Opracowały: lek. Iwona Rywczak, mgr Małgorzata Ściubisz
W badaniu kliniczno-kontrolnym oceniono skuteczność rzeczywistą (efektywność) skoniugowanych szczepionek przeciwko pneumokokom (PCV) o różnym składzie antygenowym w zapobieganiu inwazyjnej chorobie pneumokokowej (IChP). W badaniu uwzględniono zachorowania na IChP u dzieci od 3. miesiąca do ukończenia 5. roku życia zgłoszone na Tajwanie w latach 2007–2013. Program bezpłatnych szczepień przeciwko pneumokokom wprowadzano na Tajwanie stopniowo, począwszy od czerwca 2009 roku. Grupę przypadków utworzyło 523 dzieci, które zachorowały na IChP (średnia wieku 28,5 mies.). Dla każdego chorego dziecka dobrano 4 dzieci dopasowanych pod względem płci, wieku i miejsca zamieszkania – grupę kontrolną utworzyło łącznie 2086 dzieci. W grupie przypadków odsetek dzieci nieszczepionych PCV był większy niż w grupie kontrolnej (73,4 vs 55,4%). W ocenie efektywności szczepionek przeanalizowano różne strategie szczepienia przeciwko pneumokokom z zastosowaniem szczepionki 7-, 10- i 13-walentnej (odpowiednio PCV-7, PCV-10 i PCV-13): wyłącznie PCV-13, PCV-7 + PCV-10, a także PCV-7/PCV-10 + PCV-13 (tj. schematy PCV-7 + PCV-13, PCV-10 + PCV-13 i PCV-7 + PCV-10 + PCV-13).
Ogólna skuteczność PCV w zapobieganiu IChP wywołanej przez jakikolwiek typ serologiczny pneumokoka wyniosła 61% (95% CI: 50–69). Skuteczność szczepienia przeprowadzonego wyłącznie PCV-13 była podobna do skuteczności schematu PCV-7/PCV-10 + PCV-13 – 76% (95% CI: 61–85) vs 78% (95% CI: 56–89). Schemat PCV7 + PCV-10 był nieco mniej skuteczny (48% [95% CI: 32–60]). W odniesieniu do IChP wywołanej przez typ 19A skuteczne było zarówno szczepienie wyłącznie PCV-13 (82% [95% CI: 63–91]), jak i schemat PCV-7/PCV-10 + PCV-13 (87% [95% CI: 61–96]). Natomiast schemat PCV-7 + PCV-10 zapewnił niewielką ochronę (31% [95% CI: 4–51]). U dzieci szczepionych wyłącznie PCV-13 nie stwierdzono różnic w zakresie skuteczności tej szczepionki w zapobieganiu IChP w zależności od wieku podania pierwszej dawki szczepionki – dla wieku ≥2 lat skuteczność rzeczywista wyniosła 78%, a dla wieku <2 lat 74%.
Biorąc pod uwagę czas, jaki upłynął od podania ostatniej dawki PCV, skuteczność PCV w zapobieganiu IChP wywołanej przez jakikolwiek typ pneumokoka u dzieci zaszczepionych ≥1 dawką PCV wyniosła 81, 66 i 61% dla odstępów odpowiednio <6, 6–11 i 12–23 miesięcy. Wynik nie był statystycznie istotny dla odstępu ≥24 miesięcy.
Autorzy badania wyciągnęli wniosek, że realizacja szczepień przeciwko pneumokokom wyłącznie za pomocą szczepionki 13-walentnej oraz schematów mieszanych, z użyciem PCV-7 i PCV-10, była skuteczna w zapobieganiu IChP u dzieci do ukończenia 5. roku życia. Skuteczność szczepienia może się jednak zmieniać wraz z upływem czasu.
