Opracowali: Karolina Moćko, prof. dr hab. n. med. Piotr Rozentryt
Skróty: AUC (area under the receiver operating characteristics curve) – pole pod krzywą ROC, CI – przedział ufności, ETZ – enzymatyczna terapia zastępcza, HR – hazard względny
Metodyka: retrospektywna analiza (od września 2013 r. do kwietnia 2020 r.) danych dotyczących próbek pobranych prospektywnie podczas rutynowych corocznych badań
Populacja: 66 chorych z genetycznie potwierdzoną chorobą Fabry’ego
Opis metody: Badacze oceniali stężenie lizo-Gb3 w osoczu i analizowali ryzyko wystąpienia odległych zdarzeń niepożądanych. Za główny złożony punkt końcowy obrano ryzyko ocenianych łącznie: konieczności zastosowania terapii nerkozastępczej (przeszczepienia nerki lub przewlekłej dializoterapii), nowo rozpoznanego migotania przedsionków jakiegokolwiek typu, konieczności wszczepienia rozrusznika serca i/lub wszczepialnego kardiowertera-defibrylatora (ICD), zdarzeń naczyniowo-mózgowych (udaru mózgu lub przemijającego niedokrwienia mózgu [TIA]) rozpoznanych przez neurologa, zgonu. Wystąpienie ww. zdarzeń oceniano od momentu wykonania wyjściowego oznaczenia stężenia lizo-Gb3 w osoczu do czasu wystąpienia po raz pierwszy którejkolwiek ze składowych punktu końcowego. Badacze zastosowali dwie podstawowe zmienne dotyczące ekspozycji: stężenie lizo-Gb3 w osoczu podczas pierwszego pomiaru i ekspozycję na lizo-Gb3 przed rozpoczęciem leczenia specyficznego dla choroby. Aby obliczyć skumulowaną ekspozycję na lizo-Gb3 przed rozpoczęciem leczenia, stężenie lizo-Gb3 w osoczu zmierzono na początku okresu obserwacji i pomnożono przez wiek (w latach) pacjentów, u których zainicjowano ETZ.
Wyniki: Do analizy włączono 66 pacjentów (26 mężczyzn i 40 kobiet; mediana wieku 44 lata). Największe stężenie lizo-Gb3 w osoczu stwierdzono u mężczyzn z klasyczną chorobą Fabry'ego, następnie u kobiet również z klasyczną postacią choroby. Terapię nerkozastępczą otrzymywali jedynie mężczyźni, a 50 pacjentów otrzymywało ETZ (głównie agalzydazę alfa). W ciągu 68 miesięcy obserwacji (mediana; IQR: 40–80 miesięcy) analizowane zdarzenie niepożądane wystąpiło po raz pierwszy u 19 (29%) pacjentów. W tym czasie żaden z chorych z chorobą Fabry’ego o późnym początku nie zmarł, jednak odnotowano 5 zgonów wśród chorych z klasyczną chorobą Fabry’ego. Zdarzenia niepożądane wystąpiły u 1 mężczyzny z późną postacią choroby oraz u 18 pacjentów z postacią klasyczną (szczegółowe dane z podziałem na płeć – p. tab. 1).
Tabela 1. Częstość występowania zdarzeń niepożądanych w badanej populacji chorych, w okresie 68 miesięcy (mediana) obserwacji | ||||
---|---|---|---|---|
Punkty końcowe | Klasyczna postać choroby | Choroba Fabry'ego o późnym początku | ||
Mężczyźni (n = 21) |
Kobiety (n = 36) |
Mężczyźni (n = 5) |
Kobiety (n = 4) |
|
zgon | 4 (20%) | 1 (2,8%) | 0 (0%) | 0 (0%) |
główny złożony punkt końcowya | 9 (43%) | 9 (25%) | 1 (20%) | 0 (0%) |
a obejmujący: konieczność zastosowania terapii nerkozastępczej (przeszczepienia nerki lub przewlekłej dializoterapii), nowo rozpoznane migotanie przedsionków jakiegokolwiek typu, konieczność wszczepienia rozrusznika serca i/lub ICD, zdarzenia naczyniowo-mózgowych (udar mózgu lub TIA) rozpoznane przez neurologa, zgon * rozrusznik serca i/lub ICD wszczepiono 7 chorym, nowo rozpoznanego migotania przedsionków doświadczyło 3 chorych, przeszczepienia nerki – 1 chory, przewlekłych dializ – 1 chory, udaru mózgu – 1 chory, zawału serca – 1 chory |