Jak cytować: Adlhoch C., Baka A., Cenciarelli O., Penttinen P., Palm D., Plachouras B., Robesyn E., Spiteri G., Suetens C., Zucs P.: Zalecenia w zakresie zdrowia publicznego w Unii Europejskiej dotyczące postępowania z osobami (w tym z pracownikami ochrony zdrowia), które miały kontakt z zakażonymi wirusem powodującym COVID-19. Med. Prakt., 2020; 3: nn–nn
Tłumaczył lek. Wojciech Strojny
Skróty: COVID-19 (coronavirus disease) – choroba wywołana przez wirusa SARS-CoV-2, EOG – Europejski Obszar Gospodarczy, SARS-CoV-2
(severe acute respiratory syndrome coronavirus 2) – koronawirus zespołu ostrej niewydolnościej oddechowej 2, UE – Unia Europejska, WHO
(World Health Organization) – Światowa Organizacja Zdrowia
Od Redakcji: Używane w oryginalnym dokumencie określenie „COVID-19 case” („przypadek
COVID-19”) dotyczy definicji przypadku
na potrzeby nadzoru sanitarno-epidemiologicznego.
Zalecenia odnoszą się do sytuacji kontaktu z osobami, u których potwierdzono zakażenie
wirusem SARS-CoV-2, niezależnie od tego, czy
wystąpiły objawy chorobowe COVID-19. W tekście
niniejszego przekładu dokumentu na język polski
takie osoby określa się jako osoby zakażone wirusem
powodującym COVID-19.
© European Centre for Disease Prevention and Control, Stockholm, 2020
Wprowadzenie
Z uwagi na szybko zmieniającą się sytuację epidemiologiczną związaną z nowym koronawirusem i epidemią COVID-19 państwa członkowskie Unii Europejskiej (UE) dokonują nie tylko przeglądu postępowania w razie zachorowania, ale także postępowania z osobami, które kontaktowały się z osobami z COVID-19 (zwanymi dalej „osobami z kontaktu”). Niniejszy dokument można stosować razem z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) dotyczącymi postępowania w warunkach domowych z osobami z podejrzeniem zakażenia koronawirusem SARS-CoV-2, które zgłaszają się z lekkimi objawami zakażenia, oraz postępowania z osobami z kontaktu.1
Zakres dokumentu
Celem niniejszego dokumentu jest zapewnienie organom odpowiedzialnym za zdrowie publiczne w państwach Unii Europejskiej/Europejskiego Obszaru Gospodarczego (UE/EOG) wskazówek dotyczących postępowania z osobami (w tym z pracownikami ochrony zdrowia), które miały kontakt z przypadkami COVID-19.
Grupa docelowa
Profesjonaliści w dziedzinie zdrowia publicznego i osoby wykonujące zawody medyczne w państwach członkowskich UE/EOG.
Cel postępowania z osobami z kontaktu
Celem postępowania z osobami z kontaktu z przypadkiem
COVID-19 jest:
1) zidentyfikowanie osób z kontaktu, u których
występują objawy, tak szybko jak to możliwe, w celu ich izolacji i leczenia
2) ułatwienie szybkiej diagnostyki laboratoryjnej.
