Zakażenie wirusem zika – nowe wytyczne CDC

Centers for Disease Control and Prevention (CDC) opublikowały aktualizacje tymczasowych wytycznych postępowania w przypadku podejrzenia zakażenia ciężarnych wirusem zika¹ oraz zapobiegania przenoszenia tego zakażenia drogą płciową². Teksty obu wytycznych ukazały się na łamach Morbidity and Mortality Weekly Report.

Komar Aedes egypti. Fot. James Gathany, CDC / Wikimedia Commons

Postępowanie w przypadku podejrzenia zakażenia

W USA odnotowano już 400 przypadków zakażenia wirusem zika u kobiet w ciąży (50 stanów i dystrykt Columbia), dodatkowe 378 przypadków w terytoriach powierniczych USA. Choroba szerzy się też w licznych innych krajach, a ostatnio doniesiono o pierwszym przypadku zakażenia w Hiszpanii. Jej następstwa u dzieci zakażonych in utero (małogłowie i inne wady ośrodkowego układu nerwowego, poronienie, zgon wewnątrzmaciczny) budzą duży niepokój.

CDC biorąc pod uwagę dowody wskazujące na to, że RNA wirusa można wykryć u niektórych ciężarnych dłużej niż dotychczas sądzono (dotychczas rekomendowano wykonanie testów diagnostycznych w okresie 7 dni od wystąpienia objawów zakażenia), chce – wprowadzając nowe zalecenia – zwiększyć odsetek kobiet z ostatecznym rozpoznaniem choroby: zarówno u ciężarnych, u których wystąpiły objawy wskazujące na zakażenie wirusem, jak i u narażonych na infekcję, ale bez objawów choroby.

Do czynników ryzyka zakażenia zalicza się podróż do miejsc, w których występują przypadki choroby, lub zamieszkiwanie w tych regionach oraz niestosowanie barierowych środków antykoncepcyjnym w czasie kontaktów seksualnych z partnerem, który odwiedzał te regiony lub je zamieszkuje.

U objawowych ciężarnych (nagły początek gorączki, wysypka, bóle stawów, zapalenie spojówek) należy w okresie krótszym niż 2 tygodnie od wystąpienia symptomów zakażenia wykonać badanie rRT-PCR we krwi i moczu. U kobiet diagnozowanych później (2-12 tygodni) najpierw oznacza się swoiste przeciwciała klasy M (IgM), a w przypadku uzyskania wyniku dodatniego lub niejednoznacznego wykonuje się badanie rRT-PCR.

Natomiast postępowanie u kobiet bezobjawowych zależy od stopnia ryzyka zakażenia wirusem zika. Ciężarne mieszkające w regionach, w których nie występują przypadki aktywnej transmisji zakażenia, należy poddać badaniu rRT-PCR w okresie do 2 tygodni od chwili narażenia na zakażenie. Jeśli wynik badania jest ujemny, należy w okresie 2-12 tygodni od ekspozycji na wirusa oznaczyć test IgM. Ujemny wynik oznacza brak zakażenia, dodatni (lub niejednoznaczny) zaś oznacza konieczność wykonania dodatkowego testu PRNT (plaque reduction neutralization testing).

Kobietom w ciąży niezamieszkującym regionów, w których dochodzi do transmisji wirusa, w okresie 2-12 tygodni od możliwej ekspozycji należy oznaczyć we krwi IgM przeciwko wirusom zika i denga. Wynik ujemny oznacza brak zagrożenia, dodatni lub niejednoznaczny jest wskazaniem do wykonano badania rRT-PCR w tej samej próbce. Wynik dodatni potwierdza zakażenie, wynik ujemny skłania do wykonania PRNT.

U bezobjawowych ciężarnych, trwale narażonych na ryzyko zakażenia, należy rutynowo w I i II trymestrze wykonać badanie swoistych IgM, a w przypadku uzyskania wyniku dodatniego lub niejednoznacznego bezzwłocznie test rRT-PCR.

W zaleceniach CDC podano też zaktualizowane rekomendacje odnośnie do opieki nad ciężarną z potwierdzonym zakażeniem wirusa zika, w tym postępowanie diagnostyczne w ciąży (badanie ultrasonograficzne, amniopunkcja) oraz po porodzie (oznaczenie wirusa w krwi pępowinowej i noworodka, badanie płynu mózgowo-rdzeniowego w uzasadnionych przypadkach, badanie popłodu, w tym badanie immunohistochemiczne).

Zapobieganie transmisji wirusa drogą płciową

W USA odnotowano dotąd (do 20 czerwca 2016 r.) 15 przypadków transmisji wirusa droga płciową. W zaleceniach potencjalne zagrożenie transmisjom wirusa zdefiniowano jako kontakty seksualne bez zastosowania środków barierowych (męska lub kobieca prezerwatywa; inne środki w przypadku seksu oralnego) z osobą, która podróżowała w regiony aktywnej choroby lub tam mieszka.

Pary spodziewające się potomka powinny stale i we właściwy sposób stosować metody barierowe przez cały okres ciąży lub powstrzymać się w tym okresie od wszelkich kontaktów seksualnych.

W przypadku par nieplanujących dziecka zaleca się stałe i prawidłowe stosowanie metod barierowych lub abstynencję seksualną przez co najmniej 6 miesięcy, jeśli u mężczyzny potwierdzono zakażenie wirusem zika lub wystąpiły objawy świadczące o takim zakażeniu), albo przez co najmniej 8 tygodni, gdy zakażona została kobieta.

Zaleca się także stosowanie środków barierowych lub powstrzymanie się od kontaktów seksualnych przez co najmniej 8 tygodni przez pary, w przypadku których jeden z partnerów (bez objawów chorobowych) podróżował do regionów aktywnej transmisji wirusa.

W chwili obecnej nie rekomenduje się przeprowadzania testów w celu oceny ryzyka transmisji drogą płciowa, gdyż z powodu niedostatecznej wiedzy o długości i intensywności wysiewu wirusa zarówno u kobiet jak i u mężczyzn nie można określić przydatności takiego postępowania.