×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Rozwarstwienie aorty

lek. Kamila Ludwikowska

Co to jest rozwarstwienie aorty i jakie są jego przyczyny?

Ściana tętnic składa się z kilku warstw. Rozwarstwienie aorty to poważna choroba, która polega na przerwaniu części z warstw ściany największej tętnicy organizmu – aorty (zwanej też tętnicą główną). Wskutek tego krew dostaje się pomiędzy warstwy ściany aorty, a jej napór powoduje dalsze rozwarstwianie. Gdy uszkodzenie ściany aorty dociera do jej odgałęzień, dochodzi do niedokrwienia narządu zaopatrywanego przez daną tętnicę odchodzącą od aorty. Ostatecznie może dojść do pęknięcia rozwarstwionej ściany aorty i krwotoku wewnętrznego, którego skutkiem jest zagrażający życiu wstrząs (niedostateczne zaopatrzenie tkanek organizmu w krew, objawiające się przyspieszonym rytmem serca, spadkiem ciśnienia tętniczego oraz zaburzeniami świadomości).

Aorta po opuszczeniu serca najpierw biegnie ku górze (odcinek wstępujący), następnie zatacza łuk i kieruje się ku dołowi przez klatkę piersiową i jamę brzuszną (aorta zstępująca).

Aorta

Rozwarstwienie najczęściej pojawia się na skutek miejscowego uszkodzenia lub przerwania ściany aorty po wewnętrznej stronie. Najczęściej zdarza się to w obrębie klatki piersiowej, rzadziej na odcinku brzusznym aorty. Po powstaniu wrót dla rozwarstwienia, w naczyniu tworzą się dwa kanały – jeden właściwy, w którym płynie krew oraz drugi – pomiędzy warstwami ściany tętnicy – w którym krew się nie przemieszcza. Nieprawidłowy kanał może się powiększać i uciskać ujścia odgałęzień aorty. Przepływ przez drugi - prawidłowy kanał jest wówczas ograniczony. Taki stan jest przyczyną niedokrwienia narządów zaopatrywanych przez tętnicę.

Rozwarstwienie aorty może być także przyczyną powstania tętniaka aorty. Dokładna przyczyna rozwarstwienia aorty nie jest znana, ale wyróżnia się czynniki wyraźnie zwiększające ryzyko wystąpienia choroby:

  • starszy wiek
  • miażdżyca
  • tępy uraz klatki piersiowej, taki jak uderzenie klatką piersiową o kierownicę w czasie wypadku samochodowego
  • wysokie ciśnienie tętnicze.

Inne czynniki ryzyka oraz stany związane z rozwarstwieniem aorty obejmują:

  • dwupłatkową zastawkę aortalną
  • koarktację aorty (wada wrodzona polegająca na odcinkowym zwężeniu aorty)
  • choroby tkanki łącznej o podłożu genetycznym (m.in. zespół Marfana, zespół Ehlersa i Danlosa)
  • przebyte zabiegi na sercu
  • ciążę
  • choroby powodujące zmiany w naczyniach krwionośnych, takie jak zapalenia naczyń, czy kiła
  • stosowanie kokainy.

Jak często występuje rozwarstwienie aorty?

Rozwarstwienie aorty to choroba dość rzadka, która wystepuje średnio u 2 na 100 000 osób. Może wystąpić w niemal każdym wieku, ale najczęściej ujawnia się u mężczyzn pomiędzy 40. a 70. rokiem życia.

Jak się objawia rozwarstwienie aorty?

W większości przypadków objawy zaczynają się nagle, a objawem wiodącym jest silny stały ból w klatce piersiowej. Dolegliwości mogą przypominać zawał serca. Ból ma ostry, kłujący lub rozrywający charakter. Początkowo jest odczuwany w okolicy mostka, a następnie promieniuje do łopatek. Z czasem ból może być odczuwany także w ramionach, szyi, żuchwie, brzuchu lub biodrach. Stanowi to wyraz postępującego rozwarstwienia.

