Rak płuca jest wciąż główną przyczyną zgonów z powodu nowotworów złośliwych zarówno wśród mężczyzn, jak i kobiet.
Artykuł zawiera aktualne zalecenia dotyczące następujących zagadnień: 1) chemioprewencja raka płuca; 2) badania przesiewowe w kierunku raka płuca; 3) diagnostyka patomorfologiczna w chirurgii raka płuca; 4) postępowanie z chorym z pojedynczym guzkiem w płucu; 5) wstępne rozpoznanie raka płuca; 6) wstępna ocena chorego na raka płuca: objawy podmiotowe i przedmiotowe, wyniki badań laboratoryjnych oraz zespoły paranowotworowe; 7) oena parametrów fizjologicznych u pacjentów z podejrzeniem raka płuca kwalifikowanych do wycięcia płuca; 8) neinwazyjne metody oceny stopnia zaawansowania niedrobnokomórkowego raka płuca; 9) inwazyjna ocena lokalnego zaawansowania raka płuca w śródpiersiu; 10) neoplazja śródnabłonkowa oskrzeli i wczesny rak oskrzeli głównych; 11) leczenie niedrobnokomórkowego raka płuca w poszczególnych stopniach zaawansowania; 12) sytuacje szczególne; 13) rak oskrzelikowo-pęcherzykowy; 14) drobnokomórkowy rak płuca; 15) metody medycyny komplementarnej i onkologia holistyczna w raku płuca; 16) monitorowanie i nadzór nad chorymi na raka płuca po leczeniu w zamyśle radykalnym; 17) opieka paliatywna nad chorymi na raka płuca; 18) konsultacje z zakresu opieki paliatywnej, ocena jakości życia i żałoba w opiece terminalnej nad chorymi na raka płuca.
Czwarta i ostatnia część cyklu opracowań najnowszych wytycznych GINA 2006 dotyczy zasad rozpoznawania astmy u dzieci. Kiedy podejrzewać astmę? Jakie choroby mogą się podobnie objawiać? Czy spirometria jest niezbędna do rozpoznania i rozpoczęcia leczenia astmy u dzieci? Czy i kiedy wykonywać pomiary szczytowego przepływu wydechowego (PEF)? Czy próba leczenia przeciwastmatycznego jest pomocna w rozpoznawaniu astmy u dzieci? Odpowiedzi na te, a także inne praktyczne pytania znajdzie Czytelnik w niniejszym opracowaniu.
III część opracowania GINA 2006 dotyczy leków stosowanych w leczeniu astmy u dzieci. Z artykułu Czytelnik dowie się, jakie są preferowane drogi podawania leków, jakie leki i w jakich dawkach zaleca się u dzieci w różnym wieku i z różną ciężkością astmy, oraz jakie są ich działania niepożądane. Szczególnie wartościowe jest zestawienie leków zarejestrowanych do leczenia astmy u dzieci w Polsce. W połączeniu z poprzednimi odcinkami artykuł ten stanowi doskonałe podręczne kompendium wiedzy, pozwalające podjąć optymalną decyzję terapeutyczną.
Przedstawiamy drugie opracowanie z cyklu poświęconego najnowszej wersji wytycznych GINA, tym razem poświęcone rozpoznawaniu i leczeniu zaostrzenia astmy u dzieci i młodzieży. Najważniejsze w leczeniu zaostrzenia astmy są: regularnie powtarzane inhalacje szybko działającego beta2-mimetyku, wczesne zastosowanie glikokortykosteroidu ogólnoustrojowo (najczęściej doustnie) oraz suplementacja tlenu (aby utrzymać SaO2 >95%). Ciężkie zaostrzenia astmy stanowią potencjalne zagrożenie życia, a ich leczenie wymaga ścisłego nadzoru, dlatego większość chorych z ciężkim zaostrzeniem należy leczyć na oddziałach intensywnej terapii. Chorzy z grupy ryzyka zgonu z powodu astmy również wymagają pilnej pomocy lekarskiej. Lżejsze zaostrzenia, definiowane jako zmniejszenie PEF o <20%, przebudzenia w nocy z powodu astmy i zwiększenie zużycia krótko działających beta2-mimetyków, zwykle można leczyć ambulatoryjnie. Oprócz objawów klinicznych duże znaczenie w ocenie ciężkości zaostrzenia oraz monitorowaniu skuteczności leczenia mają okresowe pomiary PEF (lub FEV1) oraz wysycenia hemoglobiny tlenem (pulsoksymetria).
