Opracowały: lek. Iwona Rywczak, mgr Małgorzata Ściubisz
W amerykańskim badaniu kohortowym z retrospektywnym zbieraniem danych oceniono długoletni wpływ programu szczepień przeciwko ospie wietrznej na liczbę wizyt lekarskich i hospitalizacji z powodu tej choroby. Populację badania stawiły wszystkie osoby w wieku 0–49 lat, które w latach 1994–2012 w ramach posiadanego ubezpieczenia zdrowotnego zostały włączone do oficjalnej dużej bazy danych medycznych – Truven Health MarketScan Commercial and Medicare Databases. Na podstawie dostępnych danych porównano wartości wskaźników przed wprowadzeniem programu (1994–1995) i po jego wprowadzeniu (schemat 1-dawkowy [1996–2005] oraz schemat 2-dawkowy [2006–2012]).
Wskaźnik wizyt lekarskich z powodu ospy wietrznej w 2012 roku, w porównaniu z latami 1994–1995, zmniejszył się o 84% (z 215 do 33/100 000 mieszkańców), z których 78% przypadło na okres stosowania schematu 1-dawkowego, a pozostałych 22% miało miejsce w okresie stosowania 2 dawek szczepionki. Na przestrzeni tych 16 lat zmniejszenie wskaźnika wizyt lekarskich z powodu ospy wietrznej nastąpiło w różnych grupach wiekowych, zarówno u niemowląt, jak i osób w wieku 1–49 lat, odpowiednio o 95% i 75–89%. W końcowym okresie stosowania programu 1-dawkowego (2002–2006) wskaźnik wizyt lekarskich z powodu ospy wietrznej utrzymywał się na stałym poziomie – 73–89/100 000 mieszkańców. W okresie stosowania 2 dawek szczepionki, w porównaniu z 1-dawkowym schematem, wskaźnik wizyt lekarskich z powodu ospy wietrznej zmniejszył się o 60%, a w poszczególnych grupach wiekowych, tj. 1. rok życia, 1–9 lat, 10–19 lat oraz 20–49 lat, odpowiednio o 35, 66, 65 i 37%.
W 2012 roku, w porównaniu z latami 1994–1995, stwierdzono również zmniejszenie liczby hospitalizacji z powodu ospy wietrznej – o 93% (z 2,35 do 0,16/100 000 mieszkańców), z których 89% przypadło na okres stosowania schematu 1-dawkowego, a pozostałych 11% nastąpiło w okresie stosowania 2 dawek szczepionki. Redukcję wskaźnika hospitalizacji odnotowano zarówno w populacji dzieci do 1. roku życia, jak i osób w wieku 1–49 lat, odpowiednio o 99% i 86–96%. W okresie stosowania 2-dawkowego schematu szczepienia odsetek hospitalizacji z powodu ospy wietrznej zmniejszył się o 38%, a w poszczególnych grupach wiekowych, tj. 1. rok życia, 1–9 lat, 10–19 lat oraz 20–49 lat, odpowiednio o 46, 47, 56 oraz 10%. Nie odnotowano natomiast zmniejszenia wskaźnika hospitalizacji z powodu udaru mózgu związanego z przechorowaniem ospy wietrznej u dzieci w wieku 0–17 lat.
Autorzy badania wyciągnęli wniosek, że w ciągu kilkunastu lat realizacji programu szczepień przeciwko ospie wietrznej wskaźniki wizyt lekarskich i hospitalizacji z powodu tej choroby istotnie się zmniejszyły, na co miało również wpływ zastąpienie 1-dawkowego schematu szczepienia schematem 2-dawkowym. Korzystne zmiany w epidemiologii ospy wietrznej odnotowano we wszystkich grupach wiekowych, co sugeruje wpływ odporności zbiorowiskowej. Autorzy zwracają również uwagę na konieczność dalszego monitorowania efektywności programu szczepień oraz ustalenia, czy u osób już zaszczepionych może zanikać odporność poszczepienna.