24 stycznia 2021 r. zmarł prof. dr hab. n. med. dr h. c. multi Franciszek Kokot, nestor śląskiej medycyny i współtwórca polskiej nefrologii, były rektor Śląskiej Akademii Medycznej i wieloletni kierownik Katedry i Kliniki Nefrologii, Endokrynologii i Chorób Przemiany Materii Wydziału Lekarskiego w Katowicach Śląskiego Uniwersytetu Medycznego.
Prof. Franciszek Kokot. Fot. Grzegorz Celejewski/ Agencja Gazeta
Urodził się 24 listopada 1929 r. w Oleśnie na Śląsku Opolskim. W 1948 r. otrzymał świadectwo dojrzałości w Państwowym Gimnazjum im. A. Mickiewicza w Lublińcu i podjął studia medyczne w nowo utworzonej Akademii Lekarskiej w Rokitnicy Bytomskiej. Pracował już w czasie studiów: początkowo w Zakładzie Chemii Ogólnej (1949, laborant), następnie w Zakładzie Farmakologii (1951, p.o. asystent). Tytuł lekarza i dyplom ukończenia studiów z odznaczeniem otrzymał w 1953 r.
W 1959 r. przebywał na stażu z zakresu endokrynologii w Clinique Therapeutique w Genewie. W 1970 r. odbywał staże endokrynologiczne w ośrodkach Middlesex Hospital i St. Mary’s Hospital w Londynie. W 1955 r. uzyskał specjalizację I st., a w 1958 r. - II st. w dziedzinie chorób wewnętrznych. W 1987 r. uzyskał specjalizację z zakresu nefrologii, a w 1998 r. - specjalizację z endokrynologii.
W 1957 r. uzyskał stopień kandydata nauk medycznych na podstawie dysertacji "Czynność nerek w sztucznej hibernacji", a w 1962 r. - doktora habilitowanego ("Studia nad działaniem rtęciowych środków moczopędnych"). W 1969 r. otrzymał tytuł naukowy profesora nadzwyczajnego, a w 1982 r. - tytuł naukowy profesora zwyczajnego.
Po ukończeniu studiów kontynuował pracę początkowo jako wolontariusz w III Klinice Chorób Wewnętrznych, od 1957 r. na stanowisku adiunkta, od 1963 r. - na stanowisku docenta. W 1965 r. został kierownikiem uruchomionego przy III Klinice Chorób Wewnętrznych Oddz. Nefrologicznego. Od 1972 r. - z-ca dyr. Instytutu Chorób Wewnętrznych. Od 1974 r. był p.o. kierownika II Kliniki Chorób Wewnętrznych; w 1975 r. został mianowany kierownikiem Kliniki Nefrologii Instytutu Chorób Wewnętrznych, przemianowanej następnie na Katedrę i Klinikę Nefrologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych w Katowicach. Kierował nią przez 25 lat.
Zorganizował kilkanaście ośrodków dializoterapii (Wysowa Zdrój, Nysa, Sucha Beskidzka, Olesno, Oświęcim, Cieszyn, Opole, Rybnik, Chrzanów). Na początku lat dziewięćdziesiątych założył fundację "Dializa", wspierającą dializoterapię na terenie woj.: bielskiego, częstochowskiego, katowickiego i opolskiego.
W latach 1980-1982 pełnił funkcję prorektora ds. szkolenia podyplomowego, w latach 1982-1984 był rektorem ŚAM. W latach1984-2002 był członkiem senatu macierzystej uczelni.
Aktywny uczestnik ponad 200 kongresów, zjazdów, sympozjów międzynarodowych i krajowych. Ma na swoim koncie ponad 1000 publikacji naukowych. Był promotorem 80 doktoratów, opiekunem 20 habilitacji. Dziewięciu Jego podopiecznych uzyskało tytuł profesora.