Z powodu braku jednolitego postępowania w zapaleniu oskrzelików AAP opracowała wytyczne postępowania diagnostycznego i terapeutycznego. Zapalenie oskrzelików jest najczęstszym zakażeniem dolnych dróg oddechowych u niemowląt o etiologii wirusowej. W opracowaniu Czytelnik znajdzie dane dotyczące często stosowanych metod leczniczych i diagnostycznych. Okazuje się, że na podstawie aktualnie dostępnych danych nie zaleca się rutynowego stosowania ogólnych i wziewnych glikokortykosteroidów, leków rozszerzających oskrzela, rybawiryny, antybiotyków i fizjoterapii oddechowej. Przedstawiono także grupy dzieci, które mogą odnieść korzyść z profilaktycznego podawania paliwizumabu. Wytyczne podkreślają także, że przestrzeganie higieny, unikanie narażenia na dym tytoniowy i karmienie piersią mogą w dużym stopniu ograniczyć zachorowania.
Artykuł zawiera wybrane informacje z pełnej wersji Raportu GOLD 2006, istotne dla codziennej praktyki lekarskiej. Przedstawiono: 1) ogólną charakterystykę przewleklej obturacyjnej choroby płuc (POChP) – definicję, przebieg naturalny i klasyfikację oraz czynniki ryzyka zachorowania; 2) zasady oceny i monitorowania choroby; 3) zalecenia dotyczące ograniczenia czynników ryzyka, w tym zaprzestania palenia tytoniu; 4) zalecenia dotyczące leczenia stabilnej POChP; 5) zalecenia dotyczące leczenia zaostrzeń.
Artykuł zawiera wybrane informacje z pełnej wersji zaktualizowanych wytycznych GINA 2006 dotyczące wyłącznie leczenia astmy u dorosłych. Przedstawiono w nim nową klasyfikację astmy oraz poszczególne składowe programu leczenia:
1) wypracowanie partnerskiej relacji między pacjentem a lekarzem,
2) identyfikację i zmniejszenie narażenia na czynniki ryzyka;
3) ocenę kontroli astmy, stopniowane leczenie przewlekłe w celu jej osiągnięcia i monitorowanie;
4) leczenie zaostrzeń astmy;
5) odmienności postępowania w sytuacjach szczególnych, takich jak ciąża, operacje, współistnienie nieżytu nosa, zapalenia zatok przynosowych i polipów nosa, astma zawodowa, refluks żołądkowo-przełykowy oraz astma aspirynowa.
Przedstawiamy wybrane informacje dotyczące postępowania w astmie u dzieci i młodzieży opracowane na podstawie aktualizacji wytycznych GINA 2006. Autorzy opracowania skupili się na elementach zmienionych w stosunku do poprzedniej wersji wytycznych. Eksperci dokonali istotnej zmiany w zakresie postępowania z chorymi na astmę. Podkreśla się konieczność wypracowania partnerskiej relacji pomiędzy pacjentem (rodzicem) a lekarzem. Zmieniono zasady klasyfikacji ciężkości astmy oraz stopniowania intensywności leczenia. Zasady farmakoterapii w zależności od ciężkości astmy przedstawiono w postaci czytelnego schematu.
W artykule przedstawiono w skrócie wspólne stanowisko towarzystw pulmonologicznych (amerykańskiego i europejskiego) dotyczące rehabilitacji u chorych na choroby układu oddechowego. Omówiono: 1) przyczyny nietolerancji wysiłku w przewlekłej chorobie układu oddechowego, 2) trening fizyczny w celu poprawy tolerancji wysiłku, 3) programy ćwiczeń w POChP, 4) interwencje wspomagające, 5) skład ciała w przewlekłej chorobie płuc, 6) nauczanie chorych samodzielnego postępowania, 7) aspekty psychologiczne i społeczne.
W artykule przedstawiono w skrócie aktualne wytyczne Światowej Inicjatywy Zwalczania Astmy (GINA), opublikowane w październiku 2005 roku, w zakresie leczenia astmy u dorosłych.
Omówiono w nim:
- ogólne zasady stopniowanego leczenia astmy
- leki przeciwastmatyczne i ich miejsce w leczeniu astmy
- zasady leczenia zaostrzeń astmy w domu i w szpitalu.