Odporność na WZW typu B u 28-letniej ciężarnej

Czy należy podać dawkę przypominającą szczepionki przeciwko WZW typu B 28-letniej kobiecie? Pacjentka jest lekarzem, aktualnie jest w drugiej ciąży, pełny schemat szczepienia otrzymała w 19. roku życia. W ramach zaleconych przez ginekologa badań oznaczono stężenie przeciwciał anty-HBs, które wyniosło 6 IU/l. Wcześniej badanie stężenia przeciwciał przeprowadzono w październiku 2015 roku, uzyskując wynik 42 IU/l. Jeżeli doszczepienie jest konieczne, czy szczepionkę należy podać jeszcze w czasie ciąży czy bezpośrednio po porodzie?

Osoby zdrowe, które prawidłowo odpowiedziały na szczepienie, nie wymagają już kolejnych dawek przypominających – dotyczy to osób, u których stężenie przeciwciał anty-HBs oznaczone 1–2 miesięcy po szczepieniu wyniosło ≥10 IU/l. Odporność poszczepienna utrzymuje się u nich przez wiele lat, być może do końca życia, dzięki tzw. pamięci immunologicznej (długo żyjące komórki pamięci), nawet jeśli stężenie swoistych przeciwciał zmniejszy się do <10 IU/l. Wiemy także, że pracownicy placówek opieki zdrowotnej są narażeni na większe ryzyko zakażeń krwiopochodnych, w tym HBV. Z tego powodu osoby wykonujące zawód medyczny, jak też studenci medycyny, są zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych na rok 2016 obowiązkowo szczepieni przeciwko WZW typu B. Zgodnie z PSO: „Nie należy szczepić osób uprzednio zaszczepionych podstawowo przeciw WZW typu B. U osób zdrowych nie przewiduje się szczepień przypominających. W celu oceny odporności poszczepiennej u osób z grup ryzyka zakażenia WZW typu B, zaleca się określenie poziomu przeciwciał anty-HBs nie wcześniej niż po 4 tygodniach od podania ostatniej dawki szczepienia podstawowego (najlepiej między 4 i 6 tygodniem)”. Mamy zatem jednoznaczną odpowiedź na zadane pytanie. Nie ma potrzeby kontrolnego oznaczania stężenia przeciwciał anty-HBs u osoby szczepionej. Za skutecznie uodpornione przeciwko WZW typu B uważa się osoby, które otrzymały kompletny cykl szczepienia (3 dawki dla dorosłych) oraz odpowiedziały na nie wytworzeniem swoistych przeciwciał, przez co rozumiemy stężenie anty-HBs w surowicy wynoszące ≥10 IU/l 1–2 miesięcy po szczepieniu podstawowym lub dawce przypominającej. W przypadku opisanej pacjentki, która prawidłowo odpowiedziała na szczepienie, stężenie przeciwciał z czasem zmniejszyło się, co jest naturalnym zjawiskiem. Amerykański Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP) zaleca rutynową ocenę odpowiedzi poszczepiennej pracowników ochrony zdrowia. W Polsce brakuje takiego jasno sformułowanego oficjalnego zalecenia w PSO 2016, natomiast Polska Grupa Ekspertów zaleca kontrolę uodpornienia osób dużego ryzyka, np. z bliskiego otoczenia zakażonych HBV, pacjentów dializowanych i właśnie pracowników ochrony zdrowia. U pacjentki wykonano badania kontrolne, które wykazały, że została skutecznie uodporniona przeciwko WZW typu B.