Czy szczepienie 2-walentną szczepionką przeciwko HPV wpływa na ryzyko poronienia?

Data utworzenia:  11.05.2016
Aktualizacja: 12.05.2016
Omówienie artykułu: Effect of bivalent human papillomavirus vaccination on pregnancy outcomes: long term observational follow-up in the Costa Rica HPV Vaccine Trial
Panagiotou O.A. i wsp.
BMJ, 2015; 351: h4358

Opracowała mgr Małgorzata Ściubisz
Konsultował dr n. med. Andrzej Nowakowski
Skróty: CI* – przedział ufności, HPV – wirus brodawczaka ludzkiego, HPV-2 – 2-walentna szczepionka przeciwko HPV, RR* – ryzyko względne, WZW – wirusowe zapalenie wątroby

* Kryteria wyboru badań, opis procesu kwalifikacji oraz słownik podstawowych pojęć używanych w opisie badań klinicznych znajdują się na stronie internetowej Medycyny Praktycznej w zakładce Artykuły (www.mp.pl/artykuly/slownik).

Wnioski: Szczepienie 2-walentną szczepionką przeciwko HPV nie zwiększa ryzyka poronienia u kobiet, które zaszły w ciążę w okresie do 90 dni po szczepieniu. Natomiast zwiększenie ryzyka poronienia w 13.–20. tygodniu ciąży, do której doszło niezależnie od czasu pomiędzy szczepieniem a zajściem w ciążę, choć wydaje się wynikiem przeprowadzonej analizy czułości, należy ocenić w kolejnych badaniach.

Metodyka: badanie kohortowe; długookresowa (6 lat) obserwacja uczestniczek badania klinicznego z randomizacją dotycząca skuteczności klinicznej i bezpieczeństwa HPV-2 (Costa Rica HPV Vaccine Trial – CVT); okres obserwacji wyniósł łącznie 10 lat (4 lata w badaniu CVT oraz 6 lat w badaniu kohortowym)

Populacja: kobiety w wieku 18–25 lat mieszkające w prowincji Guanacaste w Kostaryce

Interwencja (ekspozycja): ≥1 dawka HPV-2 (2792 kobiety)

Kontrola: 1 – kobiety zaszczepione ≥1 dawką szczepionki przeciwko WZW typu A (2771 kobiet z grupy kontrolnej CVT), 2 – kobiety nieszczepione (2836 kobiet – dodatkowo dobrana pod względem płci i wieku grupa kontrolna), 3 – kobiety nieeksponowane na HPV-2 (5607 kobiet [szczepione ≥1 dawką szczepionki przeciwko WZW typu A + nieszczepione])

Wyniki: Badaniem objęto łącznie 8399 kobiet, u których w okresie obserwacji rozpoznano 6621 ciąż – 3227 (49%) u kobiet nieeksponowanych na HPV-2 (2507 u szczepionych przeciwko WZW typu A i 720 u kobiet nieszczepionych) oraz 3394 (51%) u kobiet szczepionych HPV-2 (w tym 381 w przypadku zajścia w ciążę w okresie ≤90 dni od szczepienia).

Przeprowadzona analiza wykazała, że w grupie szczepionej HPV-2, w porównaniu z grupą szczepioną przeciwko WZW typu A, oraz w grupie szczepionej HPV-2, w porównaniu z grupą nieszczepioną, odnotowano:

  • podobne ryzyko poronienia (definiowane jako utrata ciąży ≤20. tyg. ciąży, licząc od daty ostatniej miesiączki) w przypadku zajścia w ciążę w okresie ≤90 dni od szczepienia oraz niezależnie od czasu, jaki upłynął pomiędzy zajściem w ciążę a szczepieniem;
  • podobne ryzyko poronienia w zależności od wieku ciąży (0–6 tygodni, 7–12 tygodni, 13–20 tygodni), od wieku kobiety w momencie zajścia w ciążę (18–22 lat, 23–26 lat, 27–30 lat, >30 lat) oraz od wieku kobiety w momencie szczepienia (18–22 lat, 23–26 lat) zarówno w przypadku zajścia w ciążę w okresie ≤90 dni od szczepienia oraz niezależnie od czasu, jaki upłynął pomiędzy zajściem w ciążę a szczepieniem.

