W większości krajów (również w Polsce) naskórek kotów uczula częściej niż naskórek innych ssaków. Spostrzeżono, że zachodzi to także w okolicach, gdzie hoduje się więcej psów niż kotów.
W Stanach Zjednoczonych, w jednym z takich regionów, w grupie 1238 pacjentów z alergią górnych dróg oddechowych koty uczulały prawie dwukrotnie częściej niż psy, za czym przemawiały zarówno objawy kliniczne, jak i wyniki testów punktowych. Nie było to spowodowane różnicami w antygenowości obu gatunków włosów, lecz w odmiennych warunkach bytowych: koty więcej przebywają w mieszkaniu i częściej siedzą na kolanach lub na łóżku, a więc mają bliższy kontakt z właścicielem.
Alergen występuje w wielu tkankach zwierzęcia - najwięcej jest go we włosach.
Kiedyś sądzono, że usunięcie zwierzęcia z domu przynosi szybką poprawę. W ostatnich latach wiele obserwacji wykazało, że problem jest bardziej złożony. Badania przeprowadzone w różnych krajach, zwłaszcza w Skandynawii, wykazały dwie prawidłowości:
- po usunięciu zwierzęcia z domu jego antygeny utrzymują się bardzo długo, pomimo bardzo starannego sprzątania
- alergeny te często znajdują się w ilościach zdolnych uczulać osoby zdrowe (lub powodować wystąpienie objawów u osób wcześniej nadrażliwych) w pomieszczeniach takich jak kościoły, szpitale, szkoły, żłobki czy urzędy, w których koty nigdy nie przebywały (alergeny są tam przenoszone na odzieży i obuwiu).
Komentarz ekspertadr n. med. Piotr Rapiejko, Ośrodek Badania Alergenów Środowiskowych:W latach 70. wyizolowano i scharakteryzowano antygeny kota odpowiedzialne za powstanie reakcji alergicznej. W wyciągach z sierści i skóry kota wykryto od kilku do kilkunastu białek, które powodowały reakcję alergiczną u osób nadwrażliwych. Główny alergen kota Fel d 1 produkowany jest przez gruczoły ślinowe i łojowe zawarte w skórze. W trakcie lizania przenoszony jest wraz ze śliną na sierść. Gruczoły ślinowe oraz gruczoły łojowe to dwa niezależne źródła produkcji antygenu. Łój kota jest mieszaniną 3 klas lipidów oraz szczątków komórkowych. Pokrywa ciało zwierzęcia cienką powłoką lipidową, która stanowi ochronę termiczną i chemiczną dla nabłonka, zabezpiecza jego spójność i elastyczność, ma działanie przeciwgrzybicze i przeciwbakteryjne, czyni włos bardziej lśniącym, giętkim i nieprzepuszczającym wody. Wydzielanie łoju jest zależne od płci i wieku zwierzęcia. Testosteron stymuluje wydzielanie łoju, natomiast estrogeny, kastracja, kortykosterydy zmniejszają jego wydzielanie. Samce kotów mają w skórze więcej gruczołów łojowych, są więc bardziej alergizujące niż samice. Dowiedziono, że kastracja samców powoduje istotne zmniejszenie zarówno ilości łoju, jak i alergenu na skórze kota. Wszystkie te czynniki mogą potencjalnie wpływać na obserwowany różny poziom produkcji alergenu u kotów. Cząsteczki alergenów kota są bardzo małe (10 razy mniejsze od alergenu roztoczy kurzu domowego). Fel d 1 (alergen kota) łączy się głównie z dużymi drobinami kurzu, wraz z nimi osadza się na podłogach, dywanach, kanapach, materacach, jest również znajdowany na powierzchniach ścian mieszkań. |
