Choroby zębów i jamy ustnej są częstsze u osób z cukrzycą, dlatego stomatolodzy mogą pomóc w wykrywaniu tego schorzenia u pacjentów, którzy nie mają świadomości swojej choroby – ocenia prof. Leszek Czupryniak.
Prof. Leszek Czupryniak. Fot. arch. wł.
Prof. Czupryniak z Kliniki Chorób Wewnętrznych i Diabetologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego jest ambasadorem kampanii Koalicja Stomatologiczno-Diabetologiczna prowadzonej pod patronatem Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego (PTD). Jej założeniem jest przebadanie do końca br. pod kątem cukrzycy 50 tys. pacjentów gabinetów dentystycznych.
"W ośmiu ośrodkach w Polsce przeprowadziliśmy kilka lat temu akcję, w ramach której przebadaliśmy stomatologicznie 2,5 tys. osób z cukrzycą. Okazało się, że diabetycy mają znacznie mniej zębów niż odpowiednio dobrana grupa kontrolna pacjentów bez tej choroby. Osoby w wieku 60-70 lat powinny mieć co najmniej dziesięć własnych zębów - bardzo mało naszych chorych spełniało to kryterium" - mówi PAP prof. Czupryniak.
Zbadano, że zmiany chorobowe w jamie ustnej - m.in. próchnica czy stany zapalne dziąseł - u pacjentów z cukrzycą występują częściej i postępują szybciej. Trudniejsze są także procesy gojenia - zwiększa się skłonność do zakażeń i zmian ropnych. Ze współpracy diabetologów z dentystami zrodził się pomysł na wykorzystanie wizyty pacjenta w gabinecie dentystycznym do wczesnego wykrywania cukrzycy.
"Dla dentystów biorących udział w programie mamy opracowany prosty protokół; podejrzenie cukrzycy sugeruje nie tylko stan jamy ustnej, ale także współistniejąca nadwaga czy otyłość, wiek powyżej 45 lat, cukrzyca stwierdzona w najbliższej rodzinie. Jeżeli choć jeden z tych czynników ma miejsce, pacjent kwalifikuje się do oznaczenia glikemii" - wyjaśnia prof. Czupryniak.
Swój udział w projekcie zgłosiło do tej pory ok. 500 stomatologów z różnych ośrodków w kraju. Każdy z nich otrzymał 20 skierowań dla pacjentów na bezpłatne badanie poziomu glukozy we krwi.
Według prof. Czupryniaka, lekarze - również stomatolodzy - powinni unikać skupiania się jedynie na schorzeniach, które należą do ich specjalizacji i ignorowania objawów innych chorób. "Dentyści znakomicie o tym wiedzą, bo już współpracują np. z kardiologami. Powstało wiele prac poświęconych stanowi uzębienia u pacjentów z chorobą wieńcową. Nie chodzi nam o to, by stomatolodzy zastępowali lekarzy rodzinnych, a jedynie sugerowali pacjentom wykonanie diagnostyki" - dodaje diabetolog.
Cukrzyca jest drugą - po nadciśnieniu tętniczym - najczęstszą chorobą przewlekłą w Polsce. Dotyka ponad 3 mln osób; u kolejnych 3 mln występuje nietolerancja glukozy, która jest określana jako stan przedcukrzycowy. Tylko milion chorych jest leczonych; pozostali pozostają niezdiagnozowani, przede wszystkim dlatego, że w większości przypadków przez wiele miesięcy, a nawet lat, choroba może nie dawać objawów klinicznych.
„Nierozpoznawalność cukrzycy jest powszechnym problemem. W krajach, które mogą pochwalić się najlepszymi wynikami, aż 25 proc. przypadków cukrzycy pozostaje nierozpoznana. Dzieje się tak mimo bardzo dobrej podstawowej opieki zdrowotnej i systemu badań. Choroba jest coraz częstsza, dotyczy coraz młodszych ludzi i przez dłuższy czas nie daje absolutnie żadnych objawów" - zaznacza prof. Czupryniak.
Przewlekła hiperglikemia, która charakteryzuje cukrzycę, powoduje uszkodzenie naczyń krwionośnych odżywiających wiele narządach, m.in. serce, mózg, oczy, nerki; niszczy nerwy obwodowe, powodując zaburzenia czucia w nogach, co może doprowadzić do amputacji.
Cukrzyca bardzo często jest wykrywana w stadium zaawansowanym, u pacjentów, którzy doznali zawału serca, udaru mózgu, ropowicy stopy. Wielu tych powikłań można byłoby uniknąć, gdyby choroba pacjenta została wcześnie rozpoznana i była leczona.
Koalicja Diabetologiczno-Stomatologiczna jest kontynuacją projektu Koalicja wczesnego wykrywania cukrzycy zainicjowanego przez PTD w 2014 r., którego celem było zwrócenie uwagi na problem zbyt późnego i zbyt rzadkiego rozpoznawania cukrzycy w Polsce.
Wzięło w nim udział ponad 500 lekarzy POZ, którzy pod kątem cukrzycy przebadali blisko 22 tys. osób. U 36 proc. z nich rozpoznano po raz pierwszy stan przedcukrzycowy, a u 12 proc. - cukrzycę.
