Tabela 1.35-1. Zalecane leczenie objawowe świądu w wybranych sytuacjach klinicznych

Sytuacja kliniczna

Metody najczęściej stosowane

Inne możliwe metody postępowania

przewlekła choroba nerek

nawilżanie skóry, optymalizacja dializoterapii i stanu odżywienia, wykluczenie nadczynności przytarczyc, difelikefalina 0,5 mg/kg mc. i.v. w dniu dializy, nalfurafina 5 µg i.v. po hemodializie albo p.o. 2,5 µg/d lub 5 µg/d, promieniowanie UVB, gabapentyna w małych dawkach, (np. 100 mg 3 ×/tydz. po hemodializie), pregabalina w małych dawkach

sertralina 25–100 mg/d, mirtazapina 7,5–15 mg wieczorem, rozważ przeszczepienie nerki

cholestaza

stentowanie dróg żółciowych (jeśli zaburzenie odpływu żółci); emolienty na skórę, chłodne kąpiele (jeśli ciepło nasila świąd); cholestyramina(i) (pamiętać o 4-godzinnym odstępie od podania innych leków); sertralina powoli zwiększana w razie potrzeby od 25 mg/d do 75–100 mg/d; ryfampicyna, stopniowo miareczkowana od 150 mg (ew. od 75) do maks. 600 mg/d w razie potrzeby (pod kontrolą badań laboratoryjnych); naltrekson (miareczkowany bardzo powoli od 12,5 mg/d, jeśli trzeba – do 50 mg/d), nalmefen lub nalokson pozajelitowo w bardzo małych dawkach

 

kwas ursodeoksycholowy (tylko u ciężarnych), androgeny, ondansetron, tropisetron(i), propofol, fototerapia, plazmafereza lub dializa albuminowa; buprenorfina przezskórnie w małej dawce (jeśli z powodu bólu chory otrzymywał inny opioid, próba zamiany na buprenorfinę wg zasad przeliczania dawek przy rotacji opioidów)

 

czerwienica prawdziwa

nawilżanie skóry, kwas acetylosalicylowy, unikanie czynników nasilających (np. gorących kąpieli), alkalizacja wody do kąpieli sodą oczyszczoną

sertralina 25–100 mg/d lub paroksetyna 5–20 (40) mg/d lub fluwoksamina 25–100 mg/d, IFN-α(i) (jeśli wskazane jest leczenie cytoredukcyjne), ruksolitynib, sirolimus, leki przeciwhistaminowe (w piśmiennictwie dane na temat skuteczności cyproheptadyny), NB-UVB, cholestyramina(i)

chłoniak Hodgkina

GKS

mirtazapina (7,5) 15–30 mg na noc, sertralina (25) 50–100 mg/d, karbamazepina 200 mg 2 × dz.

świąd paranowotworowy w guzach litych

paroksetyna 5–20 (40) mg/d lub sertralina 25–100 mg/d, lub fluwoksamina 25–100 mg/d

mirtazapina (7,5) 15–30 mg na noc

leczenie opioidami zewnątrzoponowo lub podpajęczynówkowo

bupiwakaina dokanałowo, profilaktycznie gabapentyna, mirtazapina, ondansetron

NSLPZ, ondansetron, nalbufina, butorfanol(i), nalokson lub naltrekson, gabapentyna, propofol, prometazyna

leczenie morfiną lub innymi opioidami ogólnoustrojowo

nawilżanie skóry, obniżanie temperatury otoczenia, ew. antagoniści receptora H1, zmiana na inny opioid (szczególnie w przypadku morfiny), jeśli świąd nie ustąpił w ciągu kilku dni i jest bardzo dokuczliwy

ondansetron, paroksetyna

świąd neuropatyczny

kapsaicyna miejscowo w notalgia paresthetica (i prawdopodobnie w innych zespołach uwięźnięcia), leki przeciwpadaczkowe (głównie gabapentyna, pregabalina), leki przeciwdepresyjne

NSLPZ

inne przyczyny lub świąd idiopatyczny

sertralina lub paroksetyna

mirtazapina, gabapentyna, aprepitant