W ramach obchodów ogólnopolskiego Dnia Transplantacji na wspólnym posiedzeniu w Senacie, 27 stycznia br., zebrały się Parlamentarny Zespół ds. Transplantacji i Parlamentarny Zespół ds. Dzieci. Obrady poprzedziło otwarcie wystawy „Bioniczna rewolucja”, na której zaprezentowano zdjęcia mikroskopowe wykonane w laboratorium Fundacji Badań i Rozwoju Nauki podczas prac nad 3D biodrukowaną bioniczną trzustką, innowacyjną terapią, która ma zrewolucjonizować leczenie cukrzycy.
Fot. Łukasz Kamiński / Kancelaria Senatu
Otwierając posiedzenie zespołów, marszałek Senatu prof. Tomasz Grodzki podkreślił, że zostało ono zorganizowane z inicjatywy organizacji pacjentów po przeszczepieniach. „Pacjenci, którzy doświadczyli zdobyczy transplantologii, są najlepszymi jej ambasadorami” – podkreślił.
Pierwsza część posiedzenia poświęcona była działalności organizacji pozarządowych, wspierających pacjentów po przeszczepieniach czy promujących transplantacje. Swoje działania i osiągnięcia zaprezentowali m.in.: Polskie Stowarzyszenie Sportu po Transplantacji, Ogólnopolskie Stowarzyszenie Osób Dializowanych, Fundacja Transplantacja LIVERstrong, Fundacja „Serce Anielki, Stowarzyszenie „Życie po Przeszczepie”, Fundacja Śląskiego Centrum Chorób Serca w Zabrzu.
Marzanna Bieńkowska, zastępczyni dyrektora Departamentu Dialogu Społecznego i Komunikacji w Biurze Rzecznika Praw Pacjenta,przypomniała, że rzecznik w 2020 r. powołał Radę Organizacji Pacjentów jako organ opiniodawczo-doradczy. Obecnie do rady należy 106 organizacji, w tym także działające na rzecz osób po przeszczepieniach. Wskazują one na brak dostępu do badań diagnostycznych w miejscu zamieszkania, brak pomocy psychologicznej czy potrzebę dalszej edukacji lekarzy i społeczeństwa w zakresie transplantacji.
Fot. Łukasz Kamiński / Kancelaria Senatu
W drugiej części spotkania wystąpili specjaliści z dziedziny transplantologii. Przedstawili informacje na temat prowadzonych w reprezentowanych przez nich ośrodkach programach transplantacji serca, płuc, nerek, wątroby i szpiku. Zaprezentowali nowoczesne rozwiązania, takie jak bioniczna trzustka czy przeszczepy transgeniczne. Eksperci zastanawiali się też, w jaki sposób można zwiększyć liczbę przeszczepień.
Dr hab. n. med. Jarosław Czerwiński z Poltransplantu poinformował, że w Polsce w latach 1966–2021 wykonano 37 tys. przeszczepień. W ciągu ostatnich 10 lat pobierano średniorocznie 1,5 tys. narządów. Zaznaczył, że w związku z ograniczeniami spowodowanymi pandemią COVID-19 zmniejszyła się nie tylko liczba dawców, ale także szpitali pobierających narządy do przeszczepienia. Na przykład o 30% zmniejszyła się liczba narządów pobranych od osób zmarłych, a o 40% – osób kwalifikowanych do przeszczepienia. Mimo tych trudności w 2021 r. wykonano więcej przeszczepień niż w 2020 r.; łącznie w 2021 r. przeszczepiono 1338 narządów. Dr Jarosław Czerwiński podkreślił też, że wyniki dotyczące przeżycia osób po przeszczepieniu w Polsce są bardzo dobre. 10 lat przeżywa 50–70% biorców nerki, 60–80% – wątroby, a około 50% – serca.
Z kolei prof. Roman Danielewicz z Kliniki Chirurgii Ogólnej i Transplantacyjnej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego zwrócił uwagę na problem zbyt małej liczby narządów od dawców żyjących. Jego zdaniem przyczynia się do tego szereg mitów na temat żywego dawstwa także w środowisku medycznym. Wskazał na potrzebę edukacji pacjentów, personelu medycznego, społeczeństwa i decydentów.
Fot. Łukasz Kamiński / Kancelaria Senatu
– Transplantacja w obecnej formie nie rozwiąże problemu niedoboru narządów do przeszczepienia – ocenił dr hab. n. med. Michał Wszoła, przewodniczący Rady Naukowej Fundacji Badań i Rozwoju Nauki. – Trzeba wyjść poza istniejące techniki – dodał. Zaprezentował projekt bionicznej trzustki, nad którym prace trwają od 2017 r. Wyjaśnił, że bioniczna trzustka to wydrukowany w technologii biodruku 3D w pełni funkcjonalny narząd stworzony z żywych komórek. Dzięki niemu będzie można przeszczepić człowiekowi żywy organ „szyty na miarę”, stworzony z komórek macierzystych pacjenta i wyleczyć go z cukrzycy typu I. W 2019 r. zespół badawczy wydrukował pierwszy na świecie unaczyniony prototyp bionicznej trzustki. – Jesteśmy gotowi do przeprowadzenia badań klinicznych – poinformował dr Michał Wszoła. – Obecnie wystąpiliśmy do Europejskiej Agencji Medycznej o ocenę i analizę, jak należy zakwalifikować taką trzustkę – dodał.
Na zakończenie posiedzenia przewodnicząca parlamentarnych zespołów ds. transplantacji i ds. dzieci senator Alicja Chybicka poinformowała, że zespoły ponownie zwrócą się do ministra zdrowia w sprawie 4. dawki szczepień przeciw COVID-19 dla chorych po przeszczepieniach.
Fot. Łukasz Kamiński / Kancelaria Senatu
