×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Kwasica ketonowa

Co to jest kwasica ketonowa i jakie są jej przyczyny?

Kwasica to zaburzenie równowagi kwasowo-zasadowej organizmu. O kwasicy mówimy, gdy pH krwi ma wartość poniżej 7,35. Kwasica ketonowa jest jednym z groźnych powikłań cukrzycy, dla którego poza zmniejszeniem pH krwi charakterystyczna jest obecność tzw. ciał ketonowych w moczu. Do rozwoju kwasicy ketonowej dochodzi, gdy w organizmie występuje znaczny i nagły niedobór insuliny. Insulina jest hormonem produkowanym przez trzustkę. Jej głównym działaniem jest zmniejszanie stężenia glukozy we krwi, bierze ona także udział w procesach przemian białek i tłuszczów. W razie nagłego niedoboru insuliny stężenie glukozy we krwi znacznie wzrasta i dochodzi do szeregu niekorzystnych przemian białek i tłuszczów. W konsekwencji występują odwodnienie oraz zaburzenia elektrolitowe.

Kwasica ketonowa może być pierwszym objawem dotychczas nierozpoznanej cukrzycy, zwykle typu 1 (czyli takiej, którą bezwzględnie należy leczyć insuliną). Kwasica ketonowa występuje także u osób już leczonych z powodu cukrzycy. Powodami jej wystąpienia mogą być:

  • zaprzestanie stosowania insuliny (np. w przypadku głodzenia czy wymiotów),
  • nieprawidłowe stosowanie insuliny,
  • ciężkie zakażenia (bakteryjne, wirusowe lub grzybicze),
  • zawał serca,
  • udar mózgu,
  • zapalenie trzustki,
  • nadużywanie alkoholu,
  • ciąża,
  • inne ostre stany chorobowe, które zwiększają zapotrzebowanie na insulinę.

Jak często występuje kwasica ketonowa?

Kwasica ketonowa może wystąpić w przebiegu każdego typu cukrzycy, w sytuacjach zwiększonego zapotrzebowania na insulinę. Należy ją traktować jako stan zagrożenia życia.

Należy pamiętać jednak, że nie każde zwiększenie stężenia glukozy we krwi prowadzi do kwasicy ketonowej.

Jak się objawia kwasica ketonowa?

Pacjenci, u których rozwinęła się kwasica ketonowa, mogą mieć wiele objawów, m.in.:

Może także dojść do zaburzeń świadomości, a nawet do śpiączki.

Lekarz badając pacjenta z kwasicą ketonową, może stwierdzić charakterystyczny zapach acetonu z ust, cechy odwodnienia, niskie ciśnienie tętnicze, przyspieszenie akcji serca, zaburzenia oddychania (tzw. oddech kwasiczy – najpierw przyspieszony i głęboki, a później płytki), wzmożone napięcie podczas badania brzucha oraz zaburzenia neurologiczne.

Co robić w przypadku wystąpienia objawów kwasicy ketonowej?

Kwasica ketonowa jest stanem zagrożenia życia. Dlatego też każda osoba, która choruje na cukrzycę w przypadku wystąpienia nasilonych, niepokojących objawów oraz po potwierdzeniu dużego stężenia glukozy we krwi, powinna pilnie wezwać pogotowie ratunkowe lub zgłosić się do szpitala.

W jaki sposób lekarz ustala rozpoznanie kwasicy ketonowej?

Lekarz może podejrzewać kwasicę ketonową w przypadku dużego stężenia glukozy we krwi (glikemii) i występowania typowych objawów, które podaje pacjent, a także na podstawie objawów, które lekarz może zaobserwować podczas badania. O kwasicy ketonowej świadczy stężenie glukozy we krwi > 250 mg/dl (13,9mmol/l), pH krwi poniżej 7,35 potwierdzone w gazometrii krwi tętniczej lub włośniczkowej oraz obecność ciał ketonowych w badaniu moczu.

Jakie są metody leczenia kwasicy ketonowej?

Kwasica ketonowa zwykle wymaga leczenia szpitalnego. W leczeniu stosuje się nawodnienie dożylne (podawanie „kroplówek”) oraz insulinę, zazwyczaj najpierw we wlewie dożylnym, a następnie we wstrzyknięciach podskórnych. Bardzo istotne jest leczenie chorób towarzyszących (np. infekcje, choroby przewodu pokarmowego, ostre zespoły wieńcowe), które mogły się przyczynić do wystąpienia kwasicy ketonowej. Po wyprowadzeniu pacjenta z ostrego stanu lekarz analizuje dotychczasowy schemat leczenia cukrzycy oraz koryguje ewentualne błędy w dawkowaniu i sposobie podawania insuliny.

Czy możliwe jest całkowite wyleczenie kwasicy ketonowej?

Zazwyczaj wdrożenie odpowiedniego leczenia kwasicy ketonowej prowadzi do normalizacji stężenia glukozy we krwi oraz wyrównania zaburzeń wodno-elektrolitowych i kwasowo-zasadowych. Należy jednak pamiętać, że jest to stan bezpośredniego zagrożenia życia.

Co trzeba robić po zakończeniu leczenia kwasicy ketonowej?

Po zakończeniu leczenia należy dokładnie omówić z lekarzem dalsze leczenie, czyli zasady diety cukrzycowej oraz prawidłową technikę podawania i dawkowania insuliny. Należy regularnie chodzić na kontrole do Poradni Diabetologicznej. O częstości badań oraz wizyt kontrolnych decyduje lekarz prowadzący.

Co robić, aby uniknąć wystąpienia kwasicy ketonowej?

Pacjent chory na cukrzycę musi mieć świadomość, że w przebiegu infekcji lub innej ostrej choroby jest zagrożony powikłaniami cukrzycy, m.in. wystąpieniem kwasicy ketonowej. Należy wówczas częściej kontrolować stężenie glukozy we krwi, modyfikować dotychczasowe dawkowanie insuliny oraz dbać o prawidłowe nawodnienie. W aptekach dostępne są specjalne testy paskowe, które umożliwiają pomiar acetonu (ciał ketonowych) w moczu. Pozwala to na wczesne wychwycenie niekorzystnych przemian metabolicznych oraz szybsze zgłoszenie się do lekarza.

18.02.2020
Wybrane treści dla Ciebie
  • Makulopatia cukrzycowa
  • Dieta cukrzycowa
  • Cukrzyca typu 2
  • Cukrzyca ciążowa – rozpoznanie, normy, skutki, poród, leczenie
  • Cukrzyca u kobiet w ciąży
  • Cukrzyce wtórne
  • Cukrzyca typu 1
  • Zmiany w układzie ruchu związane z cukrzycą
  • Zespół hiperglikemiczno-hiperosmolalny
  • Niedocukrzenie (hipoglikemia)
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta