Do badania USG jamy brzusznej zgłosiła się otyła 63-letnia kobieta, od wielu lat chorująca na nadciśnienie tętnicze i od 5 lat na cukrzycę typu 2. Od roku odczuwa ból podbrzusza prawego, niekiedy promieniujący do pachwiny, niezwiązany ze spożywaniem pokarmu. Z tego powodu pacjentkę skonsultował ginekolog, który w przedmiotowym badaniu dwuręcznym i ultrasonografii przezpochwowej nie znalazł zmian chorobowych w narządzie rodnym. Chirurg natomiast wysunął podejrzenie przepukliny pachwinowej prawostronnej, wykrył twardy niebolesny opór w podbrzuszu prawym i zlecił wykonanie USG. Wyniki badań biochemicznych krwi i moczu były prawidłowe, z wyjątkiem stężenia glukozy w osoczu na czczo, które wynosiło 6,8 mmol/l (122 mg/dl).
W USG jamy brzusznej stwierdzono cechy umiarkowanego stłuszczenia wątroby i otłuszczenia trzustki oraz pojedyncze torbiele korowe w nerkach o średnicy do 22 mm. W pachwinie prawej obecna była przepuklina pachwinowa skośna, tylko częściowo odprowadzana, zawierająca w worku tłuszcz wewnątrzbrzuszny. Ponadto w podbrzuszu prawym uwidoczniono zmianę hiperechogeniczną, niebolesną i niedającą się ucisnąć głowicą – obraz zmiany na przekroju poprzecznym (ryc. 1A) i strzałkowym (ryc. 2B).
Uwidoczniona zmiana to
A. guz wyrostka robaczkowego
B. guz jajnika
C. część kości miednicy
D. guz kątnicy
E. uwapniona masa w powłokach
Prawidłowa odpowiedź: C
Na dwóch przekrojach (ryc. 1 i 2) ujęto przednią część talerza prawej kości biodrowej. Potwierdza to rycina 2, na której na przekrojach poprzecznych widoczne są te same elementy talerza kości biodrowej prawej i lewej.
Ryc. 1
Ryc. 2
Za takim rozpoznaniem przemawia też porównanie przekroju strzałkowego tej części kości biodrowej ze schematem anatomicznym na rycinie 3.
Na rycinie tej talerz kości biodrowy jest ujęty w projekcji bocznej, a czarna strzałka wskazuje kolec biodrowy przedni górny, którego kształt jest podobny do obrazu na rycinie 1B. Z omyłkowym uznaniem talerza kości biodrowej za twór patologiczny w podbrzuszu spotkałem się kilkakrotnie i zawsze dotyczyło ono otyłych kobiet, u których powłoki brzuszne sięgają bardziej na zewnątrz, przez co pozornie lokalizują talerz biodrowy bardziej przyśrodkowo. W razie wątpliwości zawsze należy się posłużyć badaniem porównawczym, tak jak to przedstawiono w omawianym przypadku. Niekiedy jednak można spotkać osoby, które będą lokalizowały w tej okolicy ból, co będzie wymagało bardziej wnikliwej oceny USG. Mogą
się tu umiejscawiać różne procesy patologiczne, z nowotworami włącznie (szczególnie przerzuty raków płuca, nerki, sutka i gruczołu krokowego). Na rycinie 4 strzałka wskazuje małe ognisko przerzutowe raka sutka w przednim odcinku grzebienia biodrowego.
Ryc. 3 i 4
Niekiedy w tej okolicy umiejscawia się ból związany z entezopatią. Przykładem tego jest rycina 5, na której na dwóch przekrojach widoczne jest nieregularne kostnienie bliższego przyczepu mięśnia krawieckiego prawego (strzałki) u 56-letniego chorego na reumatoidalne zapalenie stawów.
Ryc. 5
U sportowców, zwłaszcza sprinterów, może dojść do oderwania kolca biodrowego przedniego górnego lub uszkodzenia (łącznie z oderwaniem) bliższego przyczepu mięśnia krawieckiego, albo oderwania kolca biodrowego przedniego dolnego lub uszkodzenia bliższego przyczepu mięśnia prostego uda. Przy podejrzeniu takich zmian należy się posłużyć głowicą liniową o większej częstotliwości (6–12 MHz). Na rycinie 6 widoczne jest pourazowe zgrubienie przyczepu mięśnia krawieckiego do kolca biodrowego przedniego górnego, natomiast rycina 7 pokazuje wyraźne cechy entezopatii w miejscu przyczepu ścięgna mięśnia prostego uda do kolca biodrowego przedniego dolnego prawego u 18-letniego piłkarza.
Ryc. 6
Ryc. 7
