Pełna treść artykułu jest dostępna w publikacji: Medycyna Praktyczna Ginekologia i Położnictwo 2011/4
KOMENTARZ
płk rez. dr n. med. Krzysztof KowalczukKierownik Zakładu Szkolenia i Treningu Lotniczo-Lekarskiego Wojskowego Instytutu Medycyny Lotniczej w Warszawie;
mazowiecki konsultant wojewódzki w dziedzinie medycyny transportu
W warunkach typowego lotu (nie w sytuacji awaryjnej) niedotlenienie wysokościowe nie stanowi zagrożenia dla zdrowych pasażerów. W zależności od warunków technicznych (typ samolotu, pułap lotu) oraz operacyjnych (długotrwałość lotu, przewidywane międzylądowania) kabina utrzymuje się na wysokości 2000–2200 m n.p.m. Nawet najwyższy pułap ciśnieniowania dopuszczalny przepisami lotniczymi wynoszący 8000 stóp (nieco poniżej 2500 m n.p.m.) znajduje się w strefie pełnej kompensacji fizjologicznej. Oznacza to, że dzięki uruchomieniu mechanizmów kompensacyjnych (np. zwiększenie wentylacji, przepływu płucnego i innych parametrów) nie dochodzi do zmniejszenia saturacji hemoglobiny tlenem. W związku z tym nie można się zgodzić z autorami w kwestii istnienia ryzyka hipoksji hipobarycznej. Daleko większym zagrożeniem w praktyce lotniczo-lekarskiej jest ryzyko powstawania zakrzepów.
Długotrwałe unieruchomienie podczas dalekodystansowych podróży lotniczych może budzić obawy o wystąpienie choroby zakrzepowo-zatorowej, zwłaszcza jeżeli weźmie się pod uwagę współistniejące czynniki ryzyka – zwiększoną krzepliwość krwi u ciężarnych, odwodnienie spowodowane długotrwałym oddychaniem powietrzem o niskiej wilgotności czy spożycie alkoholu. W związku z tym ciężarnym planującym dłuższą podróż lotniczą należy zalecać dbanie o prawidłowe nawodnienie, gimnastykę i częste opuszczanie miejsca, choćby w celu wykonania kilku kroków. Pożądane jest również luźne, nieuciskające kończyn dolnych ubranie oraz zdejmowanie obuwia podczas siedzenia. W przypadkach ciężarnych szczególnie narażonych na tego rodzaju powikłania (zakrzepica żylna w wywiadzie, obecność żylaków) należy rozważyć podanie frakcjonowanej heparyny drobnocząsteczkowej. Natężenie promieniowania kosmicznego ściśle wiąże się z wysokością lotu i szerokością geograficzną (jest największe w trakcie lotów nad biegunami). Najwyższe wartości notowano podczas lotów samolotami Concorde ze względu na ich trasy i wysokość lotu zdecydowanie większą niż w przypadku samolotów szerokokadłubowych. Dla ciężarnych podróżujących okazjonalnie czynnik ten wydaje się mało istotny. Powinien być jednak brany pod uwagę w przypadku narażenia zawodowego, choć ze względu na stochastyczny charakter ewentualnych uszkodzeń płodu powodowanych przez promieniowanie jonizujące bardzo trudno dokonać oszacowania tego zagrożenia w sposób statystyczny.
