Pytanie nadesłane do redakcji
Uprzejmie proszę o odpowiedź na pytanie, które nie daje mi już od dawna spokoju i powoduje bezsenność. Otóż mam 23 lata i cierpię na atopowe zapalenie skóry. Niedawno zdiagnozowano u mnie przewlekłe zapalenie migdałków podniebiennych (dodam, że paradoksalnie nie cierpiałem nigdy na anginy, a ropa ukryta jest w kryptach i wypływa tylko po naciśnięciu migdałka szpatułką laryngologiczną). W związku z tym chciałbym się dowiedzieć, czy przewlekłe zapalenie migdałków podniebiennych wpływa bezpośrednio na nasilenie objawów atopowego zapalenia skóry? Czy w tym układzie należy migdały usunąć operacyjnie?
Odpowiedziała
dr n. med. Grażyna Durska
Zakład Medycyny Rodzinnej
Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie
Poradnia Alergologiczna „Podgórna” w Szczecinie
Atopowe zapalenie skóry jest chorobą o przewlekłym przebiegu z okresowymi zaostrzeniami i remisjami. Cechą charakterystyczną choroby jest nasilony świąd skóry, typowa lokalizacja (u osób dorosłych zajęte są przede wszystkim okolice nadgarstków, twarz, ręce oraz górne części tułowia. Zmiany wypryskowe mogą występować również w innej lokalizacji).
Typowy wykwit to grudka wysiękowa. W stanie ostrym występuje nasilony rumień, grudki, pęcherzyki objawy wysięku, w stanie podostrym dołączają się złuszczanie oraz przeczosy (mechaniczne uszkodzenia skóry wywołane drapaniem). U osób dorosłych dominuje lichenifikacja (pogrubienie naskórka, wzmożone poletkowanie). W każdym wieku możliwe jest zaostrzenie zmian skórnych o różnym stopniu nasilenia.
Choroba zależy zarówno od predyspozycji genetycznych (dziedziczy się skłonność do choroby), jak i od działania czynników środowiskowych. W ostatnich latach obserwuje się wzrost zachorowań na atopowe zapalenie skóry.
Badania ECAP (epidemiologia chorób alergicznych w Polsce) wykazały, że na AZS choruje w Polsce około 5% dzieci i 3,2% dorosłych, czyli choroba występuje u około 1,5-2,5 miliona Polaków. W patogenezie choroby uczestniczą zarówno mechanizmy alergiczne, jak i nie alergiczne. Wyniki ostatnio prowadzonych badań wskazują również na udział zjawisk autoimmunologicznych w patogenezie AZS.
U chorych z ciężkim, przewlekłym przebiegiem choroby wykazano istnienie swoistych przeciwciał IgE skierowanych przeciwko tkankom naskórka chorego. Defekt naskórka prowadzi do częstszego występowania nie alergicznego wyprysku kontaktowego będącego odpowiedzią na działanie czynników drażniących (woda, detergenty itp.).
Suchość skóry, uszkodzenie bariery naskórkowej, a przede wszystkim miejscowe zaburzenie odporności (niedobór peptydów przeciwdrobnoustrojowych) sprzyjają kolonizacji skóry przez bakterie (u 90% chorych stwierdzono występowanie gronkowca złocistego) oraz grzyby z rodzaju Malassezia. Powyższe patogeny nasilają stan zapalny skóry.
Wracając do Pana pytania, w dostępnym piśmiennictwie nie ma danych wskazujących na wpływ zakażeń migdałków podniebiennych na przebieg atopowego zapalenia skóry. Ukryte ogniska zakażenia mogą być jednak przyczyną występowania innych chorób np. pokrzywki. Prawdopodobnie biorą również udział w inicjacji procesów autoimmunologicznych prowadzących do rozwoju niektórych chorób układu kostno-stawowego, układu moczowego, układu krążenia.
Decyzję o usunięciu migdałków podniebiennych powinien Pan podjąć po konsultacji z leczącym Pana lekarzem laryngologiem.
Piśmiennictwo:
Andrzejak R., Poręba R.: Wpływ czynników środowiskowych na zwiększoną częstość występowania astmy oskrzelowej i innych chorób alergicznych. Adv. Clin. Exp. Med. 2004; 13, 4: 703-705.Brucka-Stempkowska A., Kubik D., Lesiak A., Narbutt J.: Atopowe zapalenie skóry - diagnostyka różnicowa zmian skórnych. Alergia Astma Immunologia. 2009; 14(4): 223-229.
Duczmal E., Bręborowicz A., Duczmal L.: Wpływ wybranych czynników na występowanie chorób alergicznych w badaniu kohorty urodzeniowej. Alergia Astma Immunologia. 2011; 16(2): 96-104.
Gliński W., Kruszewski J. (red.): Atopowe zapalenie skóry u dzieci i dorosłych. Stanowisko Panelu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Alergologicznego. Medycyna Praktyczna, Kraków 2013.
Jagielski T., Rup E., Macura A.B., Bielecki J.: Charakterystyka grzybów z rodzaju Malassezia i aspekty mikrobiologiczne i immunologiczne. Post. Mikrobiol. 2013. 52; 3: 295-305.
Kurzawa R., Wanat-Krzak M.: Atopowe zapalenie skóry. Poradnik dla lekarzy. Wydawnictwo Help Med. 2007.