Definicja osoby z kontaktu
Osoba z kontaktu z przypadkiem COVID-19 to osoba, u której aktualnie nie występują objawy, a która kontaktowała się (na pewno lub prawdopodobnie) z osobą zakażoną wirusem powodującym COVID-19. Ryzyko zakażenia zależy od stopnia narażenia, co z kolei stanowi podstawę wyboru rodzaju monitorowania. Ustalenie stopnia narażenia może być trudne i wymaga zebrania wywiadu od osoby z zakażeniem.1. Narażenie dużego ryzyka (kontakt bliski*):
1) osoba mieszkająca w tym samym gospodarstwie domowym co osoba zakażona wirusem powodującym COVID-19
2) osoba, która miała bezpośredni fizyczny kontakt z osobą zakażoną wirusem powodującym COVID-19 (np. przez uścisk ręki)
3) osoba, która miała bezpośredni kontakt bez środków ochronnych z zakaźnymi wydzielinami osoby zakażonej wirusem powodującym COVID-19 (np. kontakt z plwociną osoby kaszlącej lub dotykanie gołymi rękami używanych przez taką osobę chusteczek higienicznych)
4) osoba, która miała kontakt twarzą w twarz z osobą zakażoną wirusem powodującym COVID-19 w odległości ≤2 metrów,2 a kontakt trwał >15 minut
5) osoba, która pozostawała w zamkniętym pomieszczeniu (np. w klasie w szkole, pokoju spotkań, poczekalni w szpitalu itp.) z osobą zakażoną wirusem powodującym COVID-19 przez ≥15 minut i w odległości <2 metrów
6) pracownik ochrony zdrowia lub inna osoba sprawująca bezpośrednio opiekę nad osobą zakażoną wirusem powodującym COVID-19 lub pracownik laboratorium, który wykonywał czynności z próbkami pobranymi od osoby zakażonej wirusem powodującym COVID-19 bez stosowania zalecanych środków ochrony osobistej lub jeśli istnieje ryzyko ich nieprawidłowego zastosowania3
7) osoba, która podróżowała w samolocie, siedząc w odległości do 2 miejsc (w każdym kierunku) od osoby zakażonej wirusem powodującym COVID-19, osoba wspólnie podróżująca lub sprawująca opiekę nad osobą zakażoną wirusem powodującym COVID-19, lub członkowie personelu pokładowego obsługujący przedział kabiny pasażerskiej samolotu, w którym siedziała osoba zakażona wirusem powodującym COVID-194 (jeżeli ciężkość objawów lub przemieszczanie się takiej osoby wskazują na większe narażenie, za osoby z bliskiego kontaktu można uznać wszystkich pasażerów podróżujących w danym przedziale kabiny pasażerskiej samolotu lub w całym samolocie).
* Na podstawie: Global Surveillance for human infection with coronavirus disease (COVID- -2019) – Interim guidance. Available from: https://www.who.int/publications-detail/global -surveillance-for-human-infection-with-novel-coronavirus-(2019-ncov)
2. Narażenie małego ryzyka (kontakt
przygodny):
1) osoba, która pozostawała w zamkniętym pomieszczeniu z osobą zakażoną wirusem powodującym
COVID-19 przez <15 minut i w odległości
>2 metrów
2) osoba, która miała kontakt twarzą w twarz z osobą zakażoną wirusem powodującym
COVID-19 przez <15 minut i w odległości
<2 metrów
3) osoba, która podróżowała wspólnie z osobą
zakażoną wirusem powodującym COVID-19 w jakimkolwiek środku transportu.
Dłuższy kontakt zwiększa ryzyko przeniesienia
zakażenia. Wartość graniczną 15 minut wybrano arbitralnie
do celów praktycznych. Na podstawie indywidualnej
oceny ryzyka władze odpowiedzialne
za zdrowie publiczne mogą rozważyć rozszerzenie
zakresu śledzenia kontaktów i odpowiedniego postępowania
na osoby, które miały krótszy kontakt z przypadkiem COVID-19.
3. Pracownicy ochrony zdrowia
Pracownicy ochrony zdrowia sprawujący opiekę
nad pacjentami zakażonymi wirusem powodującym
COVID-19 w szpitalach na terenie UE/EOG
powinni być rejestrowani i monitorowani zgodnie z zasadami i procedurami w zakresie badań pracowniczych
obowiązującymi w państwie, w którym
pracują. Z uwagi na duże ryzyko przeniesienia zakażenia w jednostkach ochrony zdrowia i zgodnie z zaleceniami wydanymi przez inne instytucje10
proponuje się następujące zasady postępowania w przypadku pracowników ochrony zdrowia.
Kontakt bez zabezpieczenia (narażenie
dużego ryzyka):
1) czynne monitorowanie przez 14 dni
oraz
2) zawieszenie w wykonywaniu pracy przez 14 dni
po ostatnim narażeniu.
Kontakt z zabezpieczeniem z zastosowaniem
zalecanych środków ochrony osobistej:
1) samodzielne monitorowanie i samodzielna izolacja w razie wystąpienia objawów ze strony
układu oddechowego
2) bez zawieszenia w wykonywaniu pracy.