×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Speleoterapia w okresie zaostrzeń astmy

Pytanie nadesłane do redakcji

Rozpoznano u mnie astmę oskrzelową i mimo stosowania terapii (wziewne sterydy, okresowo także doustne) nie mogę „wyjść na prostą”. Słyszałam, że elementem wspomagającym leczenie farmakologiczne może być terapia w grocie solnej, ale ostatnio spotkałam się z opinią, że w stanach zaostrzenia astmy może ona bardziej zaszkodzić, niż pomóc. Bardzo proszę o odpowiedź na pytanie, jak jest naprawdę.

Odpowiedziała

dr n. med. Grażyna Durska
Zakład Medycyny Rodzinnej
Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie
Poradnia alergologiczna „Podgórna” w Szczecinie

Pierwsze spostrzeżenia dotyczące leczniczego działania powietrza nasyconego cząsteczkami soli zawdzięczamy doktorowi Feliksowi Boczkowskiemu (1843 r.). Komercyjnie informacje te wykorzystano dopiero po 115 latach.

Pierwsze na świecie „solne sanatorium” powstało w 1958 roku w kopalni soli w Wieliczce. Od tego czasu datuje się rozwój speleoterapii (terapia prowadzona w jaskiniach solnych) – nowej metody wspomagającej leczenie przewlekłych chorób górnych i dolnych dróg oddechowych. Wykazano, że powietrze jaskiń pozbawione jest aeroalergenów oraz chorobotwórczych mikroorganizmów, a dzięki odpowiedniemu stężeniu soli kamiennej (główny składnik leczniczy) i innych mikroelementów speleoterapia korzystnie wpływa na zmniejszenie stanu zapalnego w drogach oddechowych i stymulacje układu odpornościowego.

Sole chlorku wzmagają również odruch kaszlu, dlatego w zaostrzeniu astmy pobyty w jaskiniach solnych są przeciwwskazane. Inne przeciwwskazania do korzystania ze speleoterapii to: nadczynność tarczycy, choroby nowotworowe, gruźlica.

Zainteresowanie leczeniem w jaskiniach solnych i ograniczone możliwości tychże spowodowały lawinowe powstawanie ”sztucznych” grot solnych. Nie każda z nich spełnia wymogi sanitarne i techniczne. W niektórych przypadkach przebywanie w „sztucznej grocie solnej” może stać się przyczyną infekcji dróg oddechowych.

Stworzone przez człowieka groty solne składają się z pomieszczenia – o różnej wielkości i wyposażeniu – którego ściany są wyłożone blokami z soli kamiennej. Do wytworzenia suchego aerozolu chlorku sodu spełniającego wymagane parametry grota solna powinna mieć halogenerator znajdujący się w sąsiednim pomieszczeniu. Optymalna temperatura powietrza w grocie to 20–24 stopnie C, wilgotność 40%–60%; stężenie chlorku sodu 2–5 mg/m3.

Wracając do Pani pytania: uważam, że obecnie korzystanie przez Panią z groty solnej jest przeciwwskazane.

Należałoby zmodyfikować leczenie farmakologiczne i ewentualnie rozszerzyć diagnostykę w celu wykluczenia chorób mogących zaostrzać przebieg astmy. W przypadku astmy alergicznej ważne jest stosowanie profilaktyki alergenowej. W każdym typie astmy należy zrezygnować z palenia tytoniu oraz unikać palenia biernego. Dym tytoniowy poza udowodnionym negatywnym wpływem na układ oddechowy (i nie tylko) znacząco zmniejsza działanie leków stosowanych w terapii astmy.

Może należy zmodyfikować leczenie – zmienić wielkość dawki, rodzaj glikokortykosteroidu? Można też dobrać inny inhalator – najlepiej o najmniejszym oporze wewnętrznym. Celowe może być okresowe zastosowanie leczenia z użyciem inhalatora pneumatycznego. Prawdopodobnie poza glikokortykosteroidami przyjmuje Pani również β2-mimetyki o przedłużonym i krótkim czasie działania albo preparaty teofiliny czy leków antycholinergicznych lub antyleukotrienowych. Zdarza się, że pomimo optymalnego leczenia astmy nie można uzyskać kontroli choroby – rozpoznaje się wówczas astmę trudną.

W wybranych przypadkach astmy niepoddającej się typowemu leczeniu można zastosować leczenie preparatem anty IgE (dzięki ostatnim zmianom na listach refundacyjnych preparat ten jest bardziej dostępny cenowo).

W najcięższych przypadkach astmy stosuje się ponadto termoplastykę oskrzeli; jest to nowa metoda lecznicza, niestety obecnie stosowana tylko w pojedynczych ośrodkach klinicznych.

Piśmiennictwo:

Damijan Z.: Pilotażowe badania wpływu atmosfery podziemnej uzdrowiska Kopalni Soli Wieliczka na wytypowane parametry fizjologiczne. Balneologia Polska, 2009; LI (1): 61–62.
Droszcz W., Grzanka A.: Astma u młodzieży i dorosłych. Wydawnictwo Lekarskie PZWL 2010.
Helbin J., Kolarzyk E.: Wykorzystanie walorów środowiska naturalnego w wspomaganiu leczenia farmakologicznego. Probl. Hig. Epidemiol., 2005; 86 (1): 22–26.
Skulimowski H.: Leczenie chorych na astmę oskrzelową w komorach kopalni soli w Wieliczce. Przegląd Lekarski, 1964; 4–5: 225.
Światowa strategia rozpoznawania, leczenia i prewencji astmy. Medycyna Praktyczna. Wydanie Specjalne 1/2008.
Żyniewska-Banaszak E., Mosiejczuk H., Cichocki P.: Fizjoterapia i odnowa biologiczna – czy dla wszystkich? Roczniki Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie, 2010; 56 (3): 113–120.

02.01.2013
Zobacz także
  • Podziemne sanatorium
  • Leczenie astmy – zasady
Wybrane treści dla Ciebie
  • Badania wykonywane u chorych na astmę: morfologia krwi
  • Astma
  • Astma aspirynowa
  • Nadreaktywność oskrzeli
  • Astma ciężka (oporna na leczenie)
  • Densytometria u chorych na astmę
  • Inne badania wykonywane u chorych na astmę
  • Astma u dzieci - mechanizmy i przyczyny
  • Próba prowokacyjna z alergenem
  • Astma oskrzelowa u dzieci
Inne pytania
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta