Opracowała: lek. Karina Polak
Skróty: ŁZS – łuszczycowe zapalenie stawów, HZ – herpes zoster, półpasiec, OR – odds ratio, iloraz szans; 95%CI – 95% confidence interval, przedział ufności; TNF-α – tumor necrosis factor α, czynnik martwicy nowotworów α
Leczenie biologiczne zajmuje ważne miejsce w terapii łuszczycy i łuszczycowego zapalenia stawów. Opublikowane dotychczas prace zawierały sprzeczne doniesienia dotyczące wpływu terapii na zwiększenie ryzyka występowania półpaśca. Celem badaczy była ocena związku między stosowaniem poszczególnych leków biologicznych u pacjentów z łuszczycą i ŁZS a występowaniem choroby wirusowej.
W tym celu przeprowadzono wyszukiwanie w bazach PubMed, Embase oraz Web of Science, obejmujące artykuły opublikowane do 9 października 2020 r., wedug słów kluczowych: „adalimumab”, „etanercept”, „infliximab”, „golimumab”, „alefacept”, “efalizumab,” “rituximab,” “ustekinumab,” “ixekizumab,” “sekukinumab,” “brodalumab,” “guselkumab”, „leczenie biologiczne” oraz „półpasiec”, „HZ”, a także „łuszczyca” lub „łuszczycowe zapalenie stawów”. W przeglądzie uwzględniono wyłącznie artykuły dotyczące badań kliniczno-kontrolnych lub przekrojowych. Po zastosowaniu odpowiednich kryteriów włączenia i wyłączenia, ostatecznie spośród 2170 wyników wyszukiwania do przeglądu zakwalifikowano 9 badań, obejmujących łącznie 156 992 osoby. Tylko 1 badanie dotyczyło pacjentów z łuszczycowym zapaleniem stawów. Do analizy statystycznej użyto oprogramowania Stat (wersja 12.0).
Wykazano, że u pacjentów leczonych lekami biologicznymi ryzyko występowania półpaśca było zwiększone względem osób stosujących inne rodzaje terapii systemowych (OR: 1,48; 95% CI: 1,18–1,86; I2=0%) oraz pozostałe metody leczenia (OR: 1,32; 95% CI: 1,02–1,71; I2 = 0%). Dodatkowo zaobserwowano, że największe ryzyko występuje o osób przyjmujących leki z grupy inhibitorów TNF-α. Analiza w podgrupach wykazała, że ryzyko wystąpienia półpaśca zwiększają płeć żeńska oraz wiek ≤50. roku życia.
| Ryzyko występowania półpaśca w zależności od stosowanego leku biologicznego* | ||
|---|---|---|
| Nazwa leku | OR | 95% CI |
| infliksymab | 2,43 | 1,31–4,50 |
| etanercept | 1,65 | 1,07–2,56 |
| adalimumab | 1,21 | 0,64–2,30 |
| ustekinumab | 2,20 | 0,89–5,44 |
| alefacept | 1,46 | 0,20– 10,47 |
| efalizumab | 1,58 | 0,22–11,34 |
| *I2 dla wszystkich leków wynosi 0% | ||
Wnioski
- Stosowanie leków biologicznych, zwłaszcza z grupy inhibitorów TNF-α, może zwiększać ryzyko występowania półpaśca u pacjentów z łuszczycą lub łuszczycowym zapaleniem stawów.
- Do czynników ryzyka występowania półpaśca u pacjentów w trakcie terapii lekami biologicznymi zalicza się płeć żeńską i wiek poniżej 50. roku życia.