Natomiast w grupie szczepionej HPV-2, w porównaniu z grupą nieeksponowaną na HPV-2, odnotowano:

  • podobne ryzyko poronienia w przypadku zajścia w ciążę w okresie ≤90 dni od szczepienia oraz niezależnie od czasu, jaki upłynął pomiędzy zajściem w ciążę a szczepieniem;
  • podobne ryzyko poronienia w zależności od wieku ciąży (0–6 tygodni, 7–12 tygodni), od wieku kobiety w momencie zajścia w ciążę (18–22 lat, 23–26 lat, 27–30 lat, >30 lat) oraz od wieku kobiety w momencie szczepienia (18–22 lat, 23–26 lat) zarówno w przypadku zajścia w ciążę w okresie ≤90 dni od szczepienia oraz niezależnie od czasu, jaki upłynął pomiędzy zajściem w ciążę a szczepieniem;
  • o 35% (RR: 1,35 [95% CI: 1,02–1,77) większe ryzyko poronienia 13.–20. tygodnia ciąży niezależnie od czasu, jaki upłynął pomiędzy zajściem w ciążę a szczepieniem.

W przeprowadzonej dodatkowo metaanalizie danych z badania PATRICIA oraz CVT większe ryzyko poronienia u kobiet szczepionych HPV-2, w porównaniu z kobietami nieeksponowanymi na HPV-2, odnotowano również 13.–20. tygodnia ciąży (RR: 1,34 [95% CI: 1,03–1,73]).

Komentarz

dr n. med. Andrzej Nowakowski
II Oddział Ginekologii Onkologicznej Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli w Lublinie

2-walentna szczepionka przeciwko HPV (HPV-2) jest aktualnie stosowana w programach szczepień ochronnych w Wielkiej Brytanii, Holandii, Japonii, Malezji, Meksyku, Argentynie, Korei Południowej, regionach Włoch i Hiszpanii oraz na wolnym rynku w większości krajów świata. Docelową grupą dla szczepień populacyjnych są nieaktywne seksualnie nastoletnie dziewczęta, ale HPV-2 jest także zarejestrowana i stosowana u młodych kobiet w wieku rozrodczym po inicjacji seksualnej. Mimo że nie ma wskazań rejestracyjnych do szczepienia w czasie ciąży, to bezpieczeństwo HPV-2 nabiera istotnego znaczenia w kontekście potencjalnej możliwości zajścia w ciążę młodych kobiet w krótkim okresie po szczepieniu lub kontynuacji schematu szczepień we wczesnej nierozpoznanej ciąży. W niedawno opublikowanym porejestracyjnym raporcie bezpieczeństwa częstość poronień samoistnych u kobiet zaszczepionych w ciąży (w sytuacji kiedy kobieta nie wiedziała, że jest w ciąży) lub krótko przed ciążą była taka sama, jak w ogólnej populacji Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii.1

Jedną z przyczyn, które zainspirowały Panagiotou i wsp. do przeprowadzenia powyższej analizy, były wyniki badań Wacholder i wsp. z 2010 roku.2 Dotyczyły one wpływu szczepienia HPV-2 na ryzyko poronienia i objęły 26 130 kobiet z dwóch badań z randomizacją (Papilloma Trial against Cancer In young Adults – PATRICIA i Costa Rica HPV Vaccine Trial – CVT),3,4 u których rozpoznano 3599 ciąż. Odsetek poronień samoistnych w całej badanej kohorcie wyniósł 11,5% w grupie HPV-2 i 10,2% w grupie kontrolnej i nie różnił się istotnie statystycznie. Jednak w podgrupie kobiet, które zaszły w ciążę w przeciągu 3 miesięcy od szczepienia HPV-2, odsetek poronień wyniósł 14,7% w grupie HPV-2, w porównaniu z 9,1% w grupie kontrolnej. Chociaż była to drugorzędowa analiza opisowa, nie pozwoliła autorom całkowicie wykluczyć zwiększonego ryzyka poronienia u kobiet, które zaszły w ciążę w ciągu 3 miesięcy od szczepienia HPV-2.

Wyniki omawianego badania potwierdzają brak ewidentnego wpływu szczepienia HPV-2 na całkowite ryzyko poronienia ciąży, niezależnie od czasu pomiędzy szczepieniem a koncepcją. Spostrzeżenia te potwierdzono, stratyfikując pacjentki względem wieku zajścia w ciążę i wieku w czasie szczepienia HPV-2. Przy stratyfikacji pacjentek względem wieku ciąży w czasie poronienia (0–6 tygodni i 7–12 tygodni) także nie odnotowano istotnych różnic ryzyka utraty ciąży. Natomiast przy analizie poronień 3.–20. tygodnia ciąży ryzyko było o 35% większe w grupie badanej. To zwiększone ryzyko może być wynikiem układu danych w przeprowadzonej obszernej analizie czułości, jednak nie można wykluczyć prawdziwej zależności przyczynowo-skutkowej. Zatem ryzyko należy ocenić w aktualnie prowadzonych analizach lub zaplanowanych na przyszłość.

Publikacja Panagiotou i wsp. to analiza dużego zbioru danych uzyskanych w ramach długookresowej obserwacji uczestniczek niezależnego (finansowanego przez amerykański National Cancer Institute) badania klinicznego z randomizacją nad skutecznością kliniczną i bezpieczeństwem szczepionki HPV-2 w kohorcie kostarykańskich kobiet. Wysublimowany protokół badania, zastosowanie kontrolnych grup zarówno kobiet szczepionych przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu A, jak i nieszczepionych oraz dodatkowo przeprowadzone analizy czułości gwarantują wysoką jakość wniosków wysuniętych na podstawie uzyskanych wyników. Wyniki swojej analizy autorzy potwierdzili dodatkowo, przeprowadzając metaanalizę danych z badań PATRICIA i CVT.

W Polsce ze względu na brak rejestru szczepień nie ma oficjalnych danych na temat liczby i wieku kobiet szczepionych przeciwko HPV. HPV-2 jest zarejestrowana u osób >9. roku życia i szczepione są także kobiety w wieku rozrodczym. Analiza Panagiotou i wsp. stanowi istotne uzupełnienie danych na temat bezpieczeństwa HPV-2, szczególnie w zakresie zdrowia reprodukcyjnego – potwierdza brak wpływu HPV-2 na ryzyko poronienia, także w przypadku zajścia w ciążę w okresie krótszym niż 90 dni od szczepienia. Należy jednak oczekiwać dodatkowych analiz innych kohort pacjentek potwierdzających bezpieczeństwo HPV-2 w aspekcie ryzyka utraty ciąży pomiędzy 13. a 20. tygodniem. Pomimo braku dowodów na zagrożenie utratą ciąży w wyniku szczepienia HPV-2 kobietom w ciąży lub starającym się o ciążę należy zalecać odłożenie szczepienia do czasu rozwiązania.5

Piśmiennictwo do komentarza:

1. Angelo M.G., Zima J., Tavares Da Silva F. i wsp.: Post-licensure safety surveillance for human papillomavirus-16/18-AS04-adjuvanted vaccine: more than 4 years of experience. Pharmacoepidemiol. Drug Saf., 2014; 23: 456–465
2. Wacholder S., Chen B.E., Wilcox A. i wsp.: Risk of miscarriage with bivalent vaccine against human papillomavirus (HPV) types 16 and 18: pooled analysis of two randomised controlled trials. BMJ, 2010; 340: c712
3. Paavonen J., Jenkins D,, Bosch F,X, i wsp.: Efficacy of a prophylactic adjuvanted bivalent L1 virus-like-particle vaccine against infection with human papillomavirus types 16 and 18 in young women: an interim analysis of a phase III double-blind, randomised controlled trial. Lancet, 2007; 369: 2161–2170
4. Herrero R., Hildesheim A., Rodríguez A.C. i wsp.: Rationale and design of a community-based double-blind randomized clinical trial of an HPV 16 and 18 vaccine in Guanacaste, Costa Rica. Vaccine, 2008; 26: 4795–4808
5. Baril L., Rosillon D., Willame C. i wsp.: Risk of spontaneous abortion and other pregnancy outcomes in 15–25 year old women exposed to human papillomavirus-16/18 AS04-adjuvanted vaccine in the United Kingdom. Vaccine, 2015; 33: 6884–6891
Wybrane treści dla pacjenta
  • Szczepienie przeciwko gruźlicy
  • Szczepienie przeciwko meningokokom
  • Brodawki wirusowe narządów płciowych
  • Szczepienie przeciwko środkowoeuropejskiemu odkleszczowemu zapaleniu mózgu
  • Brodawki wirusowe
  • Różyczka u kobiet w ciąży
  • Szczepienia przed wyjazdem na Karaiby (Wyspy Karaibskie)
  • Szczepienie przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi
  • Szczepienie przeciwko pałeczce hemofilnej typu b (Hib)
  • Szczepienia przed wyjazdem do Afryki Północnej

Reklama

Napisz do nas

Zadaj pytanie ekspertowi, przyślij ciekawy przypadek, zgłoś absurd, zaproponuj temat dziennikarzom.
Pomóż redagować portal.
Pomóż usprawnić system ochrony zdrowia.

Przegląd badań