczepieniem MMR najczęściej występuje w ciągu 6 tygodni po podaniu szczepionki. U opisanej dziewczynki małopłytkowość nie tylko wystąpiła późno, bo 8 tygodni po szczepieniu, ale także w okresie, gdy dziecko było chore i przyjmowało z tego powodu leki, w tym 2 antybiotyki. Trudno jednoznacznie stwierdzić, co było przyczyną małopłytkowości, ponieważ mogła ją wywołać zarówno sama infekcja, jak i leki. Z 3 możliwych przyczyn – infekcja, leki oraz szczepienia – najbardziej prawdopodobna wydaje się infekcja.

Małopłytkowość po szczepieniu MMR zwykle przebiega łagodnie – opisano jedynie pojedyncze przypadki ciężkich krwawień. Ustępuje samoistnie w ciągu kilku dni lub tygodni, a przewlekle utrzymuje się jedynie u kilku procent dzieci. Częstość występowania małopłytkowości po szczepieniu MMR oszacowano na 1/40 000 (France i wsp.). Szczepienie może wywołać małopłytkowość lub zbiec się czasowo z jej wystąpieniem u pacjentów z pierwotną małopłytkowością immunologiczną. Co ważne, ryzyko wystąpienia małopłytkowości po naturalnym zakażeniu (np. wirusem odry lub różyczki) jest istotnie większe niż po szczepieniu. Częstość występowania małopłytkowości w przebiegu odry oszacowano na 33/100 000 dzieci, a w przebiegu różyczki na 6–1200/100 000 zachorowań (śr. 1/3000).

Podsumowując, obecnie wiele lat po wystąpieniu małopłytkowości trudno z całą pewnością ustalić, co było jej przyczyną. Można jedynie stwierdzić, że wystąpienie małopłytkowości ponad 8 tygodni po szczepieniu MMR jest mało prawdopodobne.