Jakość opieki zdrowotnej w ciągu trzech ostatnich lat się nie zmieniła – uważa zdecydowana większość badanych przez GUS. Co dziesiąty Polak dostrzega pogorszenie jakości opieki medycznej, jednak trzy lata wcześniej takiej odpowiedzi udzieliło dwa razy więcej badanych.
Fot. Arkadiusz Wojtasiewicz / Agencja Gazeta
W raporcie „Ochrona zdrowia w gospodarstwach domowych 2016” GUS pytał nie tylko o twarde dane dotyczące korzystania ze świadczeń zdrowotnych i wydatków ponoszonych na ten cel, ale również o subiektywne odczucia dotyczące jakości opieki zdrowotnej.
Jednym z bardziej obiektywnych mierników w tym zakresie jest dostępność do świadczeń. Ponad połowa respondentów uznała, że dostęp do lekarzy jest „łatwy”. Badani najczęściej skarżyli się na niedostępność porad telefonicznych w podstawowej opiece zdrowotnej (szczególnie źle oceniają ten aspekt mieszkańcy dużych miast). Warto zaznaczyć, że możliwość uzyskania porady telefonicznej w godzinach przyjęć jest jednym ze standardów akredytacyjnych w POZ – tymczasem pacjenci oceniają dostęp do tej formy świadczenia źle.
Jednocześnie prawie 80 proc. pacjentów, którzy zgłaszali się do lekarza POZ, dostało się do jego gabinetu w tym samym dniu, a co dziesiąta osoba została przyjęta w czasie krótszym niż godzina. Przypadki, w których na wizytę u lekarza POZ trzeba czekać kilka dni, zdarzają się sporadycznie.
Inaczej jest w przypadku specjalistów. Jeden pacjent na siedmiu miał szansę na uzyskanie porady w ciągu tygodnia. W terminie od dwóch tygodni do miesiąca przez specjalistę został przyjęty co czwarty pacjent. Ponad połowa oczekiwała na wizytę u specjalisty ponad dwa miesiące, a co dziesiąty – ponad pół roku.
GUS zbadał też responsywność lekarzy – czyli to, w jakim stopniu odpowiadają na kluczowe z punktu widzenia procesu leczenia potrzeby pacjentów. Najlepiej pacjenci oceniają stopień znajomości historii leczenia – niemal co drugi deklaruje, że jego lekarz zawsze ją zna. Czterech na dziesięciu pacjentów ocenia, że opiekujący się nimi lekarz zawsze udziela informacji i wyjaśnień w zrozumiały sposób. Równocześnie w tych dwóch zakresach najmniej było ocen najbardziej krytycznych.
Trochę gorzej pacjenci oceniają kwestię informowania przez lekarza o możliwościach dalszego leczenia i włączanie pacjenta w proces podejmowania decyzji – dwóch na trzech badanych ocenia jednak, że byli „zawsze” bądź „często” informowani o opcjach terapeutycznych. Co dziesiąty pacjent deklaruje, że nie miał takiej szansy.
Lekarze nie zawsze pozwalają pacjentom na zadawanie pytań (badania GUS potwierdzają publikowane w ubiegłych latach wyniki badań dotyczących tzw. kompetencji miękkich wśród lekarzy, w tym umiejętności komunikacyjnych). Co dziesiąty pacjent nigdy nie miał możliwości zadania pytania lekarzowi (chodzi o sytuację, w której lekarz zachęca pacjenta do zadania pytania), tylko co trzeci deklaruje, że zawsze ma taką możliwość.
Tylko co trzeci pacjent mógł liczyć na zainteresowanie lekarza jego problemami emocjonalnymi, które mogą mieć wpływ na zdrowie. Połowa pacjentów zadeklarowała, że w trakcie wizyty lekarz poświęcił chwilę by zalecić im zdrowy styl życia – dotyczy to zwłaszcza osób starszych i leczących się na choroby przewlekłe.
Natomiast jeśli chodzi o czas wizyty (lekarze bardzo często uskarżają się, że przyjmując pacjentów w ramach publicznego systemu mają go za mało) większość badanych oceniła, że czas poświęcony mu przez lekarza był wystarczający.
Jakość opieki zdrowotnej to również zdarzenia niepożądane i to, jak system radzi sobie z takimi sytuacjami. Z badań GUS – co przyznają sami autorzy raportu – na ten temat trudno wyciągać jednak jakiekolwiek wnioski. Jedną z przyczyn tego stanu rzeczy jest fakt, że Polacy najwyraźniej mają ciągle niską świadomość na temat zdarzeń niepożądanych – w badanej populacji osób jedna na tysiąc oświadczyła, że w 2016 r. podczas korzystania z usług medycznych w placówkach opieki zdrowotnej doznała zakażenia, a pięć na tysiąc – zdarzenia niepożądanego. To wyraźniej mniej, niż wykazują statystyki medyczne o zasięgu międzynarodowym. To jeszcze jeden dowód, że z raportowaniem zdarzeń niepożądanych – zarówno od strony świadczeniodawców, jak i pacjentów – mamy ciągle nierozwiązany problem.
