Od redakcji
Szanowni Państwo, w cyklu "Etyka w czasach pandemii" chcemy prezentować różne punkty widzenia aspektów etycznych w czasach pandemii. W związku z emocjami, jakie pojawiły się pod jednym z felietonów (zawierającym kontrowersyjne tezy) dr. Zielonki, chcieliśmy przyspieszyć szerszą dyskusję na temat etyki w obecnej sytuacji. Czy w czasie niedoboru środków ochrony, błędów organizacyjnych i skierowań do pracy powinniśmy kierować się KEL? Czekamy na Państwa listy covid19@mp.pl. Najciekawsze opublikujemy w tej rubryce.
Wydaje się oczywiste, że prawne aspekty dotyczące zwalczania zakażenia koronawirusem są dokładnie spisane i powszechnie znane, szczególnie odpowiednim instytucjom czy grupom zawodowym. Nie można bowiem w tak trudnym czasie zastanawiać się, jak postąpić zgodnie z prawem, a jego nieznajomość może mieć przykre konsekwencje. Dla środowisk medycznych logiczne jest stosowanie się do zapisów Ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. 2008 Nr 234 poz. 1570), kilkakrotnie nowelizowanej. Ustawy ta stwierdza jednak, że regulacje w niej zawarte obejmują wyłącznie postępowanie w chorobach zakaźnych wymienionych na liście, która jest częścią ustawy i zawiera 59 chorób (w dalszych nowelizacjach dwie z nich zostały uchylone z pozostawieniem jednak numerów pierwotnie im przynależnych). Na liście chorób zakaźnych nie znalazł się COVID-19, gdyż jest to nowa jednostka chorobowa nieznana w chwili powstawania listy. Pozycję 58 zajmują zespoły ciężkiej ostrej niewydolności oddechowej (SARI) lub innej niewydolności narządowej o etiologii infekcyjnej lub nieustalonej. Nie można zatem automatycznie podciągnąć wszystkich chorych na COVID-19 pod Ustawę o zapobieganiu i zwalczaniu chorób zakaźnych, gdyż tylko przypadki przebiegające z niewydolnością oddechową spełniają ustawowe wymogi. Dopisanie COVID-19 do listy chorób zakaźnych wymaga nowelizacji Ustawy przez sejm, zatwierdzenia przez senat i podpisania przez prezydenta. Minister zdrowia skorzystał z uprawnienia, jakie nadała mu ustawa o chorobach zakaźnych w art. 3 ust. 2 i w dniu 27 lutego 2020 r. wydał rozporządzenie, które objęło zakażenie koronawirusem SARS-CoV-2 przepisami o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Ponadto weszła w życie Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. W ustawie tej niewiele miejsca poświęcono medycznym aspektom epidemii, ale znalazł się w niej zapis, że w zakresie nieregulowanym w niniejszej ustawie stosuje się ustawę z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych, co ustawowo zatwierdza stosowanie w przypadkach zakażenia koronawirusem przepisów z ustawy o chorobach zakaźnych, określających obowiązki chorych i zdrowych osób, lekarzy oraz placówki służby zdrowia, a także służb sanitarnych.
Rozdział 8 Ustawy o chorobach zakaźnych dotyczy zasad postępowania w razie stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii. Ogłasza i odwołuje je wojewoda na terenie województwa lub minister zdrowia na wniosek Głównego Inspektora Sanitarnego, jeśli przekraczają one obszar jednego województwa. Na podstawie tej ustawy, jak również specustawy dotyczącej COVID-19, ograniczono przemieszczanie się obywateli, funkcjonowanie instytucji, zakładów pracy i szkół, zakazano widowisk i zgromadzeń, nałożono obowiązki sanitarne w zakładach usługowych czy handlowych. Zapisy w tym rozdziale umożliwiły nałożenie obowiązku kwarantanny, poddanie badaniom lekarskim osób z kontaktu lub z objawami, zastosowanie środków profilaktycznych, sięgnięcie do rezerw strategicznych Agencji Rezerw Materiałowych, czy skierowanie przez wojewodę lekarzy i pielęgniarek do pracy przy zwalczaniu epidemii we wskazanych miejscach. Warto przeczytać jakie prawa i obowiązki się z tym wiążą, kto zwolniony jest z tych obowiązków i jakie mogą być konsekwencje niewykonania nakazu doręczanego przez policję?
