Czy chorych na sarkoidozę szczepić przeciwko grypie i pneumokokom?

Data utworzenia:  25.11.2013
Aktualizacja: 15.05.2015
dr med. Ernest Kuchar
Katedra i Klinika Pediatrii i Chorób Infekcyjnych Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu

Czy chorym na sarkoidozę w wieku 40 lat i więcej proponować coroczne szczepienie na grypę oraz jednorazowo przeciwko pneumokokom szczepionką skoniugowaną a potem polisacharydową? Czy szczepienie szczepionką polisacharydową powtarzać po 5 latach?

Coroczne szczepienie przeciwko grypie jest zalecane przez Advisory Committtee on Immunization Practices (ACIP) wszystkim osobom po ukończeniu 6 miesięcy życia, zatem tym bardziej przewlekle chorym na sarkoidozę, chorobę ogólnoustrojową, która zwykle zajmuje płuca i wymaga leczenia immunosupresyjnego (glikokortykosteroidy, metrotreksat). Podobne polski Program Szczepień Ochronnych zaleca to szczepienie osobom przewlekle chorym oraz w stanach obniżonej odporności.

W przebiegu sarkoidozy zajęty może być prawie każdy narząd, chociaż zmiany najczęściej pojawiają się w węzłach chłonnych i płucach. Szczepienia przeciwko grypie są zalecane pacjentom z przewlekłymi chorobami płuc oraz chorym z obniżoną odpornością. Niestety brakuje szczegółowych badań na temat szczepień przeciwko grypie i pneumokokom w przebiegu sarkoidozy. W jedynym badaniu dotyczącym tego zagadnienia, jakie znalazłem, wykazano, że szczepionka przeciwko grypie była dobrze tolerowana i immunogenna. Nie mniej należy pamiętać, że chorzy leczeni immunosupresyjne, generalnie mogą słabo odpowiadać na szczepienie. W toku jest duże badanie „Efficacy and Safety of Influenza Vaccine During Sarcoidosis (SARCOVAC)”, na którego wyniki musimy poczekać.

Co do szczepień przeciwko pneumokokom, to najbardziej powszechnym wskazaniem do ich stasowania jest wiek. Zgodnie z aktualnymi zaleceniami ACIP wszystkie osoby po 65. roku życia, w tym osoby zdrowe, powinny być szczepienie za pomocą polisacharydowej szczepionki pneumokokowej (PPSV-23). Wiadomo, że nowsze szczepionki skoniugowane są lepsze: wyzwalają silniejszą odpowiedź immunologiczną związaną z komórkami T oraz indukują powstawanie odporności śluzówkowej i komórek pamięci. Z tego powodu pacjentom >19. roku życia z obniżoną odpornością ACIP zaleca szczepienia przeciwko pneumokokom za pomocą szczepionki skoniugowanej PCV-13 i następnie podanie szczepionki polisacharydowej PPPV-23 (po co najmniej 8 tygodniach).

Jak rozumiem, zdecydowaną większość chorych na sarkoidozę można uznać za pacjentów z przewlekłą chorobą płuc lub w immunosupresji jatrogennej. Oficjalnie zarejestrowanym wskazaniem do stosowania PCV-13 (Prevenar 13) jest: „czynne uodpornienie przeciwko chorobie inwazyjnej wywoływanej przez bakterie Streptococcus pneumoniae u dorosłych w wieku ≥18 lat i osób w podeszłym wieku”.

Minimum 5 lat po szczepieniu podstawowym dawkę przypominającą PPSV-23 podaje się wyłącznie w następujących grupach:

  • u osób >65. roku życia, które szczepienie podstawowe otrzymały przed 65. rokiem życia
  • u osób z anatomicznym lub czynnościowym brakiem śledziony
  • u chorych z niedoborem odporności (w tym w jatrogennej immunosupresji).

Pacjenci, którzy byli już szczepieni w przeszłości PPSV-23, powinni otrzymać pojedynczą dawkę PCV-13 po upływie ≥1 rok od ostatniej dawce PPSV-23. Pacjenci, którzy wymagają dodatkowych dawek PPSV-23, kolejną dawkę powinni otrzymać nie wcześniej niż po upływie 8 tygodni od podania PCV-13 i co najmniej 5 lat po ostatniej dawce PPSV-23.

Podsumowując, chorzy na sarkoidozę powinni skorzystać z corocznego szczepienia przeciwko grypie oraz szczepienia przeciwko pneumokokom, które powinno składać się z pojedynczej dawki PCV-13 oraz 1–2 dawek PPSV-23. Obie szczepionki pneumokokowe PPSV2-3 i PCV-13 można podawać równocześnie z sezonową trójwalentną inaktywowaną szczepionką przeciw grypie (TIV).

Piśmiennictwo
1. Tavana S., Argani H., Gholamin S. i wsp.: Influenza vaccination in patients with pulmonary sarcoidosis: efficacy and safety. Influenza Other Respir. Viruses, 2012; 6 (2): 136-41
2. Prevention and Control of Influenza with Vaccines. Recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP), 2010; http://www.mp.pl/szczepienia/artykuly/wytyczne
3. Prevention and Control of Seasonal Influenza with Vaccines: Recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices – United States, 2013–2014; http://www.cdc.gov/ (cyt. 13.11.2013)
4. CDC Guide to vaccination contraindications and precautions. http://www.cdc.gov/ (cyt. 13.11.2013)
5. Use of 13-valent pneumococcal conjugate vaccine and 23-valent pneumococcal polysaccharide vaccine among children aged 6–18 years with immunocompromising conditions: recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). MWWR, 2013; 62 (25): 521–524; http://www.mp.pl/szczepienia/artykuly/wytyczne/
6. Use of 13-valent pneumococcal conjugate vaccine and 23-valent pneumococcal polysaccharide vaccine for adults with immunocompromising conditions: recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). MMWR, 2012; 61 (40): 816–819; http://www.mp.pl/szczepienia/artykuly/wytyczne/
7. Updated recommendations for prevention of invasive pneumococcal disease among adults using the 23-valent pneumococcal polysaccharide vaccine (PPSV23). MMWR, 2010; 59 (34): 1102–1106; http://www.mp.pl/szczepienia/artykuly/wytyczne/
8. Pletz M.W., Maus U., Krug N. i wsp.: Pneumococcal vaccines: mechanism of action, impact on epidemiology and adaption of the species. Int. J. Antimicrob. Agents, 2008, 32 (3): 199–206
9. Charakterystyka Produktu Leczniczego Prevenar 13

Zobacz także

Reklama

Napisz do nas

Zadaj pytanie ekspertowi, przyślij ciekawy przypadek, zgłoś absurd, zaproponuj temat dziennikarzom.
Pomóż redagować portal.
Pomóż usprawnić system ochrony zdrowia.

Przegląd badań