Członek m.in.: Towarzystwa Internistów Polskich (przewodniczący Oddziału Śląskiego 1968-1970, przewodniczący Sekcji Nefrologicznej 1973-1976, członek Zarządu Głównego od 1970 r., wiceprzewodniczący ZG od 1976 r.), PolskiegoTowarzystwa Nefrologicznego (czł. ZG od 1983, wiceprezes 1986-1989, prezes 1989-1998), Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego (członek Zarządu od 1992 r.), Europejskiego Towarzystwa Dializ i Transplantacji (czł. Zarządu 1978-1981, 1987-1990, 1993-1996), Międzynarodowego Towarzystwa Internistycznego, Międzynarodowego Towarzystwa Nefrologicznego (czł. "Nominating Committee" 1987-1990).
Członek honorowy towarzystw nefrologicznych Niemiec, Czechosłowacji, Bułgarii, Węgier, Jugosławii, Włoch, Macedonii, Rumunii oraz Polskiego Towarzystwa Położnictwa i Ginekologii, Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego, Towarzystwa Internistów Polskich, Polskiego Towarzystwa Transplantologicznego, Polskiego Towarzystwa Nefrologicznego.
Członek wielu instytucji naukowych: czł. korespondent PAN od 1983 r., czł. zwyczajny PAN od 1993 r. (sekretarz Komisji Przemiany Materii Komitetu Patofizjologii Klinicznej 1965-1974, przewodn. Komisji - od 1974; czł. Komisji Nefrologicznej Komitetu Patofizjologii Klinicznej od 1966, z-ca przewodn. Komitetu Patofizjologii Klinicznej od 1974, przewodn. Komitetu od 1984), czł. zwyczajny PAU od 1991, czł. KBN (od 1991 r., czł. Zespołu Ochrony Zdrowia i Środowiska Komisji Badań Stosowanych), czł. New York Academy of Sciences (od 1972), Krajowego Zespołu Specjalistycznego w dziedzinie balneoklimatologii i medycyny fizykalnej (od 1983 r.).
Doktor honoris causa Akademii Medycznej we Wrocławiu (1990), ŚAM (1993), PAM w Szczecinie (1995), AM w Lublinie (1997), Uniw. P. J. Šafařika w Koszycach (1997), AM w Warszawie (1999), UJ (2000), AM w Białymstoku (2001), Uniwersytetu Medycznego w Łodzi (2004), Uniwersytetu Opolskiego (2017).
Uhonorowany m.in.: Krzyżami Wielkim, Komandorskim i Kawalerskim OOP, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, Złotymi Medalami "Medicus Magnus", International Distinguished Medal i F. Volharda oraz Medalem Jana Ewangelisty Purkyniego, Medalem 900-lecia Uniwersytetu w Bolonii, Medalem Ludwika Pasteura, Medalem "Gloria Medicinae", Międzynarodową Gwiazdą "Merit for Medicine", Medalem XXX-lecia ŚAM, Medalem 40-lecia ŚAM oraz odznakami: "Zasłużony w rozwoju województwa katowickiego", "Za wzorową pracę w służbie zdrowia", "Zasłużony w rozwoju ŚAM", "Zasłużonemu - Polskie Towarzystwo Lekarskie", Wawrzyn Lekarski.
Śląski Uniwersytet Medyczny pożegnał Go słowami: "Trudno pogodzić się z tą wiadomością. Duma polskiej medycny, nieskazitetelny w każdym wymiarze swojego życia Człowiek, Naukowiec, Lekarz, Mąż , Ojciec, Dziadek. Dopóki starczyło mu sił jeszcze redagował naukowe artykuły. Odszedł wybitny nauczyciel pokoleń lekarzy, wspaniały Mentor, autor podręczników, poza wszystkim wyjątkowy Człowiek, który całe swoje życie poświęcił pacjentom i nauce. Był Mistrzem diagnostyki przy łóżku chorego, tytanem pracy. W praktyce lekarskiej spotkał się z ponad 70 tysiącami chorych! Śmierć Pana Profesora to strata niepowetowana. Odszedł jeden z tych największych".
Był Przewodniczącym Rady Naukowej miesięcznika "Medycyna Praktyczna" i miesięcznika "Polskie Archiwum Medycyny Wewnętrznej". Przed ukazaniem się pierwszego numeru "Medycyny Praktycznej" udzielił redakcji wielu cennych rad i wskazówek oraz życzył sukcesu. Zawsze życzliwy i pomocny. Człowiek o ogromnej wiedzy i mądrości.