Poza bólem mogą wystąpić: uczucie lęku zasłabnięciezimne poty nudności i wymioty bladość szybki słaby puls trudności w oddychaniu i uczucie duszności, szczególnie przy leżeniu na wznak. Mogą wystąpić także objawy udaru mózgu lub problemy z połykaniem wywołane uciskiem powiększonej aorty na przełyk.

Co robić w przypadku wystąpienia objawów rozwarstwienia aorty?

Rozwarstwienie aorty jest bardzo poważną chorobą powodującą dużą śmiertelność. W razie wystąpienia objawów rozwarstwienia natychmiast wezwij pogotowie ratunkowe.

W jaki sposób lekarz ustala rozpoznanie rozwarstwienia aorty?

Lekarz zbierze wywiad dotyczący chorób występujących w twojej rodzinie oraz chorób, z którymi się borykasz – głównie chorób układu krążenia i płuc. Osłucha serce, płuca i brzuch stetoskopem.

W celu uwidocznienia rozwarstwienia aorty lekarz może posiłkować się następującymi badaniami:

  • aortografia
  • RTG klatki piersiowej
  • rezonans magnetyczny klatki piersiowej lub tomografia komputerowa klatki piersiowej z kontrastem – precyzyjne badania pozwalające uwidocznić dobrze zmianę
  • USG naczyń metodą Dopplera,
  • echokardiografia, w tym badanie przezprzełykowe.
  • Na podstawie EKG oraz badań z krwi obwodowej można wykluczyć zawał serca.

Jakie są metody leczenia rozwarstwienia aorty?

Rozwarstwienie aorty, jako stan zagrażający życiu, wymaga natychmiastowego leczenia. Rozwarstwienie aorty wstępującej leczy się chirurgicznie. W celu leczenia rozwarstwienia aorty zstępującej można przeprowadzić zabieg chirugiczny bądź podjąć leczenie zachowawcze (za pomocą leków).

Leczenie zabiegowe można podzielić na klasyczną operację ze znieczuleniem pacjenta i nacięciem klatki piersiowej lub jamy brzusznej oraz zabiegi małoinwazyjne z wykorzystaniem technik wewnątrznaczyniowych.

W leczeniu pewną rolę mogą odegrać leki obniżające ciśnienie tętnicze. Najczęściej stosuje się beta-blokery. Pacjenci wymagają także silnego leczenia przeciwbólowego. W niektórych przypadkach rozwarstwienie może sięgać aż po zastawkę aortalną, która w efekcie ulega zniszczeniu. Wówczas w strategii leczenia uwzględnia się wymianę zastawki serca. Rozwarstwienie obejmujące ujścia tętnic wieńcowych powoduje niedokrwienie serca. W takim przypadku podczas leczenia zabiegowego może być konieczne wytworzenie pomostów aortalno-wieńcowych, tzw. bypassów.

Czy możliwe jest całkowite wyleczenie rozwarstwienie aorty?

Choroba może być skutecznie wyleczona pod warunkiem, że zabieg przeprowadzi się przed pęknięciem aorty. Pęknięcie aorty to powikłanie powodujące dużą śmiertelność, które przeżywa tylko około połowy pacjentów.

Co trzeba robić po zakończeniu leczenia rozwarstwienia aorty?

Osoby, które przebyły rozwarstwienie aorty i/lub pęknięcie aorty, wymagają dożywotnio leczenia nadciśnienia tętniczego oraz regularnych badań kontrolnych w celu oceny stanu aorty.

Co robić, aby uniknąć zachorowania na rozwarstwienie aorty?

Ryzyko rozwarstwienia aorty można zmniejszyć, stosując wymienione działania profilaktyczne:

  • leczenie miażdżycy
  • dobra kontrola i prawidłowe leczenie nadciśnienia tętniczego
  • dbanie o bezpieczeństwo (np. zapinanie pasów bezpieczeństwa w samochodzie) w celu uniknięcia urazów predysponujących do wystąpienia rozwarstwienia aorty
  • regularne kontrole lekarskie u specjalisty w razie występowania zaburzeń genetycznych tkanki łącznej.

05.05.2017
Zobacz także
  • Tętniak aorty
  • Elektrokardiografia (EKG)
  • "Bajpasy"
Wybrane treści dla Ciebie
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta