Sieć Watchdog Polska wzięła pod lupę problematykę leczenia bólu w polskich szpitalach. Wnioski nie napawają optymizmem – brakuje opracowanych schematów postępowania, personel nie jest szkolony w tym zakresie, a stosowane metody odstają od światowych standardów.
Fot. Tomasz Fritz / Agencja Gazeta
Przedstawiciele Sieci Watchdog Polska rok po podpisaniu przez prezydenta nowelizacji ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta postanowili sprawdzić, w jaki sposób realizowane są jej zapisy w kwestii leczenia bólu.
Do 71 szpitali z dwóch województw – podlaskiego i wielkopolskiego – przesłane zostały wnioski o udzielenie informacji publicznej. Przesłane ankiety zawierały następujące pytania:
– Czy szpital posiada certyfikat ISO?
– Czy w szpitalu jest interdyscyplinarny zespół leczenia bólu?
– Czy w placówce stosuje się niefarmakologiczne metody leczenia bólu? Jeśli tak, to jakie?
– Czy szpital posiada poradnię leczenia bólu?
– Czy szpital posiada standardy/schematy leczenia bólu w zależności od specyfiki oddziału, a w szczególności schematy leczenia bólu okołooperacyjnego? Jeśli tak, prosimy o ich załączenie.
– Czy personel szpitala jest szkolony w kierunku leczenia bólu, jeśli tak, kiedy ostatnio było takie szkolenie (proszę podać datę i temat ostatniego szkolenia)?
Wnioski Sieci zostały zignorowane przez 15 placówek. Spośród 56 szpitali, które przesłały odpowiedź, procedury leczenia bólu posiada 39. Ponadto 5 placówek zadeklarowało, że jest w trakcie przygotowywania procedur.
Procedury z internetu
Wśród szpitali, które procedury mają, w większości (31 ośrodków) są to jedynie schematy dotyczące postępowania pooperacyjnego. Procedury leczenia bólu przewlekłego przedstawiło jedynie 8 ośrodków. 19 szpitali posiada interdyscyplinarny zespół leczenia bólu, zaś 30 szkoliło kiedykolwiek personel w zakresie leczenia bólu.
Sieć Watchdog Polska wskazuje pewną nieprawidłowość – z 56 szpitali, które odpowiedziały na ankietę, aż 41 posiada certyfikat ISO, zatem teoretycznie wszystkie one powinny mieć opracowane schematy procedur medycznych.
Zaledwie 5 ze wszystkich ankietowanych ośrodków legitymuje się certyfikatem „Szpital bez bólu”. Kilka o certyfikat zabiega.
To jednak nie koniec. Nawet te placówki, które deklarują posiadanie schematów leczenia bólu, nie zawsze zwracają uwagę na ich jakość. Posiadanie procedur w czterech szpitalach ogranicza się do wydruku ściągniętych z internetu wytycznych Polskiego Towarzystwa Badania Bólu. Niestety, nie we wszystkich przypadkach aktualnych. Eksperci Watchdoga zaledwie 7 opracowanych procedur uznali za przejrzyste i rzeczywiście przydatne. Tylko w czterech przypadkach schematy leczenia bólu zostały opisane osobno dla każdego oddziału.
Bez nowych metod
Sieć Watchdog Polska przeanalizowała przesłane przez szpitale procedury pod kątem zalecanych w poszczególnych placówkach metod walki z bólem. I znowu wnioski nie napawają optymizmem.
„W badanych szpitalach często schematy leczenia bólu opierają się na kilku podstawowych lekach (paracetamol, NLPZ, tramadol, morfina), rzadko natomiast stosuje się tanie i skuteczne leczenie przeciwbólowe, takie jak na przykład wlew lidokainy po operacji, czy systemy transdermalne z buprenorfiny – przy bólach przewlekłych (plastry na skórę zmieniane co 3,5 doby). Niewielka część szpitali podąża za najnowszymi wytycznymi i stosuje leczenie multimodalne (uderzające w różne składowe bólu w człowieku), podaje adiuwanty w schemacie leczenia (np. leki p/padaczkowe w bólu neuropatycznym) czy niefarmakologiczne metody leczenia bólu np. TENS (leczenie bólu prądem)” – czytamy w publikacji Sieci Watchdog Polska. Z niefarmakologicznych metod leczenia bólu korzysta 34 z 56 szpitali.
Żaden szpital nie zbiera przy wypisie od pacjentów informacji, czy procedury leczenia bólu były w ich przypadku wystarczające.
Brak szkoleń i poradni
Na pytanie o powołanie interdyscyplinarnych zespołów leczenia bólu tylko 19 szpitali odpowiedziało twierdząco. Najczęściej były to placówki kliniczne. Ale nie tylko. W Podlaskiem na 15 szpitali I stopnia 5 posiada taki zespół, w Wielkopolsce na 26 szpitali I stopnia są tylko dwa zespoły leczenia bólu.
Jak informuje Sieć Watchdog Polska, problem dotyczy również dostępu personelu do aktualnej wiedzy medycznej obejmującej leczenie bólu. Placówki rzadko oferują bezpłatne szkolenia dla personelu w tym zakresie, a szkoleń wewnętrznych jest równie mało. Z informacji, do których dotarła Sieć wynika, że tylko 30 szpitali prowadziło takie szkolenia, zaś 22 nigdy nie kształciły personelu w tym kierunku.
W dodatku tylko 13 placówek spośród 54, które odpowiedziały na pytanie o poradnie leczenia bólu, prowadzi ambulatoryjną opiekę specjalistyczną w tym zakresie (9 w Wielkopolsce, 4 na Podlasiu).
